به گزارش مسیر اقتصاد نشست «ارزیابی طرح بانکداری مجلس از منظر سیاست پولی»، روز ۲ شنبه ۷ بهمن، با حضور جمعی از اساتید و صاحبنظران و فعالان این حوزه در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی برگزار شد. این نشست، اولین پیش نشست تخصصی از ششمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی بود که در تاریخ ۲۹ بهمن سال جاری با موضوع «نظام بانکی در خدمت تولید» برگزار خواهد شد. در این نشست اهداف بانک مرکزی و ابزارهای لازم برای تحقق آن‌ها در طرح بانکداری مجلس مورد بررسی قرار گرفت.
۳ حوزه اصلی در اهداف بانک مرکزی
دکتر کامران ندری عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) و عضو کمیته علمی همایش سالانه اقتصاد مقاومتی، درخصوص اهداف بانک‌های مرکزی در سراسر جهان گفت: اهداف بانک مرکزی می‌تواند متعدد باشد؛ از بانک مرکزی انتظار می‌رود در حوزه‌های متعددی اثرگذار باشد و به اقتصاد کمک کند. در این زمینه می‌توان سه حوزه را در نظر گرفت که نقش بانک مرکزی کلیدی است.
وی ادامه داد: از منظر سیاست پولی مسئله کنترل تورم به عنوان اصلی ترین هدف بانک مرکزی مطرح است. انتظار از بانک مرکزی در دنیا این است که بتواند این پدیده را تحت کنترل خود داشته باشند. حوزه دومی که بانک مرکزی نقشی کلیدی در آن دارد، مسئله ثبات و سلامت شبکه بانکی است. بانک‌ها به سپرده‌گذاران متعهد هستند و اگر نتوانند به آن ها عمل کنند آثار نامطلوب آن گریبان کل اقتصاد را می‌گیرد و بنابراین فعالیت صحیح بانک‌ها یکی از مهم‌ترین وظایف بانک مرکزی است؛ که البته می‌شود این وظیفه از بانک مرکزی جدا شود و به نهاد دیگری سپرده شود؛ اما در حال حاضر در ایران چنین نهادی وجود ندارد و عملا بانک مرکزی تنها نهادی است که باید این وظیفه را انجام دهد. انتظار سوم از بانک مرکزی نیز بحث کمک به رشد اقتصادی و رونق تولید است.
نقش آفرینی در رونق تولید یکی از مهم‌ترین اهداف بانک مرکزی است
ندری افزود: به طور مثال چنانچه میزان تقاضای کل در اقتصاد از ظرفیت تولید بنگاه‌ها کمتر باشد و تورم پایین باشد، بانک مرکزی می‌تواند با اعمال سیاست پولی به افزایش و رونق تولید کمک نماید. به بیان دیگر بانک مرکزی می‌تواند با استفاده از سیاست‌های پولی از طریق مدیریت تقاضا به رشد تولید و ایجاد اشتغال کمک نماید. البته در این زمینه باید کنترل شده عمل کرد که به افزایش بی رویه تورم منجر نشود.
وی ادامه داد: در این بین مهم ترین و اولین هدف بانک مرکزی باید کنترل تورم باشد و پس از آن تضمین ثبات و سلامت عملکرد بانک‌ها و در نهایت کمک به رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال، دو وظیفه مهم بانک مرکزی هستند.
اولویت بانک های مرکزی در جهان متفاوت است
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) با بیان اینکه در ادبیات جهانی نیز درخصوص اهداف بانک مرکزی اجماع وجود دارد، افزود: در اغلب کشورها بانک‌های مرکزی در وهله اول مسئول کنترل تورم هستند و در ادامه به دیگر اهداف از جمله نظارت بر عملکرد بانک‌ها و کمک به رشد اقتصادی می‌پردازند.
وی تأکید کرد: با وجود این بانک‌های مرکزی دنیا یک رویه را در این زمینه ندارند و برخی هم اهمیت کمتری برای کنترل تورم قائل هستند و بیشتر در زمینه کمک به رونق اقتصادی فعالیت می‌کنند.
ضرورت مدیریت بین «کنترل تورم» و «جلوگیری از رکود» در عملکرد بانک مرکزی
عضو کمیته علمی همایش سالانه اقتصاد مقاومتی تعارض بین جلوگیری از رکود و کنترل تورم را یکی از مهم‌ترین چالش‌های هدفگذاری بانک مرکزی دانست و ادامه داد: ایجاد رکود می‌تواند به کاهش تورم منجر شود. به بیان دیگر سیاستگذار پولی می‌تواند با ایجاد رکود از طریق افزایش نرخ بهره، به سمت کاهش تورم حرکت کند. بنابراین اگر تنها کنترل تورم در دستورکار بانک مرکزی باشد، تحقق هدف رونق اقتصادی و جلوگیری از رکود، بسیار دشوار خواهد شد.
وی افزود: ساختار کنونی عملکرد بانک مرکزی بر اساس تحقق هدف کنترل تورم و مقداری هم به هدف دوم که نظارت بر عملکرد بانک‌هاست بنا شده و اساسا در این ساختار توجهی به کمک به رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال نشده است.
اصلاح بازار ارز لازمه بهبود عملکرد بانک مرکزی
ندری در پایان گفت: در طرح بانکداری مجلس بیان تفصیلی ابزارهای بانک مرکزی برای اعمال سیاست‌های پولی اقدام صحیحی نیست و تصمیم گیری درخصوص این ابزارها باید در داخل بانک مرکزی با فراغ بال انجام شود.
وی افزود: تابه حال تصمیم گیری اصلی درخصوص سیاست پولی برمبنای نرخ ارز بوده است و در این زمینه هم سیاست از سوی دولت به بانک مرکزی دیکته میشد. بنابراین بانک مرکزی عملا استقلال لازم در تعیین سیاست پولی نداشت. در طرح بانکداری جدید هم همچنان اثرگذاری دولت در نرخ گذاری ارز امکان پذیر است. در واقع تا زمانی که دولت با مشکل کسری بودجه مواجه است، بانک مرکزی عملا امکان این را ندارد که بدون توجه به این مسئله به سیاستگذاری پولی بپردازد.
انتهای پیام/ نظام مالی
