مسیر اقتصاد/ نابرابری در اقتصاد یکی از مشکلات اصلی در اکثر کشورهای جهان است. با گسترش نظام سرمایه‌داری ثروتمندان روز به روز در حال ثروتمندتر شدن و فقرا در حال فقیرتر شدن هستند. برای مثال در آمریکا در چهل سال گذشته ثروت و درآمد از جیب ۹۹ درصد مردم به جیب یک درصد ثروتمند منتقل شده است. تا جایی که پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۳۰ ثروت این یک درصد بیشتر از یک چهارم درآمد ملی کشور باشد.
مزایای کاهش نابرابری در اقتصاد با اخذ مالیات بیشتر از ثروتمندان
سئوال مهم این است که چرا باید از ثروتمندان مالیات بیشتری برای کاهش نابرابری به صورت اجباری دریافت کرد؟ این افراد در صورت تمایل می‌توانند داوطلبانه به سایر افراد کمک کنند. اما باید در نظر داشت که نابرابری اثرات مخرب زیادی بر اقتصاد می‌گذارد که این امر اهمیت لزوم اخذ مالیات بیشتر از ثروتمندان برای کاهش نابرابری را دو چندان می کند. تا به حال بیان می‌شد که نابرابری برای افراد کم درآمد بد است اما مطالعات اخیر نشان میدهد که نابرابری نه تنها برای فقرا بلکه برای همه افراد جامعه از جمله ثروتمندان نیز نامطلوب است و کاهش فاصله طبقاتی به نفع همه افراد خواهد بود.
همچنین در آغاز بحران کرونا تعدادی از ثروتمندان جهان نیز در نامه‌ای به دولت‌ها خواستار افزایش مالیات خود برای جبران هزینه‌های کرونا و کاهش نابرابری در اقتصاد شدند. اثرات مخرب نابرابری که در زیر بیان شده است می‌تواند دلایل قانع‌کننده‌ای برای ثروتمندان در جهت تمایل به پرداخت مالیات بیشتر باشد.
کاهش رشد اقتصادی با افزایش نابرابری
در بیشتر موارد مخالفان وجود نابرابری در اقتصاد از دلایل اخلاقی برای نامطلوب بودن نابرابری استفاده می‌کنند اما تحقیقات نشان میدهد که نابرابری جدای از دلایل اخلاقی، از منظر اقتصادی نیز بد و نامطلوب است. بنابر تحقیقات یکی از اثرات مخرب نابرابری اقتصادی کاهش رشد اقتصادی است. در سال ۲۰۱۴ سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) در تحقیقاتی دریافت که افزایش نابرابری در بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۰ باعث کاهش تولید ناخالص داخلی ۵ درصدی در این کشور شده است.
همچنین گزارش صندوق بین المللی پول نشان میدهد که وجود مقدار طبیعی نابرابری در جامعه ( ضریب جینی حدود ۲۷ صدم) برای افزایش بهره‌وری و رشد اقتصادی لازم است. اما نابرابری کنونی موجود در اقتصاد آمریکا (ضریب جینی حدود ۴۱ صدم) به ضرر همه افراد اعم از ثروتمندان و فقرا است. نابرابری باعث کاهش درآمد سرانه و آسیب به وضعیت سلامت و بهداشت همه افراد جامعه می‌شود.
کاهش نوآوری در اقتصاد با افزایش نابرابری
یکی از دلایل موافقان نابرابری در اقتصاد ایجاد انگیزه در افراد کم‌درآمد برای کسب درآمد بیشتر و سرمایه‌گذاری در کسب کارها است. اما این استدلال صحیح نیست. بررسی ۲۱ کشور از اعضای OECD در طول ۱۰۰ نشان میدهد که نابرابری باعث محدود شدن درآمدهای افراد می‌شود و نه افزایش آن.
همانگونه که در نمودار زیر مشاهده می‌شود در بین سال‌های ۱۸۷۰ تا ۱۹۷۷ همزمان با کاهش ۴۰ درصدی نابرابری، نوآوری، بهره‌وری و درآمد افراد افزایش یافته است. اما افزایش نابرابری در دهه اخیر باعث کاهش شاخص‌های مذکور شده است.
نابرابری اقتصادی باعث می‌شود که افراد کم درآمد نتوانند استعدادها و اختراعات خود را عملی کنند و در کل باعث کاهش نوآوری در اقتصاد می شود.
افزایش جرم و جنایات با افزایش نابرابری در اقتصاد
با افزایش نابرابری اقتصادی، جامعه به دو طبقه ثروتمند و فقیر تقسیم می‌شود. طبقه فقیر با احساس بازنده بودن در جامعه و جانبدارانه بودن قوانین به نفع ثروتمندان انگیزه بیشتری برای حرکت به سمت جرم و جنایت پیدا می‌کند.
به عنوان مثال مطالعه مدرسه اقتصاد لندن در سال ۲۰۱۶ نشان میدهد که در آمریکا در محله‌هایی که شکاف درآمدی بیشتر بوده است تعداد جرایم نیز بیشتر بوده است. شاید برای شما جالب باشد که حتی رابطه بین نابرابری و جرایم خشن و شدید بیشتر است. مقاله از بانک جهانی در سال ۲۰۰۲ بیان می‌کند که همبستگی شدیدی بین نابرابری و جرایم خشن و شدید وجود دارد. نابرابری با ایجاد نارضایتی در بین مردم حتی می‌تواند باعث به وجود آمدن آشوب‌های اجتماعی در جامعه شود. البته باید در نظر داشت که نابرابری تنها دلیل وقوع جرایم نیست اما کاهش نابرابری می‌تواند میزان این جرایم را کاهش دهد.
با توجه به اثرات مخرب نابرابری در اقتصاد و نامطلوب بودن نابرابری از منظر اخلاقی باید یکی از مهم‌ترین اهداف دولت‌ها کاهش نابرابری درجامعه باشد. کاهش نابرابری منافعی را برای همه افراد جامعه اعم از ثروتمند و فقیر به همراه خواهد داشت.
منابع:
انتهای پیام/ اقتصاد بین‌الملل
