به گزارش مسیر اقتصاد دونالد ترامپ از ماه‌ها پیش، تلاش‌های گسترده‌ای را برای ترغیب چین، هند و سایر کشورهای خریدار نفت ایران برای پیوستن به تحریم نفتی تهران آغاز کرده است. در عین حال، فشارهای وی بر دولت ونزوئلا نیز ادامه دارد.
این دو غول صادرکننده نفت برای فروش به بازارهایی مشابه در حال رقابت هستند و خروج هر کدام از آنها از بازار به نفع دیگری خواهد بود. با خروج این دو کشور از بازار نفت می‌توان پیش بینی کرد قیمت طلای سیاه اوج خواهد گرفت.
رویارویی همزمان آمریکا با دو صادرکننده بزرگ نفت
انتخابات ریاست جمهوری ونزوئلا به تازگی برگزار شد که با پیروزی مجدد نیکولاس مادورو همراه بود. این درحالیست که مهمترین حزب مخالف وی، این انتخابات را تحریم کرده و سازوکار اجرای آن را شرم آور خوانده بود. دولتمردان آمریکا نیز هشدار داده‌اند که این کشور را با تحریم‌های مالی شدیدتر نظیر محدودیت در صادرات نفت مجازات خواهد کرد.
درهمین حال، واشنگتن پس از خارج شدن از توافق هسته‌ای برجام که در دوره ریاست جمهوری اوباما به دست آمد، برای کاهش صادرات نفت ایران نیز تلاش می‌کند. ترامپ با وجود مخالفت پنج کشور دیگر امضاکننده برجام، خواهان مجازات شرکت‌ها و بانک‌های کشورهایی است که از ایران نفت خریداری می‌کنند.
رویارویی همزمان واشنگتن با دولت‌های ایران و ونزوئلا را می‌توان یک بازی ژئوپلیتیک پیچیده دانست که کشورهای واردکننده انرژی را وادار خواهد کرد تا تحریم‌ها را بشکنند و سایر صادرکنندگان رقیب نیز تلاش می‌کنند از این فرصت برای کسب سود بیشتر بهره ببرند.
آمی مایرز، از کارشناسان حوزه انرژی در شورای روابط خارجی ایالات متحده معتقد است: «ما با شرایطی همانند بازی پینبال روبرو هستیم. دولت آمریکا برای اعمال همزمان تحریم علیه دو کشور و جلوگیری از نوسان در بازار پرالتهاب کنونی، با شرایط دشواری روبرو است.»
مشکلات خریداران آسیایی نفت با تحریم ونزوئلا و ایران
چین و هند، بزرگترین خریداران نفت ایران محسوب می‌شوند، در عین حال، آن ها خریدار ۴۰ درصد نفت صادراتی ونزوئلا نیز هستند. تولید نفت این کشور در سایه سوءمدیریت، رشد بدهی‌ها و تحریم‌های مالی ایالات متحده در حال کاهش است.
این دو غول مصرف کننده نفت و سایر کشورهای واردکننده نفت خام، برای تامین تفاضای خود باید به مذاکره با عربستان سعودی و چند عضو دیگر سازمان اوپک که از ظرفیت فروش بیشتر نفت برخوردارند، بپردازند. روسیه به عنوان یک صادرکننده بزرگ، گزینه دیگر آنان محسوب می‌شود. در مجموع، مشتریان آسیایی نفت با تشدید تحریم‌های ونزوئلا با شرایط دشوارتری روبرو خواهند شد.
شرکت کونوکوفیلیپس، چندی پیش پایانه‌های صادرات نفت ونزوئلا در دریای کاراییب را در ازای ملی شدن دارایی‌های نفتی این غول آمریکایی توسط رهبران کاراکاس، تصاحب کرد. نفتکش‌های ونزوئلایی به دلیل این اقدام نتوانستند محموله‌های سفارش‌گذاری شده خود برای انتقال به بازارهای آسیایی به ویژه چین و هند بارگیری کنند.
نوسان در قیمت نفت اجتناب ناپذیر است
بیل ریچاردسون، وزیر اسبق انرژی ایالات متحده و سفیر این کشور در سازمان ملل متحد پیش‌بینی کرده که با اجرایی شدن تحریم‌های واشنگتن، به زودی شاهد نوسان در عرضه نفت و بی‌ثباتی در بازارهای جهانی انرژی خواهیم بود. این شرایط، منافع ایالات متحده را به خطر خواهد انداخت.
وی اعلام کرد: «در این شرایط، نقش آفرینی اوپک از اهمیت بالایی برخوردار است. روسیه از منابع عرضه احتمالی در دسترس به شمار می‌رود و به نظر می‌رسد با رایزنی انجام شده، مسکو بتواند تا حدود زیادی کمبود عرضه را جبران کند.»
ایران و ونزوئلا از اعضای اوپک بوده و نقشی کلیدی در عرضه جهانی نفت خام دارند. از هر ۲۰ بشکه نفت عرضه شده در بازار، ۱ بشکه به این دو کشور تعلق دارد. در سایه شرایط ناپایدار و دشوار ژئوپلیتیک کنونی، در ماه‌های اخیر قیمت هر بشکه نفت ۲۰ درصد افزایش یافته است. کارشناسان معتقدند با عبور قیمت نفت از ۸۰ دلار، رشد اقتصادی جهانی با تهدید روبرو خواهد شد.
تولید نفت ونزوئلا در کمترین میزان سه سال اخیر
این دو کشور در سه سال اخیر با نوسانات عرضه روبرو بوده‌اند. البته ایرانی‌ها پس از توافق هسته‌ای برجام توانستند تولید خود را به مقدار پیش از تحریم افزایش دهند اما ونزوئلایی‌ها نتوانسته‌اند با کاهش صادرات خود مقابله کنند.
تولید نفت ونزوئلا در کمترین میزان در سه سال اخیر قرار دارد و از ابتدای سال جاری، صادرات این کشور ۲۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته است. از یک میلیون بشکه صادرات روزانه کنونی نیز یک سوم آن به دلایلی نظیر ورشکستگی قریب الوقوع شرکت ملی نفت ونزوئلا، تحریم‌ها و رودررویی حقوقی با شرکت کونوکوفیلیپس در معرض خطر جدی قرار دارد.
با تایید پرداخت خسارت ۲ میلیارد دلاری به کونوکوفیلیپس از سوی نهاد داوری بین‌المللی، مقامات این شرکت تاکنون، ده‌ها تریلر نفتکش و تاسیسات ذخیره سازی نفت شرکت پی دی وی اس‌ای در کوراکایو، آروبا، بونایری و ایوستاتیوس را مصادره کرده‌اند.
کاهش یک میلیون بشکه ای فروش نفت ایران درپی تحریم های آمریکا
بازارهای نفت از دیرباز دارای انعطاف بوده و در زمان‌های نوسانات عرضه و تقاضا، خود را با تحولات منطبق می‌کند اما در مورد دو کشور ونزوئلا و ایران، هرگونه جایگزینی عرضه می‌تواند پیامدهای سیاسی به همراه داشته باشد.
با اجرایی شدن تحریم‌های واشنگتن، در کوتاه مدت ۲۰۰ هزار بشکه از صادرات روزانه ایرانی‌ها کاسته خواهد شد و در سال آینده، شاهد حذف یک میلیون بشکه از صادرات این کشور به عنوان سومین صادرکننده بزرگ کنونی اوپک خواهیم بود.
خریداران نفت روس و چینی، همانند تحریم دولت اوباما، بخشی از محموله‌های نفتی ایران را با ارزهای داخلی خود و با تخفیف‌های قابل توجه خریداری خواهند کرد. تهاتر با کالا یا فروش محموله‌های خریداری شده در بازارهای جهانی از دیگر راهکارهای آنان به شمار می‌رود.
منفعت روسیه و چین از تحریم نفتی ایران
فراموش نکنید که روس‌ها از افزایش قیمت نفت خام پس از کاهش عرضه جهانی این محصول به دلیل اعمال تحریم‌های ایران و ونزوئلا، منفعت خواهند برد.
در سایه تحریم‌های ترامپ، شرکت‌های اروپایی تمایلی به سرمایه گذاری در میادین نفتی سالخورده ایران به دلیل هراس از تحریم‌های مالی ایالات متحده نخواهند داشت. این شرایط فرصت مناسبی برای شرکت‌های روس و چینی فعال در خاورمیانه فراهم خواهد کرد.
آمریکا شرکت های نفتی چینی فعال در ونزوئلا را جریمه خواهد کرد
در شرایط پیچیده کنونی، تنها ایالات متحده با ریسک روبرو نخواهد شد. شرکت‌های چینی فعال در ونزوئلا که تاکنون ۵۰ میلیارد دلار وام در برابر دریافت محموله‌های نفتی از کاراکاس، پرداخت کرده‌اند، ممکن است با جریمه‌های هنگفت واشنگتن روبرو شوند.
روسیه نیز که برای اجرای طرح فریز نفتی روابط گرمی با عربستان سعودی دارد، با خطر کاهش همکاری‌ها با ریاض روبروست. مسکو نیز در ماه‌های اخیر در برابر تصاحب میدان‌های نفتی ونزوئلا با قیمت‌هایی پایین، میلیاردها دلار پول به دولت در آستانه فروپاشی مادورو پرداخت کرده است.
سرنگونی دولت مادورو می‌تواند بازپرداخت وام‌های ارایه شده پکن را در‌هاله‌ای از ابهام قرار داده و چشم انداز توسعه میدان‌های تصاحب شده توسط روسنفت نیز با چالش روبرو گردد اما پرسش کلیدی این است که در این شرایط، مسکو و پکن به عنوان رقبای بین‌المللی واشنگتن تا چه میزان برای دستیابی به اهداف خود در ایران و ونزوئلا، هزینه خواهند کرد.
منبع: نیویورک تایمز
