به گزارش مسیر اقتصاد رهبر معظم انقلاب در دیدار رمضانی با مسئولان نظام در بخش اصلی و مهم سخنان خود به مسئله اقتصاد اشاره کردند و توضیحاتی پیرامون ظرفیت‌ها و واقعیت‌های اقتصاد کشور و جنبه‌های مشارکت مردم برای تحقق شعار سال سخن گفتند.
واقعیت‌های تلخ و شیرین اقتصاد کشور
ایشان با بیان اینکه واقعیّتهای اقتصاد در کشور، همه یکسان نیستند، گفتند: هم واقعیّتهای تلخ در اقتصاد کشور وجود دارد، هم واقعیّتهای شیرین. بخش تلخِ مربوط به اقتصاد، گرانی‌ها است، بی‌ثباتی بازار است، تنزّل ارزش پول ملّی است، فاصله‌ی طبقاتی است؛ خب اینها بخشهای تلخ مسئله است.
ایشان افزودند: بخش شیرینِ مربوط به اقتصاد، فعّالیّتهای وسیعِ زیرساختی است که دارد انجام میگیرد که نتایج اینها در میان‌مدّت و نه چندان درازمدّت ظاهر خواهد شد؛ [مثل] راه‌اندازی تعداد قابل توجّهی از بنگاه‌های نیمه‌تعطیل یا تعطیل، تحقّق تولید، تحقّق اشتغال؛ آن‌جوری که به بنده گزارش دادند، شاید بیش از هشت هزار واحد و بنگاه تولیدی که یا تعطیل بوده یا نیمه‌تعطیل بوده، راه‌اندازی شده؛ اینها واقعیّتهای شیرین است. اینها تأثیرات خودش را بتدریج بر وضع کشور می‌گذارد.
کشور دارای ظرفیت‌های فوق‌العاده طبیعی و انسانی است
رهبر انقلاب با تذکر این نکته در امر اقتصاد که همیشه باید مورد نظر مسئولین باشد، فرمودند: انتظار مردم آن است که تصمیم‌ها و اقدامهایی که مسئولین کشور در مسائل اقتصادی انجام میدهند، در زندگی آنها اثر محسوس و ملموس داشته باشد؛ کاری کنیم که این انتظار برآورده بشود؛ انتظار به‌جایی هم هست.
ایشان با اشاره به قابل توجه بودن «ظرفیّتهای فوق‌العاده‌ی کشور» از حیث ظرفیّتهای طبیعی و ظرفیّتهای نیروی انسانی فرمودند:
در ظرفیّتهای طبیعی، جمعیّت کشور ما تقریباً یک‌صدم جمعیّت همه‌ی دنیا است، منتها سهم ما و کشور ما از منابع طبیعی حدود هفت درصد موجودی دنیا است؛ یعنی منابع طبیعی ما نسبت به جمعیّتمان در مجموع دنیا، هفت برابر بیشتر است؛ این خیلی فرصت مهمّی است؛ به غیر از نفت و گاز ــ که یکی از قلمهای مهمّ منابع طبیعی ما نفت و گاز است، امّا منحصر به نفت و گاز نیست ــ ۶۴ نوع مادّه‌ی معدنی مثل مس و سرب و روی و زغال‌سنگ و امثال اینها در کشور وجود دارد که مورد استفاده است و منابعش هم منابع غنی‌ای است و خیلی زیاد است.
ایشان افزودند: در زمینه‌ی مسائل کشاورزی، آن‌طور که به بنده گزارش داده‌اند، حدود ۳۷ میلیون هکتار اراضی قابل کشاورزی در کشور هست. ۳۷ میلیون هکتار اراضی قابل کشاورزی خیلی است! گاهی گفته میشود که آب در کشور کم است؛ راست است، ما کشور پُرآبی نیستیم، امّا شیوه‌هایی وجود دارد ــ که این شیوه‌ها تجربه شده ــ که میتوان با همین آب موجود، همه‌ی این امکانات کشاورزی کشور را تأمین کرد، آبیاری کرد و کشاورزی را واقعاً رونق داد، رشد داد، پیش برد. مسئله‌ی کشاورزی هم در کشور خیلی مهم است.
ایشان در بخش دیگر صحبت‌های خود با ذکر اینکه ظرفیّتهای انسانی از ظرفیت‌های طبیعی مهم‌تر است، بیان داشتند: یعنی ما از لحاظ ظرفیّت انسانی [وضع خوبی داریم]. یک قلم، استعداد عمومی ملّت ایران است که بنده این را مکرّر گفته‌ام و این متّکی است به اسناد معتبر: متوسّط هوش ایرانی، از متوسّط هوش جهان بسیار بالاتر است؛ استعداد جوانهای ما، توانایی‌های ما بالا است.
ایشان افزودند: ۳۶ میلیون جوان در میانه‌ی سنین ۱۵ سال تا ۴۰ سال در کشور وجود دارد که نعمت بزرگی است؛ مشروط بر اینکه از این فرصت امکانِ حفظِ تعداد جوان غفلت نکنیم؛ که البتّه در سالهای گذشته یک مقداری غفلت کردیم. نباید غفلت کنیم، نباید بگذاریم جمعیّت کشور پیر بشود؛ [باید] سطح حضور جوانها را که پیشرانند، منشأ حرکتند، در کشور حفظ کنیم.
آیت الله خامنه‌ای با اشاره به ظرفیّتهای جغرافیایی کشور فرمودند: این موقعیّت جغرافیایی کشور، وضعیّت اقلیمی کشور، این تنوّع اقلیمی که در کشور وجود دارد، اینها ظرفیّتهای مهمّی است. بنابراین توقّعاتی که در امر اقتصاد گاهی ابراز میشود، توقّعات بیجایی نیست؛ ما با این امکانات، وضع اقتصادی‌مان باید خوب بشود.
موانع بیرونی و درونی بهبود وضع اقتصاد کشور قابل رفع است
رهبر انقلاب با اشاره به اینکه باید موانع بهبود اقتصاد را در نظر داشت، فرمودند: بعضی از موانع بیرونی است؛ مثل همین تحریمها، تهدیدها، محدودیّتهای فراوانی که وجود دارد، سخت‌گیری‌هایی که در کار تجارت ما، در به دست آوردن امکانات لازم برای تولید ما [هست]؛ سخت‌گیری هست دیگر، سخت‌گیری‌های جدّی وجود دارد. من یک وقتی گفتم که یک تشکیلات ویژه‌ای ایجاد میکنند برای اینکه مراقبت کند که ایران در کجا میخواهد سرمایه‌گذاری کند، با کجا دارد معامله میکند که بروند جلویش را بگیرند؛ یعنی چند سال است که یک چنین کارهایی دارد انجام میگیرد. این موانع وجود دارد. البتّه همین موانع را، هم میشود کم کرد، هم میشود کم‌اثر کرد. بعضی از همین موانع، در کنار تأثیرات منفی، تأثیرات مثبت هم داشته است.
ایشان برخی از موانع بهبود اقتصاد را موانع درونی دانستند و افزودند: بعضی از موانع هم انصافاً موانع درونی خود ما است؛ کم‌کاری داریم، مثلاً یک مواردی بی‌دقّتی داریم و کم‌‌انگیزگی نشان میدهیم؛ گاهی دچار آفتهای شخصی میشویم، [دچار] آفتهای روحی میشویم. مدیر اگر به فکر محبوبیّت‌طلبی باشد، به فکر جلوه کردن در چشم افراد باشد، مسئله‌ی کار را، اهمّیّت کار را در نظر نگیرد، خب این ضربه میزند دیگر؛ اینها برکت کار را از بین میبرد. [یا اینکه] به فکر مناصب آینده باشد. امروز در یک منصبی قرار داریم، جوری حرکت کنیم که خودمان را برای یک منصب بالاتر آماده کنیم؛ خب این ضربه میزند. این‌جور فکر کردن، این‌جور کار کردن، این‌جور حرکت کردن، ضربه میزند؛ برکت کار را از بین میبرد؛ اینها هم جزو موانع کاری ما است.
مشارکت مردم در ابعاد فکری، مالی و ابتکاری باید وارد میدان شود
رهبر انقلاب در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به عبارت «مشارکت مردم» که در شعار سال قرار داده شده است، در بیان دلیل این انتخاب فرمودند: برای اینکه به امکانات مشارکت مردم بیشتر توجّه بشود و مردم در مسائل اقتصاد به معنای واقعی کلمه به عرصه بیایند. مردم یعنی توان مردم؛ توان مالی، توان فکری و ذهنی، توان ابتکاری؛ ابتکارات مردم وارد میدان بشود. ما سود میبریم.
ایشان افزودند: یک تصوّری وجود دارد که اگر چنانچه مردم وارد عرصه‌ی اقتصاد بشوند، مدیریّتها را به مردم بدهیم، این، دست دولت را میبندد، دست مسئولین دولتی را میبندد؛ این فکر درست نیست. وظایف باید تقسیم بشود بین مسئولین دولتی، مسئولین حکومتی [و مردم]. حالا دولتی که میگوییم، فقط دولت نیست، [بلکه] بخشهای مختلف نیمه‌دولتی هم مثل دولتند؛ فرقی نمیکند. باید تفکیک قائل بشویم؛ یک وظایفی به عهده‌ی دولت است، یک وظایفی به عهده‌ی مردم است.
دولت باید جنبه ستادی و مردم جنبه عملی را در اقتصاد بر عهده بگیرند
رهبر انقلاب با اشاره به «جنبه‌ی ستادی و جنبه‌ی عملی» در تبیین نقش آفرینی در اقتصاد فرمودند: دولت در مسائل اقتصادی، ستادی عمل کند؛ هدایت کند؛ در مسئله‌ی آمایش سرزمینی، مسئله‌ی نوع فعّالیّت اقتصادی که باید هر جا انجام بگیرد، نظارت کند، مراقبت کند که تخلّفی به وجود نیاید. عامل هم مردم [باشند]. مردم هم عمل اقتصادی را انجام بدهند؛ یعنی تفکیک بین وظایف دولت و وظایف مردم.
ایشان افزودند: راه ورود مردم در عرصه‌های اقتصادی بایستی باز بشود؛ این، کشور را نیرومند میکند، اقتصاد را باثبات میکند. البتّه سیاستهای اصل ۴۴ بخشی از این قضیّه است، که سالها پیش این سیاستها ابلاغ شده و این سیاستها مستفاد از خود قانون اساسی است. باید عمل بشود؛ در گذشته، ضعفهای زیادی در این زمینه وجود داشته است.
برای بهبود معیشت مردم، رشد اقتصادی به‌تنهایی کافی نیست
رهبر انقلاب با اشاره به این نکته که بر اساس گفته صاحب‌نظران اقتصادی اگر رشد اقتصادی ۸ درصد محقق شود و استمرار پیدا کند، قطعاً در وضع زندگی مردم گشایش مطلوب و خوبی حاصل خواهد شد. اضافه کردند: البتّه رشد اقتصادی به‌تنهایی هم کافی نیست؛ یعنی برای اینکه در وضع زندگی مردم و معیشت مردم و طبقات ضعیف یک تحوّلی صورت بگیرد، صرفاً رشد اقتصادی کافی نیست، بلکه چیزهای دیگری هم لازم است: برابری فرصتها برای دستیابی به امکانات؛
ایشان افزودند: این از جمله‌ی کارهای بسیار مهم است؛ برای مشارکت، امکانات در سطوح مختلف به نحو صحیح و عادلانه‌ای تقسیم بشود. اینها البتّه کارهای آسانی هم نیست، کارهای دشواری است؛ [باید] آموزش داده بشود، مهارت داده بشود. بسیاری از جوانهای ما مایلند کار کنند و به مهارت نیاز دارند. یک بخشی باید برای مهارت‌افزایی جوانان وجود داشته باشد که البتّه مدیران ارشد میتوانند برنامه‌ریزی کنند، در این زمینه‌ها کار کنند، کار انجام بگیرد.
یک گروه زبده باید در مورد راه‌های مشارکت مردم اندیشه ورزی کنند
رهبر انقلاب فرمودند: ما میگوییم «مردم در اقتصاد مشارکت کنند»؛ خب چه جوری مشارکت کنند؟ راه‌های مشارکت [نشان داده بشود]. کسانی بنشینند شیوه‌های ممکن برای مشارکت قشرهای مختلف مردم را نشان بدهند که حالا یک نمونه‌اش همین شرکتهای دانش‌بنیان است که برای بخشی از جوانها این یک راهی برای مشارکت اقتصادی است.
ایشان افزودند: کسانی میتوانند بنشینند فکر کنند. به نظر من، دولت و مجلس نیاز دارند به یک گروه زبده‌ی صاحب فکر و صاحب اندیشه که بنشینند اندیشه‌ورزی کنند، راه‌های مختلف مشارکت مردم را به مردم نشان بدهند. کارهای مشکلی است، امّا کاملاً عملی است که بتوانند حتّی با سرمایه‌های اندک وارد میدان مشارکت بشوند.
برنامه هفتم به دقت عمل شود/ متوسّط عملکرد برنامه‌های گذشته، حدود ۳۵ درصد است
رهبر انقلاب در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به اینکه امسال سال اوّل برنامه هفتم است؛ بیان کردند: بنده توصیه‌ی مؤکّد میکنم که روی این برنامه توجّه بشود، دقّت بشود و به برنامه عمل بشود.
ایشان افزودند: آن‌طور که به بنده گزارش دادند، متوسّط عملکرد برنامه‌های گذشته، حدود ۳۵ درصد است؛ یعنی با زحمت زیاد برنامه تهیه شده و به قانون تبدیل شده، ابلاغ هم شده، [ولی] در طول سالهای گذشته برنامه‌ها به صورت کامل عمل نشده است؛ این برای کشور خسارت است. تلاش بشود که برنامه به صورت کامل عملیّاتی بشود. برنامه، راهنمای عمل است؛ یک راهنمای عمل خوب و چهارچوب خوبی است برای عمل کردن؛ نه فقط برای اقتصاد، [بلکه] برای همه‌ی بخشها این برنامه، برنامه‌ی عمل است.
ایشان فرمودند: یک نکته مهم، مسئله‌ی زمان است. برادران عزیز، خواهران عزیز، مدیران بخشهای مختلف! زمان به سرعت میگذرد، عبور میکند و از دست میرود؛ از زمان غفلت نکنید. کار امروز به فردا نیفتد؛ یک روز هم مهم است، گاهی یک ساعت هم مهم است. در خرج کردن این سرمایه‌ی عظیم که اسمش سرمایه‌ی زمان است، باید خیلی حسّاسیّت به خرج داد؛ نگذارید زمان بگذرد. کارهای گوناگون، برنامه‌های مختلف بخشهای مختلف را وقتی تصویب میکنید، زمان‌بندی کنید، و روی این زمان‌بندی‌ها ایستادگی کنید که فلان برنامه باید تا فلان تاریخ حتماً به سرانجام برسد؛ یعنی روی زمان این‌جور حسّاسیّت و وسواس داشته باشید.
لزوم تحرک فوق‌العاده دیپلماتیک در زمینه مسائل اقتصادی
رهبر انقلاب در بخش پایانی سخنان خود راجع به مسائل اقتصادی بیان داشتند: در مسئله‌ی اقتصاد، عنصر دیپلماسی و عملکرد سیاست خارجی خیلی مهم و مؤثّر است؛ ما در پیرامون کشورمان همسایه‌های متعدّدی داریم و در تعدادی از پیمانهای جهانی سهیمیم، شریکیم و میتوانیم از اینها استفاده کنیم؛ یک تحرّک فوق‌العاده‌ی دیپلماتیک در زمینه‌ی مسائل اقتصادی لازم است.
انتهای پیام/ دولت و حکمرانی
