به گزارش مسیر اقتصاد اگرچه بانک‌های تجاری[۱] از طریق وام‌دهی، پول جدید خلق می‌کنند (و اینگونه نیست که بانک واسطه مالی باشند و یا اینکه از طریق مکانیسم ضریب فزاینده پول بانک مرکزی را گسترش دهند)، در عمل با محدودیت هایی در این زمینه مواجهند و نمی‌توانند این کار را بدون هیچ گونه محدودیتی انجام دهند.
در واقع قیمت وام که همان نرخ سود بانکی است، مقدار وامی را که بنگاه‌ها و خانوار تمایل به گرفتن دارند را مشخص می کند. عوامل مختلفی در قیمت وام جدید تاثیر می گذارند که سطح قیمت نرخ‌های بهره گوناگون را در اقتصاد تعیین می کنند.
چه عواملی خلق پول بانک‌ها را محدود می‌کند؟
محدودیت خلق پول به وسیله سیستم بانکی در مقاله جایزه نوبل جیمز توبین[۲] مطرح شد و در اینجا به بیان آن پرداخته می‌شود. در اقتصاد مدرن، سه دسته محدودیت، مقدار خلق پول بانک‌های تجاری را کنترل و محدود می‌کند:
یک) اقتصاد کلان و ریسک
اولا، بازار با محدودیت‌های دادن وام روبه‌روست چرا که بانک های تجاری باید بتوانند وام سودده در بازار رقابتی بدهند. ثانیا، وام‌دهی با محدودیت روبه‌روست به این دلیل که بانک باید به گونه‌ای گام بردارد و وام دهد که ریسک ناشی از وام‌دهی اضافی را کاهش دهد و به حداقل ممکن برساند. ثالثا، سیاست تنظیم و نظارت، به عنوان یک محدودیت بر فعالیت‌های شبکه بانکی عمل می‌کند تا از این طریق، ریسک نظام بانکی را که می‌تواند به یک تهدید برای ثبات مالی سیستم مالی کشور منجر شود، کاهش دهد.
دو) رفتار وام‌گیرندگان
خانوارها و بنگاه‌هایی که پول جدید خلق شده را دریافت می‌کنند، ممکن است با انجام دادن معاملاتی که بلافاصله آن را از بین می‌برد پاسخ دهند. برای مثال با پرداخت وام‌های معوقه.
سه) سیاست پولی
بانک‌های مرکزی دنیا به وسیله تاثیر بر سطح نرخ بهره در اقتصاد، بر مقدار و اندازه وام‌گیری خانوارها و بنگاه‌های اقتصادی تاثیر می گذارند. این نحوه تاثیرگذاری به صورت مستقیم و غیر مستقیم است. تاثیرگذاری مستقیم از طریق نرخ بهره وام‌هایی است که به وسیله بانک‌ها داده می‌شود؛ و تاثیرگذاری غیرمستقیم از طریق تاثیرگذاری کلی سیاست پولی بر روی عملکرد کل اقتصاد کشورها است. بنابراین بانک های مرکزی می توانند مطمئن شوند که رشد پولی شامل هدف‌گذاری آن ها و ثبات قیمت ها و تورم در اقتصاد می شود.
جزئیات بیشتر از تاثیر دقیق هر یک از محدودیت‌ها را در گزارش‌های بعدی بیان خواهیم کرد.
پینوشت:
[۱] منظور از بانک های تجاری، بانک های دولتی، بانک های خصوصی شده و بانک های خصوصی هستند که در طول بانک مرکزی و با نظارت بانک مرکزی مشغول فعالیتند. در واقع به تمام بانک هایی که مردم روزانه با آن ها سر و کار دارند و کارهای بانکی خود را انجام می دهند بانک تجاری گفته می شود. بنابراین در اقتصاد تنها دو بانک داریم: بانک مرکزی و بانک های تجاری؛ و در واقع منظور از بانک تجاری نوع خاصی از بانک با نام خاصی نیست.
[۲] James Tobin
منبع: قسمتی از مقاله پول در اقتصاد مدرن۲ yon.ir/RPAZO
انتهای پیام/ اقتصاد بین الملل
