به گزارش مسیر اقتصاد در حال حاضر قیمت انواع حامل‌های انرژی در کشورهای دنیا به قدری بالا رفته که بخشی از مردم توان پرداخت آن را ندارند. این افزایش قیمت‌ها ریشه در رشد قیمت جهانی انرژی دارد که از اواخر سال ۲۰۲۱ میلادی و درپی پایان یافتن محدودیت‌های کرونایی آغاز شده بود و بعد از جنگ اوکراین شدت بیشتری یافت.
چرا قیمت فرآورده‌های نفتی بالاست؟
علاوه بر رشد قیمت نفت، رشد قیمت فرآورده‌های نفتی دلایل دیگری نیز دارد؛ در طول سه سال اخیر به دلیل چشم انداز منفی بازارها و به طور خاص اعمال محدودیت‌های کرونایی، ظرفیت پالایش نفت جهان روندی نزولی داشت. این درحالی بود که تا پیش از آن به طور مداوم مجموع ظرفیت پالایش نفت در کشورهای جهان از سال قبل از آن بیشتر شده بود. بر اساس برآوردها در طول سه سال اخیر ظرفیت پالایش نفت جهان در مجموع ۳.۳ میلیون بشکه در روز کاهش یافته است.
پایین بودن ظرفیت پالایش نفت در مقایسه با تقاضای روزافزون به فرآورده‌های نفتی، موجب شده است در طول ماه‌های اخیر رشد قیمت فرآورده‌ها به مراتب بیشتر از رشد قیمت نفت باشد.
ظرفیت پالایش نفت جهان چقدر است؟
بر اساس برآوردهای آژانس بین‌المللی انرژی، درحال حاضر مجموع ظرفیت پالایشگاه‌های نفت احداث شده در جهان در حدود ۱۰۰ میلیون بشکه در روز است؛ اما ۲۰ درصد از این ظرفیت در حال حاضر در چرخه تولید قرار ندارد و در آینده نزدیک نیز دورنمایی برای اضافه شدن آن‌ها به مدار تولید قابل تصور نیست.
به این ترتیب در حال حاضر مجموع ظرفیت فعال پالایش نفت جهان در حدود ۸۲ تا ۸۳ میلیون بشکه در روز برآورد می‌شود. همچنین انتظار می‌رود در طول سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ میلادی، به ترتیب یک و ۱.۶ میلیون بشکه در روز به ظرفیت پالایش نفت جهان افزوده شود.
نکته دیگر اینکه در حال حاضر به دلیل محدودیت‌های کرونایی حاکم بر اقتصاد چین، برخی از پالایشگاه‌های این کشور فعال نیستند و این مسئله موجب شده در ماه آوریل میلادی ظرفیت فعال پالایش نفت در جهان در حدود ۷۸ میلیون بشکه گزارش شود. انتظار می‌رود با فعال شدن مجدد پالایشگاه‌های چینی در آینده نزدیک، این ظرفیت به حدود ۸۲ میلیون بشکه در روز افزایش یابد.
محدودیت‌های کشورها در توسعه ظرفیت پالایشی در کوتاه مدت
در حال حاضر برخی از پالایشگاه‌های آماده به کار در کشورهایی همچون آمریکا، چین، روسیه و اروپا در حال فعالیت با ظرفیتی کمتر از ظرفیت اسمی خود هستند. در آمریکا به دلایل مختلف میزان پالایش نفت در مقایسه با سال ۲۰۱۹ میلادی، یک میلیون بشکه در روز کاهش یافته است.
در روسیه به دلیل تحریم خرید فرآورده نفتی از سوی اروپا، ۳۰ درصد ظرفیت پالایش نفت این کشور غیرفعال است. در چین نیز به دلیل محدودیت‌های کرونایی برخی از پالایشگاه‌ها مجبور به تعطیلی شده‌اند.
در کشورهای آمریکای لاتین نیز مشکل تامین سرمایه موجب شده است برخی از پالایشگاه‌ها از مدار تولید خارج شوند و امکان احداث پالایشگاه جدید نیز فراهم نباشد.
پالایش هر بشکه نفت خام ۶۰ دلار سود خالص دارد
علاوه بر محدودیت ظرفیت پالایش نفت، افزایش هزینه نقل و انتقال محصولات با کشتی در سطح بین‌الملل نیز موجب افزایش قیمت فرآورده‌های نفتی شده است. به بیان دیگر افزایش قیمت سوخت و کمبود سوخت خاص مورد نیاز کشتی‌ها، بر افزایش هزینه نقل و انتقال کالا اثر گذاشته و رشد قیمت حمل و نقل نیز افزایش قیمت فرآورده‌های نفتی را تشدید کرده است.
چنین شرایطی موجب شده است در حال حاضر سود ناشی از پالایش یک بشکه نفت خام به ۶۰ دلار برسد که بالاترین میزان در طول تاریخ محسوب می‌شود. شرایط کنونی و چشم انداز مثبت تقاضا در بازار فرآورده‌های نفتی، موجب شده است بسیاری از کشورها برای توسعه ظرفیت پالایشی خود برنامه ریزی نمایند.
منبع: رویترز
انتهای پیام/ اقتصاد بین الملل
