مسیر اقتصاد/ اقتصاد اقیانوسی یا همان اقتصاد دریا، اصطلاحی است که در سالیان گذشته در فضای سیاستگذاری مطرح شده و طیف وسیعی از فعالیت‌های اقتصادی را در بر می‌گیرد.
تقسیم بندی صنایع اقتصاد دریا
این فعالیت‌ها در مواردی از دیرباز به طور سنتی وجود داشته و برخی دیگر نیز نوظهور بوده و با پیشرفت فناوری به وجود آمده است. به طور کلی، فعالیت‌های دریایی سنتی شامل کشتیرانی، کشتی‌سازی و تجهیزات دریایی، صید و فرآوری ماهی، گردشگری دریایی و ساحلی، اکتشاف و تولید نفت و گاز فراساحلی، لایروبی، تأسیسات و کنترل بندر می‌شود.
فعالیت‌ها و صنایع نوظهور دریایی که در عملیات آنها نقش علم و فناوری برجسته است؛ عبارتند از انرژی باد ساحلی، انرژی جزر و مد و موج دریا، استخراج فراساحلی نفت و گاز در اعماق دریا، استخراج فلزات و مواد معدنی از بستر دریا، آبزی پروری دریایی، زیست‌فناوری دریایی، مراقبت، کنترل و نظارت بر اقیانوس‌ها.
البته با نگاهی به آینده می‌توان حدس زد که صنایع نوپایی نیز وجود دارند که می‌توانند به طور بالقوه به این دسته بپیوندند. به عنوان مثال می‌توان به جذب و ذخیره کربن و مدیریت مناطق حفاظت شده در مقیاس اقیانوس اشاره کرد.
با این وجود، تمایز قابل توجهی میان صنایع سنتی و نوظهور نیست و حتی درجاتی از همپوشانی نیز میان آنها وجود دارد. در بخش‌هایی از صنایع سنتی در اثر نوآوری رشد سریعی تجربه شده است. به عنوان مثال، فعالیت‌های کشتیرانی و بندری در حال حرکت به سوی سطوح بالاتری از تکنولوژی و اتوماسیون هستند یا آبزی پروری ساحلی در برخی کشورها به تثبیت رسیده است. با این توضیحات، تقسیم صنایع به سنتی و نوظهور به عنوان یک رویکرد عملگرایانه برای مدیریت پروژه‌های این حوزه در نظر گرفته می‌شود.
افزایش سهم آبزی‌پروری، گردشگری و حمل و نقل کانتینری در کشورها
چشم انداز صنایع دریایی سنتی در دهه‌های آینده دستخوش تغییرات قابل توجهی خواهد شد. این امر تا حدودی ناشی از رشد اقتصاد جهانی و افزایش تقاضا است. برای مثال، در بخش حمل و نقل دریایی، میزان ترافیک کانتینرها همچنان با سرعت در حال رشد است و حجم آن تا سال ۲۰۳۵ به سه برابر افزایش خواهد یافت؛ یا در بخش شیلات انتظار می‌رود طی ده سال آینده حدود یک پنجم تولیدات این بخش (عمدتا از محل آبزی پروری) در سراسر جهان افزایش یابد[۱].
در بخش گردشگری، مواردی مثل افزایش جمعیت، ارتقاء درآمدها و هزینه‌های نسبتا پایین حمل و نقل موجب افزایش جذابیت مناطق ساحلی و اقیانوسی خواهد شد. به طور همزمان، تغییرات آب و هوایی تحولاتی را در صنایع دریایی سنتی ایجاد خواهد کرد که در یکی از موارد، مقاصد و جاذبه‌های گردشگری جدیدی ایجاد خواهد شد.
نقش تحقیق و توسعه، سرمایه‌گذاری و حمایت سیاسی در تقویت صنایع نوظهور دریایی
صنایع دریایی نوظهور فرصت‌های گسترده‌ای را برای رسیدگی به بسیاری از چالش‌های بزرگ اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی پیش روی بشر در سال‌های آتی فراهم می‌کنند. این صنایع، در حال توسعه و به کارگیری طیف وسیعی از نوآوری‌های علمی و فناورانه برای بهره‌برداری ایمن‌تر و پایدارتر از منابع اقیانوسی یا پاکسازی و ایمن‌تر کردن اقیانوس‌ها و حفاظت از غنای منابع آن هستند.
این فعالیت‌ها در مرحله توسعه خود تفاوت قابل توجهی دارند: برخی از آنها نسبتا پیشرفته هستند در حالی که برخی دیگر هنوز در مراحل اولیه خود به سر می‌برند. با این وجود، برای اینکه صنایع نوظهور دریایی بتوانند در مقیاسی از اقتصاد قرار بگیرند که در رفاه جهانی، توسعه انسانی، مدیریت منابع طبیعی کمک کنند، نیازمند تلاش قابل توجه در زمینه تحقیق و توسعه، انجام سرمایه‌گذاری و حمایت سیاسی منسجم است.
منبع: گزارش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی با عنوان اقتصاد اقیانوسی در افق ۲۰۳۰
پینوشت:
[۱] برای افزایش سهم صید ماهی از تولیدات شیلات، لاجرم می بایست برنامه های مدیریتی دقیق برای بازسازی فراوانی ذخایر تا سطح بهره وری پایدار بیولوژیکی داشت.
انتهای پیام/ تولید
