مسیر اقتصاد بحث لزوم تحول کشور یکی از مباحثی است که بعضا به آن پرداخته می شود. عموم مردم انتظار دارند با تغییر دولت ها، شرایط و وضعیت زندگیشان متحول شود. نخبگان نیز از طرف دیگر تغییر دولت ها را مقدمه ای بر تحول در حکمرانی و سیاستگذاری و تصمیم گیری می دانند. با این حال، تحول پیش نیازهایی دارد که اگر وجود نداشته باشد، اتفاق نمی افتد. در این راستا محمد امینی رعیا مدیر اندیشکده اقتصاد مقاومتی در گفتگو با مسیر اقتصاد گفت: پیش نیاز تحول «اراده حکمرانی» است. یعنی قوه حاکم در راس امور اجرایی یعنی دولت بخواهد و اراده کند تا اقداماتی را به هر شکل ممکن انجام دهد. در این جا کاری با محتوای موضوع نداریم، یعنی اینجا نمی خواهیم بگوییم که الان یک اقدامی مثبت است یا منفی. صرفا در خصوص همین اراده کردن صحبت میکنیم. اگر اراده حکمرانی و تصمیم گیری وجود نداشته باشد و دولت به دلایل مختلف اعم از نداشتن جمع بندی، ترس در اجرا، بی برنامگی و … تصمیم نگیرد و اراده اش را حاکم ننماید، تحولی هم رخ نخواهد داد.
داشتن ایده حکمرانی پیش نیاز اراده حکمرانی در حل مسائل کشور
امینی رعیا ادامه داد: مثال بارز یک رئیس جمهور که دارای اراده حکمرانی بود، فارغ از کم و کیف این اراده یا تحلیل مثبت یا منفی بودن آن، آقای احمدی نژاد است. این بحث البته نباید سیاسی یا فنی شود، صرفا در خصوص اراده صحبت میکنیم. ایشان اراده کرد مسکن مهر ساخته شود یا هدفمندی یارانه ها اتفاق بیفتد. در زمان خودش و حتی هنوز، اینها اتفاقات بزرگی بوده است. ساخت بیش از دو میلیون مسکن یا پرداخت یارانه در سطح گسترده به مردم، اراده میخواهد. حالا الان کاری نداریم که این اقدامات مثبت بوده یا منفی و دنبال تحلیل فنی آن نیستیم. فقط میخواهیم بگوییم که مصداق اراده یعنی یک چنین کارهایی که در کشور باعث یک حرکت عظیم و تحولی می شود. پس پیش نیاز تحول داشتن «اراده حکمرانی» است، یعنی اینکه دولت و در راس آن رئیس جمهور بخواهد یک کاری را بکند و بابت آن تصمیم بگیرد و در بی تصمیمی باقی نماند. اراده یعنی اقدام سریع، قاطع و رو به جلو انجام دادن و این است که باعث تحول می شود.
وی تصریح کرد: اما اراده حکمرانی هم خود یک پیش نیازی دارد. پیش نیاز اراده حکمرانی داشتن «ایده حکمرانی» است. یعنی بدانیم چه میخواهیم بکنیم و به جمع بندی فکری و برنامه ای رسیده باشیم. بدون ایده حکمرانی، حتما هیچ اراده ای هم شکل نخواهد گرفت و تصمیم گیران در میان ذینفعان و صاحبان ایده های مختلف، در نهایت تصمیمات رو به جلو و تحولی اتخاذ نخواهند کرد.
خروجی منسجم و یکپارچه در گرو طرز تفکر و رویکرد مشخص
مدیر اندیشکده اقتصاد مقاومتی با اشاره به این نکته که ایده حکمرانی کاملا وابسته به افراد و جریانات فکری است، افزود: نمی توان افراد و رویکردهای مختلف را کنار هم گذاشت یا حرف های مجموعه های مختلف فکری را جمع کرد و انتظار استخراج یک ایده حکمرانی منسجم و یکپارچه داشت. برای استخراج ایده حکمرانی باید یک طرز تفکر و یک رویکرد محور قرار بگیرد تا خروجی منسجم و یکپارچه باشد.
امینی رعیا اظهار داشت: در صورتی که ایده حکمرانی وجود نداشته باشد دو آسیب اتفاق می افتد. اول اینکه اراده حکمرانی هم شکل نمی گیرد و لذا تحولی رخ نخواهد داد. دوم و بدتر اینکه «اراده های پنهان» در نظام تصمیم گیری غلبه پیدا می کند و به تصمیمات منجر می شود. اراده های پنهان هم عموما دو ویژگی دارند، اول اینکه دنبال اصلاحات جزئی هستند نه اقدامات تحولی، دوم هم اینکه عموما با تحت فشار قرار دادن اقشار و دهک های پایین جامعه و به قیمت جیب و هزینه مردم سیستم را اداره می کنند و سراغ کارهایی که صاحبان منفعت را تحت تاثیر قرار می دهد نمی روند. دلیلش هم این است که اگر سراغ اقدامات تحولی یا صاحبان منفعت بروند، پایداری خودشان به خطر می افتد.
«بی اثر کردن تحریم» و «مقاوم سازی اقتصاد» رویکرد دولت سیزدهم در اقتصاد
وی ادامه داد: حال که دولت جدید روی کار آمده و در ابتدای فعالیت هایش است، حتما لازم است تکلیف خود را هر چه سریعتر با جریانات فکری مشخص کند و بر یک ایده و طرز تفکر دست بگذارد و انتخاب نماید. خوشبختانه رویکرد دولت، مثلا در بحث اقتصاد مشخص است و بر «بی اثر کردن تحریم» و «مقاوم سازی اقتصاد» تاکید دارد. با این حال، این رویکرد باید به ایده و اراده حکمرانی تبدیل شود. به عنوان نمونه در بحث ارز ۴۲۰۰ وقتی اصل بر حذف این ارز و رفع کسری بودجه از محل آن گذاشته می شود، یعنی همان که اراده پنهان سیستم حاکم شده و به جای کارهای تحولی و اقداماتی که فشارش بر عموم مردم نباشد، سراغ کارهای جزئی که بر معیشت مردم فشار می آورد رفته است. اما در همین موضوع، اگر به عنوان مثال با هدف خودکفایی در تولید گندم نه رفع کسری بودجه سراغ حذف ارز ۴۲۰۰ برویم، هم یک برنامه تحولی و رو به جلو اجرایی شده و هم مردم مستقیما تحت فشار نرفته اند و تولید هم رونق گرفته است، چون در این هدف اقدامات متفاوت می شود و تغییر می کند. پس این نشان می دهد رویکردها و افراد و تصمیم گیران کاملا بر اینکه چه اراده ای حاکم شود موثر هستند و اگر اراده نو و ایده جدید به سیستم تزریق نشود، اتفاق جدیدی هم نمی افتد.
امینی رعیا در پایان خاطر نشان کرد: امید زیادی به دولت جدید وجود دارد و همه باید کمک کنیم تا در این برهه سخت تاریخی، بالاخره تحول اتفاق بیفتد. اگر این مسئله که تحول به اراده حکمرانی، و اراده به ایده حکمرانی وابسته است و برای داشتن ایده هم نباید «بین همه افکار و رویکردها را جمع کرد» بلکه باید «یک رویکرد و ایده و صاحبان آن را کنار هم قرار داد» و بر اساس خروجی آن تصمیم گرفت، فهم شود، حتما تحول شدنی خواهد بود.
انتهای پیام/ دولت و حکمرانی
