مسیر اقتصاد / شاید با دیدن فیلم‌هایی مانند «پیش از طلوع آفتاب» یا «قطار گلوله» که تصویری سریع، آسان، گسترده و حتی لوکس از سفر با قطار را در اروپا یا آسیا به نمایش می‌گذارند، تصور کنید که آمریکا هم زمانی ابرقدرت قطارهای مسافری بوده است. اما واقعیت این است که در اوج شکوفایی، حدود یک قرن پیش، شبکه ریلی پر رفت و آمد این کشور حدود ۴۱۰ هزار کیلومتر طول داشت و بخش قابل توجهی از مردم آمریکا با قطار سفر می‌کردند. امروزه، سیستم قطارهای مسافری در آمریکا تنها سایه‌ای از آن دوران طلایی است. بخش‌های زیادی از این شبکه بلااستفاده مانده‌اند یا به مسیرهای باری اختصاص داده شده‌اند. در طول یک قرن گذشته، تمرکز و سرمایه‌گذاری آمریکا از راه‌آهن‌های مسافری به سمت سفر با خودرو و هواپیما تغییر یافته است.
کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای با احیای قطارهای مسافری
بخش حمل و نقل بیشترین میزان گازهای گلخانه‌ای را در آمریکا تولید می‌کند و وزارت حمل و نقل این کشور اعلام کرده است که راه‌آهن می‌تواند نقش مهمی در کاهش انتشار این گازها داشته باشد. بنابراین تلاش‌ها برای احیای سفر با قطارهای مسافری در آمریکا با هدف کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای افزایش یافته است. اوایل ماه جاری، دولت اعلام کرد که ۱۶ میلیارد دلار برای بهبود شلوغ‌ترین خط ریلی کشور، مسیر شمال شرقی آم‌ترک[۱] از بوستون تا واشنگتن دی‌سی، اختصاص خواهد داد. همچنین، شرکت برایت‌لاین، تنها راه‌آهن بین‌شهری خصوصی در آمریکا، خط ریلی بین اورلاندو و میامی را در سپتامبر افتتاح کرد. ایالت کالیفرنیا نیز سرمایه‌گذاری قابل توجهی روی مسیر لس‌آنجلس به سان‌فرانسیسکو انجام داده است.
ظهور قطارهای مسافری در آمریکا چگونه رخ داده است؟
در قرن نوزدهم، قطارها انقلابی در سفر مردم ایجاد کردند و آمریکا پیشرو این تحول بود. در دهه ۱۸۶۰، شرکت‌های خصوصی آمریکایی با کمک بودجه و زمین‌های اهدایی دولت، اولین راه‌آهن سراسری کشور را ساختند. این خط آهن در سال ۱۸۶۹ شبکه ریلی موجود در شرق آمریکا را به سان‌فرانسیسکو متصل کرد. به گفته کریستین وولمار، کارشناس راه‌آهن، در کتاب «انقلاب بزرگ راه‌آهن» که در سال ۲۰۱۲ منتشر شد، این خط ریلی در آن زمان طولانی‌ترین در جهان بود و به گسترش جمعیت آمریکا به سمت غرب کمک کرد. در ازای یارانه‌های دولتی، شرکت‌های حمل و نقل ریلی ملزم به ارائه خدمات مسافری شدند. درواقع سفر با قطار در آن دوران همه‌گیر شده و تا اوایل قرن بیستم، تقریباً هر آمریکایی به راحتی به ایستگاه قطار دسترسی داشت.
علت کاهش استفاده از قطارهای مسافری بین‌شهری در آمریکا چیست؟
بخش زیادی از خطوط ریلی که زمانی برای مسافران استفاده می‌شدند، امروزه صرفاً برای حمل و نقل بار به کار می‌روند و سفر با قطار برای بسیاری از آمریکایی‌ها حتی گزینه در نظر گرفته نمی‌شود. در حالی که پاسخ واحدی وجود ندارد، یک مؤسسه مطالعات شهرسازی و مسکن، کاربری اراضی و حمل و نقل، یکی از دلایل اصلی کاهش محبوبیت قطارهای مسافری را توجه کشور به یک وسیله حمل و نقل جدیدتر و جذاب‌تر یعنی خودرو بازگو می‌کند.
سرمایه‌گذاری در بزرگراه‌های آمریکا عاملی برای کاهش مسافران قطارهای بین‌شهری
دولت آمریکا از دهه ۱۹۲۰ شروع به تشویق ایالت‌ها به سرمایه‌گذاری در بزرگراه‌ها کرد. این تلاش‌ها در دوران ریاست‌جمهوری آیزنهاور شدت گرفت. علاقه آیزنهاور به سیستم بزرگراه‌های بین ایالتی به حضور او در اولین کاروان خودرویی ارتش در سراسر کشور در سال ۱۹۱۹ بازمی‌گردد. این تجربه، او را از کیفیت پایین جاده‌های آمریکا به‌طور مستقیم آگاه کرد. او در پیام سالانه خود به کنگره در سال ۱۹۵۴، سیستم بزرگراه‌های بین ایالتی را به‌عنوان یک برنامه دفاع ملی پیشنهاد کرد. این بزرگراه‌ها می‌توانستند برای جابجایی نیروها و تخلیه شهرها در صورت حمله هسته‌ای استفاده شوند. این تصمیم باعث شد عملاً شرکت‌های خصوصیِ قطارهای مسافری به آرامی به سمت بی‌اهمیت شدن حرکت کنند.
رقابت دشوار راه‌آهن و خودرو، در گرو سیاست‌ها و تصمیمات دولت‌ها
تا اوایل دهه ۱۹۷۰، خدمات قطارهای مسافری با کاهش تعداد مسافران، فرسودگی زیرساخت‌ها و استفاده رو به افزایش خودروها و هواپیماها، برای شرکت‌های خصوصی به بار مالی تبدیل شده بود. همچنین رئیس‌جمهور وقت آمریکا، قانون خدمات مسافری ریلی را امضا کرد که الزام شرکت‌های خصوصی به ارائه خدمات مسافری را لغو کرد. در نتیجه، دولت آمریکا شرکت «آم‌ترک» را تأسیس کرد که بیش از ۲۰ میلیون مسافر را در سال جابجا می‌کند. با این حال، بسیاری از شهرها و شهرک‌های آمریکایی دسترسی خود را به قطارهای مسافری از دست داده و برخی از مسیرهای ریلی متروکه شده‌اند.
قطارهای پرسرعت منطقه‌ای، مناسب‌تر از قطارهای مسافری
با توجه به گسترش و پراکندگی بیشتر جمعیت در سراسر کشور احتمال اینکه سفر با قطارهای مسافری آمریکا به جایگاهی که در گذشته داشته بازگردد، اندک است. لذا اهداف واقع‌بینانه‌تر ایجاد سیستم‌های ریلی پرسرعت و متمرکزی است که مناطق کلانشهری با ارتباطات اقتصادی را به هم متصل می‌کند، مشابه آنچه در کریدور شمال شرقی آم‌ترک شاهد هستیم. در واقع این موضوع بر اساس اصل «بساز تا بیایند» پیش نمی‌رود، بلکه برآورده‌کننده یک نیاز واقعی است. به طور مثال اتصال ریلی پرسرعت بین لس‌آنجلس و سان‌فرانسیسکو می‌تواند نمونه‌ی خوبی از مسیر موفق باشد. این دو منطقه‌ی کلانشهری بدلیل ارتباط اقتصادی قوی که دارند، مردم به‌طور مداوم بین آن‌ها سفر می‌کنند و از نظر فاصله بین این دو منطقه نیز راه‌آهن نسبت به هواپیما کارایی بالاتری دارد.
عقب ماندگی آمریکا از چین و ژاپن در بهره‌گیری از قطارهای پرسرعت
به گفته کارشناسان متقاعد کردن آمریکایی‌ها به ترک عادت استفاده از خودروهای شخصی که طی نسل‌ها به آن عادت کرده‌اند، بسیار دشوار خواهد بود. همچنین عدم اراده سیاسی نیز در این تغییر روند نقش‌آفرین بوده است. به طوری که حمایت دولت فدرال از سرمایه‌گذاری در خطوط ریلی پرسرعت در بهترین حالت محدود بوده است. اگرچه «کریدور شمال شرقی» آم‌ترک قطارهایی را در سال ۲۰۰۰ معرفی کرد که می‌توانستند تا ۲۵۰ کیلومتر در ساعت حرکت کنند، این سازمان هنوز با قطارهای پرسرعت چین و ژاپن که بیش از ۳۲۰ کیلومتر در ساعت سرعت دارند، فاصله زیادی دارد. همچنین اکثر شرکت‌های خصوصی که با آم‌ترک مسیر مشترک دارند، برای به‌روزرسانی خطوط، تمایلی به اختلال در فعالیت‌های خود ندارند.
پینوشت:
[۱] Amtrak
منبع:
https://www.kake.com/story/50082033
