مسیر اقتصاد/ توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی ([۱]TOD) اولین بار در سال ۱۹۹۳ توسط پیتر کالتروپ (محقق حوزه شهرسازی) تعریف شد. این رویکرد، پاسخی در برابر گسترش بی‌رویه شهرها بود که از اوایل قرن بیستم، با الهام از مدل شهرهای باغی، رشد شهرهای آمریکایی را شکل می‌داد. این مدل بر توسعه مبتنی بر خودرو استوار بود و حمل و نقل شخصی، گزینه محبوب طبقه متوسط به شمار می‌رفت. در واقع، در قرن گذشته، ۵۱ درصد از واحدهای مسکونی آمریکا در همین حومه‌ها ساخته شدند و گاهی اوقات تا ۲۰۰ کیلومتر از مراکز شهری فاصله داشتند.
تعریف مفاهیم TOD با توجه به وسعت جوامع شهری
به دلیل وسعت زیاد جوامع شهری، یک رویکرد جامع و واحد نمی‌تواند دستورالعمل‌ها و ابزارهای مفیدی را برای توسعه آتی منطقه ارائه کند. لذا در جدول زیر مجموعه‌ای از نظرات مرتبط با TOD گردآوری شده است.
ویژگی‌های توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی چیست؟
حمل و نقل با پیروی از اصول توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی، ارتباط مستقیمی با اقتصاد شهری دارد. در TOD تراکم شهری با توجه به نوع خدمات سیستم‌های حمل و نقل عمومی متفاوت است. لذا طبق بررسی‌های موجود در آمریکا، بسته به نوع خدمات حمل و نقل ارائه شده، میزان تراکم متغیر به صورت زیر است:
- ۱۰ تا ۱۵ واحد در هر هکتار برای خدمات اتوبوس
- ۲۰ تا ۳۰ واحد در هر هکتار برای خدمات ریلی (قطار و مترو)
برخی از ویژگی‌های توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی از دیدگاه کالتروپ در شکل زیر نشان داده شده است:
- سازماندهی رشد منطقه‌ای برای حمل و نقل حمایتی؛
- اختلاط کاربری‌های تجاری، مسکونی، مشاغل، پارک‌ها و استفاده‌های خدماتی با فرصت پیاده‌روی بین فواصل ایستگاه‌های حمل و نقل؛
- ایجاد شبکه‌های عابر نزدیک به هم که به طور مستقیم با مقاصد محلی در تماس باشند؛
- فراهم کردن انواع مسکن از لحاظ تراکم و هزینه؛
- حفاظت از ایستگاه‌های حساس از لحاظ مناطق ساحلی و فضای باز با کیفیت؛
- ایجاد فضاهای عمومی با تاکید به جهت‌گیری ساختمان‌ها و فعالیت محله‌ای؛
- تشویق به توسعه مجدد محورهای حمل و نقل موجود در محله‌ها؛
تاثیر TOD در کاهش هزینه حمل و نقل و افزایش سودآوری اقتصادی شرکت‌ها
با ارزان‌تر شدن حمل و نقل، شرکت‌ها و خانوارها ترجیح می‌دهند برای کاهش هزینه‌های اجاره بالاتر در مرکز شهر و سایر هزینه‌ها مانند ترافیک، جرم و جنایت و آلودگی در مناطق داخلی شهر، به حاشیه شهر نقل مکان کنند. این امر فرصت‌های بهتری را برای آن‌ها فراهم می‌کند تا با سرمایه‌گذاری روی زمین و نیروی کار و صرف هزینه کمتر برای حمل و نقل، بازار خود را برای افزایش سودآوری گسترش دهند. توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی با ارائه دسترسی آسان برای خانوارها به منظور برآوردن نیازهایشان با هزینه کمتر، محیطی را برای افزایش سودآوری شرکت‌ها فراهم می‌کند.[۲]
آیا سرمایه‌گذاری در توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی می‌‌تواند هزینه‌های بهداشتی را جبران کند؟
در سال‌های اخیر، مطالعات زیادی برای درک تأثیر سیستم‌های حمل و نقل عمومی بر سلامت و سایر پیامدهای مرتبط با آن انجام شده است. این برداشت وجود دارد که محیط شهری ساخته‌شده؛ بر انتخاب سفر، رفتار مردم و فعالیت بدنی آن‌ها تأثیر می‌گذارد، اما هیچ تلاشی برای درک مزایای ناشی از سیاست‌های کاربری اراضی که پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و استفاده از امکانات حمل و نقل عمومی را تشویق می‌کند، به لحاظ مالی صورت نگرفته است.
بین صرفه‌جویی در هزینه‌های بهداشتی و هزینه‌های مورد نیاز برای ساخت و بهره‌برداری از امکانات حمل و نقل عمومی مانند قطار سبک، تفاوت چندانی وجود ندارد. ساخت چنین امکاناتی به طور غیرمستقیم هزینه‌های مورد نیاز برای مراقبت‌های بهداشتی را جبران می‌کند، زیرا ادغام پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری در سیستم‌های حمل و نقلی، تأثیر مثبتی بر سلامت مردم دارد و باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های بهداشت می‌شود.[۳]
در این راستا، باید تلاش کرد فرهنگ موازی حمل و نقل طراحی گردد تا مردم در محیطی سالم به استفاده از پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و حمل و نقل عمومی به عنوان وسیله سفر برای جلوگیری از آلودگی و ترافیک تشویق شوند. علاوه بر این توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی بر جنبه‌های مختلف زندگی از جمله توسعه اقتصادی، مسکن، تراکم مسکن، ارزش املاک، محیط شهری، سلامت، رفتار سفر و انتخاب سفر اثر می‌گذارد.
پینوشت:
[۱] Transit Oriented Development
منابع:
[۲] Vickerman, R. Transit investment and economic development. Res. Transp. Econ. 2008, 23, 107–۱۱۵.
[۳] Stokes, R.J.; MacDonald, J.; Ridgeway, G. Estimating the effects of light rail transit on health care costs. Health Place 2008, 14, 45–۵۸.
انتهای پیام/ حمل و نقل
