به گزارش مسیر اقتصاد تعریف عمومی سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی از زیرساخت، نظام کارهای عمومی در یک کشور، ایالت یا منطقه شامل راهها، ساختمان‌ها و اماکن عمومی و خطوط آب، برق و گاز است. بخش‌های زیرساختی معمولا یکی از مقاصد مناسب سرمایه‌گذاری بلندمدت برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری از جمله صندوق‌های بازنشستگی هستند.
زیرساخت معمولا به دو بخش اقتصادی و اجتماعی تقسیم می‌شود. زیرساخت‌های اقتصادی در یک تعریف دقیق تر شامل موارد زیر است:
- حمل و نقل (مانند بنادر، فرودگاه‌ها، جاده‌ها، پل‌‌ها، تونل‌ها)
- خدمات رفاهی (مانند شبکه‌های توزیع انرژی، منابع و ذخیره‌سازی کالاها، تولید برق، آب، فاضلاب و پسماندها)
- ارتباطات (مانند شبکه‌های تلفن همراه یا ثابت، برج‌های مخابراتی و ماهواره‌ها)
- انرژی‌های تجدیدپذیر
زیرساخت‌های اجتماعی نیز عبارتند از: مدارس، بیمارستان‌ها، ساختمان‌های دفاعی، زندان‌ها، استادیوم‌ها و …
انتظار می‌رود از سرمایه‌گذاری در بخش زیرساخت‌ها در بلندمدت سود پایدار و قابل پیش بینی به دست آید. معمولا سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی به دلیل محدودیتهای طبیعی، قاعده‌گذاری‌ها و یا امتیازات انحصاری دولت به ندرت درگیر رقابت می شوند. از طرفی سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها معمولا نیازمند سرمایه کلان و بلندمدت است.
زیرساخت‌ها یکی از بهترین مقاصد سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی
سرمایه‌گذاری در بخش زیرساخت‌ها برای سرمایه‌گذاران سازمانی مانند صندوق‌های بازنشستگی جذابیت زیادی دارد چرا که علاوه بر ایجاد تنوع در دارایی‌های خود به دلیل حمایت‌های دولتی از بخش‌های زیرساختی می توانند از بازدهی سرمایه خود تا حدود زیادی اطمینان حاصل کنند. انتظار می رود این سرمایه‌گذاری‌ها نسبت به سودی که از بازار درآمد ثابت بدست می آید بازدهی بیشتری داشته باشد؛ اگرچه ریسک بالقوه بیشتری نیز به همراه دارد.
پروژه‌های بلندمدت زیرساختی یکی از بهترین گزینه‌ها برای سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی هستند که می‌توانند تعهدات مالی بلندمدت آن‌ها را تامین نمایند. از طرفی حجم نقدینگی صندوق‌های بازنشستگی اگر در بخش زیرساختی باشد تورم کمتری ایجاد خواهد نمود.
تامین تنوع سرمایه‌گذاری با ورود نقدینگی صندوق‌های بازنشستگی به زیرساخت‌ها
صندوق‌های بازنشستگی به طور فزاینده‌ای به بخش‌های زیرساختی برای تنوع بخشیدن به سرمایه‌گذاری‌های خود روی می آورند. چرا که این بخش‌ها تفاوت‌هایی اساسی با سرمایه‌گذاری به شیوه مرسوم دارد. چون بخش‌های زیرساختی معرفی شده به صورت عمومی (listed infrastructure) معمولا با روندهای بازار تغییر می‌کند، بسیاری از سرمایه‌گذاران با وجود نقدشوندگی کمتر بخش‌های زیرساختی معرفی نشده، برای تنوع بخشیدن به سرمایه‌گذاری خود به این نوع زیرساخت‌ها روی می‌آورند. در اصل افق بلندمدت سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی و سایر سرمایه‌گذاران سازمانی باید به گونه‌ای باشد که آن‌ها را قادر سازد در حوزه‌هایی بلندمدت با نقدشوندگی کمتر مانند زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری کنند.
با وجود همه موارد ذکر شده، تاکنون سرمایه‌گذاری‌های سازمانی در بخش‌های زیرساختی کاملا محدود بوده‌است. به صورت تخمینی می‌توان گفت کمتر از ۱ درصد از صندوق‌های بازنشستگی جهان به صورت مستقیم در بخش‌های زیرساختی سرمایه‌گذاری نموده‌اند.
سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها تا چه اندازه محقق شده‌است؟
در مورد میزان سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی در زیرساخت‌ها اطلاعات اندکی در دسترس است. این صندوق‌ها به روش‌های مختلفی می‌توانند در توسعه زیرساخت‌ها مشارکت نمایند. برخی از این روش‌ها عبارتند از:
- وام دادن به مالکان یا مدیران پروژه‌های زیرساختی (از طریق بورس یا روش‌های دیگر)
- مشارکت با شرکت‌های زیرساختی معرفی شده
- مشارکت با شرکت‌های سرمایه‌گذار معرفی شده در حوزه زیرساخت‌ها
- سرمایه‌گذاری مستقیم در پروژه‌های زیرساختی
با توجه به این که به تدریج بخش‌های زیرساختی به عنوان جایگزین مناسبی برای برخی مدل‌های سرمایه‌گذاری رایج در حال مطرح شدن هستند، بررسی اجمالی توزیع سرمایه در این بخش در کشورهای مختلف می‌تواند جالب باشد.
بررسی جهانی که در سال ۲۰۱۰ توسط برج واتسون انجام شد، نشان می‌دهد که به طور میانگین در جهان، املاک بیشترین بخش سرمایه صندوق‌های بازنشستگی را تشکیل می‌دهد که حدود ۵۲ درصد از دارایی آن‌هاست؛ پس از آن سهام خصوصی ۲۱ درصد، صندوق‌های تامینی ۱۳ درصد و سرمایه‌گذاری زیرساختی ۱۲ درصد از دارایی صندوق‌های بازنشستگی را تشکیل می‌دهد. با این حال سرمایه‌گذاری زیرساختی در سال ۲۰۱۰ از ۹ به ۱۲ درصد رسیده است و می‌تواند باز هم افزایش یابد.
ورود ۴۳ درصد از نقدینگی صندوق‌های بازنشستگی اروپا به بخش زیرساختی
با بررسی توزیع جغرافیایی سرمایه‌گذاری زیرساختی می‌توان دریافت که اروپا بیشترین نسبت این سرمایه‌گذاری ها را داراست که سهم آن از کل سرمایه صندوق‌های اروپایی ۴۳ درصد است. پس از آن آمریکای شمالی است که این نسبت در آن ۳۶ درصد اندازه‌گیری شده‌است.
با این حال به طور میانگین و بدون در نظر گرفتن سرمایه‌گذاری‌های غیرمستقیم، تنها کمتر از ۱ درصد از سرمایه صندوق‌های بازنشستگی در جهان در بخش زیرساختی وارد شده‌است.
منبع: سازمان توسعه و همکاری های اقتصادی OECD؛ plink.ir/C889n
انتهای پیام/ دولت و حاکمیت
