به گزارش مسیر اقتصاد روی کار آمدن دولت ترامپ در آمریکا از اوایل سال ۲۰۱۷ میلادی، سازمان تجارت جهانی را با بحرانی بی سابقه روبه رو کرده است. از آن مهم تر اینکه اقدامات و تهدیدهای دو سال اخیر دولت آمریکا نه تنها آینده WTO، بلکه به طور کلی آینده نظام چندجانبه گرایی حاکم بر جهان را با ابهامات فراوان مواجه نموده است.
دولت فعلی آمریکا تنها اشکالات بنیادین WTO را نمایان کرده است
اما باید توجه داشت که حتی پیش از روی کار آمدن ترامپ و تهدید دولت وی به خروج آمریکا از WTO، این سازمان با ابهامات ساختاری متعددی مواجه بود. در واقع روی کار آمدن دولت فعلی آمریکا تنها اشکالات بنیادین نظام چندجانبه گرایی و عملکرد سازمان تجارت جهانی را بیش از پیش نمایان نموده است.
به طور خاص از زمان شکل گیری سازمان تجارت جانی در سال ۱۹۹۵، تنها یک دور مذاکراتی در این سازمان برای دست یابی به یک توافق تجاری جدید آغاز شده است که تا به حال هیچ نتیجه ای درپی نداشته است.
این روند نارضایتی بسیاری از کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی را درپی داشته است؛ به طوریکه در بسیاری از نشست های مهم WTO، همچون نشست بالی در سال ۲۰۱۳ میلادی و نشست نایروبی در سال ۲۰۱۵ میلادی، بسیاری از کشورها انتقاداتی گسترده را نسبت به عملکرد این سازمان مطرح نموده بودند.
WTO توان به روز رسانی قواعد خود متناسب با تحولات جهانی را ندارد
کشورهای جهان معتقدند در طول سال های اخیر عرصه بین المللی و به طور خاص تجارت جهانی تحولات بسیاری را به خود دیده است؛ درحالیکه WTO به دلیل مشکلات ذاتی و بنیادین، نتوانسته است قواعد خود را متناسب با این تحولات اقتصادی و اجتماعی پرسرعت، به روز رسانی نماید.
اکنون نمی توان هیچ کارشناس و یا سیاستمداری را یافت که با ضرورت تغییر در ساختار سازمان تجارت جهانی همسو و هم عقیده نباشد.
۲ توافق محدود و مختصر تنها دستاورد WTO در ۲۰ سال اخیر
عدم توانایی در دستیابی به یک توافق جامع یکی از مهم ترین انتقاداتی است که اکنون از سوی کشورهای جهان به عملکرد سازمان تجارت جهانی مطرح می شود.
در طول ۲۴ سالی که از زمان شکل گیری WTO می گذرد، دور مذاکراتی دوحه با وجود سال ها بحث و تشکیل جلسات فراوان، به هیچ دستاوردی نرسیده است و چشم انداز مثبتی نیز پیش روی آن نیست؛ چراکه تقریبا تمامی کشورهای عضو تلاش برای پیشبرد مباحث این دور مذاکراتی را متوقف نموده اند.
در طول دو دهه اخیر تنها دستاورد سازمان تجارت جهانی درخصوص توافقات تجاری، ۲ توافقنامه مختصر است که یکی از آن ها با نام «توافق تسهیل تجاری» در سال ۲۰۱۳ و دیگری درخصوص حمایت از توسعه صادرات محصولات کشاورزی در سال ۲۰۱۵ مورد توافق کشورهای عضو WTO قرار گرفته است.
اما این دو توافق از جامعیت لازم برخوردار نیستند؛ توافق اول در عمل یک توافق گمرکی است و توافق دوم نیز دستاوردهای بسیار مختصری درخصوص کاهش محدودیت های کشورها در زمینه واردات محصولات کشاورزی داشته است. از این رو این ۲ توافق انتظار کشورها از سازمان تجارت جهانی درخصوص پیشبرد مذاکرات تجاری را برآورده نمی کنند.
ناتوانی WTO در پیشبرد مذاکرات در حوزه های بی شمار تجارت جهانی
به طور مثال حوزه هایی همچون تجارت خدمات، محصولات مرتبط با فناوری اطلاعات، تجارت دیجیتال و بسیاری موارد مشابه دیگر اکنون فاقد نظم و قاعده جهانی هستند و WTO نیز از پیشبرد مذاکرات در این حوزه ها در قالب نظام چندجانبه گرایی کنونی ناتوان است.
به همین دلیل کشورهای عضو معتقدند روند کنونی سازمان تجارت جهانی امکان تداوم ندارد و نمی تواند پاسخگوی نیاز روزافزون کشورها به تصویب قوانین در حوزه های نوظهور باشد.
منبع: اندیشکده شورای آتلانتیک linkp.ir/2QAW
انتهای پیام/ اقتصاد بین الملل
