کاهش ۳۰ درصدی مالیات حقوق های نجومی در بودجه ۱۴۰۱

مسیر اقتصاد/ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و مالیات بر حقوق، یکی از پایه های مالیاتی مورد توجه در جهان برای تامین درآمدهای مالیاتی است. این درحالیست که در لایحه بودجه ۱۴۰۱ نرخ مالیات حقوق در پله های بالا، کاهش یافته است.

کاهش نرخ مالیات حقوق در شرایط کسری ساختاری ۷۰۰ هزار میلیارد تومانی بودجه

بر اساس گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، لایحه بودجه ۱۴۰۱ کسری بودجه ساختاری (بدون نفت) ۷۰۴ هزار میلیارد تومانی و کسری احتمالی تامین نشده ۱۵۶ هزار میلیارد تومانی خواهد داشت.[۱]در چنین شرایطی، به جای افزایش برخی منابع درآمدی مانند مالیات بر حقوق های بالا، نرخ‌های مالیاتی نسبت به قانون بودجه سال جاری به شدت کاهش یافته است.

مطابق جزء ۵ بند الف تبصره ۱۲ لایحه بودجه ۱۴۰۱ سقف معافیت مالیاتی موضوع ماده ۸۴ (مالیات حقوق) قانون مالیات‌های مستقیم در سال ۱۴۰۱، ۶۰ میلیون تومان یعنی ماهانه ۵ میلیون تومان تعیین شده است. همچنین نرخ مالیات بر درآمد حقوق به شرح جدول زیر است:

اعلام این نرخ‌ها در حالی است که در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ نرخ مالیات حقوق تا ۳۵ درصد و به شرح جدول زیر اعلام شده بود:

کاهش ۳۰ درصدی مالیات برای درآمدهای بالا

اگر فرض شود شخصی ۳۵ میلیون تومان حقوق در سال ۱۴۰۰ بگیرد، مالیات پرداختی ماهانه ۷.۱۵ میلیون تومان داشته است، ولی مالیات همین شخص بدون افزایش حقوق در سال ۱۴۰۱، با کاهش ۳۰ درصدی، تنها ۵ میلیون تومان خواهد بود!

در واقع نرخ موثر مالیات بر میزان حقوق نشان می‌دهد نرخ‌ها و الگوی معرفی شده دولت در لایحه ۱۴۰۱، بیشتر به نفع ثروتمندان و افراد با درآمد بالا (نجومی‌بگیران) است. اگر فرض شود فردی ۸ میلیون تومان و فرد دیگر ۳۲ میلیون تومان حقوق می‌گیرد، بررسی تفاوت نرخ موثر مالیات حقوق در سال ۱۴۰۰ و سال ۱۴۰۱ نشان دهنده کاهش این تفاوت از ۱۴ درصد به ۱۰ درصد است.

نکته مهم آنکه افزایش نرخ مالیات بر درآمد افرادی که درآمدهای بالا دارند، نه تنها قدرت اقتصادی و سطح رفاه بخش عمده‌ای از افراد جامعه را کاهش نمی‌دهد، بلکه منابع درآمدی زیادی در اختیار دولت قرار می‌دهد که می‌تواند با توزیع مجدد و بهینه آن در جامعه (از طریق انجام طرح‌های عمرانی، تأمین خدمات عمومی بهتر و بیشتر و حتی اعطای یارانه به اقشار کم درآمد) موجبات افزایش رفاه اقتصادی آن‌ها را نیز فراهم آورد.

آثار عدم اصلاح نرخ مالیات پلکانی حقوق

عدم اصلاح نرخ مالیات پلکانی حقوق، تبعات اجتماعی، اقتصادی و بازتوزیعی در پی خواهد داشت و این مالیات را که به صورت کسر در منبع (تکلیفی) و با امکان کمترین فرار مالیاتی است را با کاهش درآمد مواجه می‌کند. در شرایطی که بودجه کشور در معرض خطر کسری ۱۵۰ هزار میلیاردی تومانی است، این اقدام تنها به کاهش درآمدهای دولت و گسترش شکاف طبقاتی منجر خواهد شد.

پله های بیشتر در مدل های مالیات‌ستانی این امکان را به حاکمیت می‌دهد که تفکیک بهتری بین طبقات درآمدی از نظر پرداخت مالیات برقرار کند. چنین رویکردی موجب خواهد شد افراد با درآمد کمتر مالیات کمتری بپردازند و افراد با درآمد بیشتر، به نسبت درآمد خود، مالیات بیشتری بپردازند. این مسئله نشانگر مترقی بودن یک نظام مالیاتی و موجب کارآیی بیشتر آن از نظر اهداف بازتوزیعی و درآمدی خواهد بود و به عدالت نزدیکتر است.

پینوشت:

[۱] بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۱، مرکز پژوهشهای مجلس

انتهای پیام/ مالیات