نصرت الله سیفی، مدیر عامل سابق شرکت بهینه سازی مصرف سوخت، در گفتگو با مسیر اقتصاد با اشاره به نقش منابع انرژی در رشد و پایداری اقتصادی کشورها گفت: برای انجام امور جاری و امور توسعه ای کشور، در اختیار داشتن منبع انرژی، بسیار مهم است.
دو مزیت کشور در گاز طبیعی
سیفی خاطرنشان کرد: اولین اهمیت گاز طبیعی در کشور ما فراوانی و در دسترس بودن آن است. دوم اینکه علاوه بر داشتن منابع، امکان دسترسی هم داریم. به این معنی که زیر ساخت ها شامل تاسیسات شیرین‌سازی و پالایش و همچنین خطوط لوله از تاسیسات عسلویه تا لوله کشی منازل، که برای انتقال به ایستگاه‌های تقویت فشار و سپس با فشار مناسب به شبکه‌های شهری و کنتورهایی که در منازل در بیشتر نقاط ایران وجود دارد، همگی امکان دسترسی گسترده به گاز را فراهم کرده است و این یک مزیت برای ایران است.
وی افزود: این مزایا را وقتی می‌توانیم درک کنیم که کشورهایی را ببینیم که یا از ذخایر گازی بی‌بهره‌اند یا خیلی کم دارند. همچنین کشورهایی را مشاهده کنیم که گاز در اختیار دارند اما شبکه گسترده‌ای برای مصرف آن ندارند.
لزوم تنوع بخشی به سبد سوخت مصرفی
مدیر عامل سابق شرکت بهینه سازی مصرف سوخت ادامه داد: همه بخش‌های صنعت، ساختمان، حمل و نقل و کشاورزی نیاز به گاز دارند. اما در عین حال باید سبدی از سوخت‌ها استفاده شود؛ چراکه از نظر اقتصاد مقاومتی اگر یکی از این سوخت‌ها قطع شود، باید امکان جایگزینی وجود داشته باشد.
وی افزود: اگر گاز قطع شود اکثر خانه‌های ایرانی هیچ چیزی برای گرم کردن خود ندارند. سال ۱۳۸۶ که ترکمنستان گاز صادراتی به ما را قطع کرد، نزدیک به ۴۶ نفر از اتباع ایرانی جان خود را از دست دادند. علاوه بر این قطع گاز می‌تواند ضربه اقتصادی به کارخانه‌هایی بزند که گازشان قطع می‌شود. پس لازم است سبد سوخت متنوع داشته باشیم.
ثروت‌آفرینی در زنجیره عرضه و بهره‌وری در مصرف
سیفی افزود: از سوی دیگر به طور طبیعی و عقلانی باید گاز را در جایی استفاده کرد که ارزش افزوده بیشتری دارد و در زنجیره عرضه می‌تواند ثروت بیشتری تولید کند. اول صنعت است و صنایعی مثل فولاد، کاشی‌سازی، ریخته‌گری، آلومینیم هستند که در محاسبات اقتصادی که سرمایه‌گذارها ارائه می‌دهند مشخص است که هر کدام چقدر ارزش افزوده دارد.
وی ادامه داد: از طرفی قطعا یک ارزش افزوده پنهان هم داریم که رفاه اجتماعی است. گرمایش و سرمایش منازل می‌تواند با گاز باشد که آن را نباید فراموش کرد. به هر حال چه در کشاورزی یا حمل و نقل و چه در منازل از گاز استفاده شود، آنچه مهم است، نحوه استفاده و بهره‌وری در مصرف است. باید گاز یا هر فرآورده دیگری را به درستی و با بهره‌وری بالا استفاده کنیم.
دسترسی راحت و ارزان به گاز یکی از دلایل افزایش شدت انرژی
این کارشناس حوزه مصرف انرژی بیان کرد: تصور عموم این است که با گازرسانی شدت انرژی کاهش پیدا می‌کند؛ درحالیکه این طور نیست، بلکه شدت انرژی افزایش پیدا می‌کند. وقتی به یک شهری فراورده مایع می‌دهید سوخت‌رسانی با مشکلاتی همراه است که مصرف‌کننده‌ها عمدتا سعی می‌کنند با درایت و مواظبت مصرف کنند.
وی افزود: برای مثال اگر از کپسول گاز مایع استفاده می‌کند، سعی می‌کند کمتر مصرف کند چراکه مجبور می‌شود دوباره آن را با زحمت پر کند یا نفت سفید هم همین‌طور است. اما اگر به گاز طبیعی وصل شود، یک مفهومی داریم به اسم اثر بازگشتی یا اثر رفاه، که اینجا نقش ایفا می‌کند. هنگامی که بخاری مصرف‌کننده، به گاز وصل باشد به راحتی دما را بالا می‌برد و یا در همه اتاق‌ها بخاری می‌گذارد در صورتی که زمانی که به صورت فراورده بود خیلی محتاط‌تر مصرف می‌کرد. به این حالت اثر رفاه می‌گویند. این موضوع شدت انرژی را بالا برده است. یکی از دلایل بالا رفتن شدت انرژی در ایران، دسترسی راحت و ارزان به گاز است.
کاهش آلایندگی و بهره وری اقتصادی با استفاده از گاز در نیروگاه ها
سیفی ادامه داد: از آن طرف ممکن است کسی فکر کند که ما وقتی در نیروگاه سوخت را از مازوت یا گازوئیل به گاز سوئیچ می‌کنیم، شدت انرژی کاهش پیدا می‌کند. خیر حتی در مواردی که مواظبت کنیم، تغییر سوخت، شدت انرژی را پایین نمی‌آورد. مثلا اگر به جای مازوت، گاز مصرف شود، شدت انرژی را پایین نمی‌آورد؛ زیرا یک مقدار مشخص BTU یا انرژی حرارتی نیاز است که برای ایجاد آن نیاز به سوزاندن مقدار کافی گاز وجود دارد.
وی خاطرنشان کرد: برای مثال در بویلر نیروگاه اگر ۱۰۰ لیتر مازوت بسوزد و گاز را جایگزین آن کنیم باید معادل حرارتی همان مقدار بسوزد. پس شدت انرژی فرق نکرد اما یک خاصیت دیگری دارد و آن اینکه در آلایندگی چون گاز سبک‌ترین هیدروکربور موجود در طبیعت است، آلاینده کمتری تولید می‌کند و از این جهت جایگزینی گاز یک مزیت است.
وی اضافه کرد: از لحاظ اقتصادی وقتی گازوئیل را آزاد می‌کنیم، هر لیتر گازوئیل را ۶۰ سنت می‌فروشیم در حالی که یک متر مکعب گاز صادراتی ۲۰ سنت است. مزیت اقتصادی در جایگزینی گاز با گازوئیل وجود دارد.
اسراف آفت فراوانی نعمت
سیفی با اشاره به ضایع کردن ارزش حامل‌های انرژی در کشور، اظهار کرد: آفت فراوانی، اسراف است. نه فقط گاز بلکه بنزین، گازوئیل، برق و حتی تا مدتی پیش گندم نیز دچار این معزل بود. در حال حاضر قیمت حامل‌ها در کشور ارزان است. اصلا اگر کاری به قیمت‌های بین‌المللی نداشته باشیم و کاری به فوب خلیج فارس و قیمت صادراتی هم نداشته باشیم، مقایسه قیمت گاز و بنزین با یک پفک نمکی و نوشابه گازدار هم نشان می دهد که قیمت حامل های انرژی خیلی پایین تر از حد مطلوب است.
وی در پایان گفت: اصلا توجه نداریم که این اجناس با ارزش در مقایسه با اجناس دم دستی ما قیمت پایینی دارد. از طرفی ثروت‌زایی هم برای ملت نمی‌کنیم به این معنی که دولت می‌تواند برای سرمایه‌گذاری، ایجاد سرمایه و همچنین ایجاد اشتغال بکند.
انتهای پیام/ نفت و انرژی
