به گزارش مسیر اقتصاد در سال های اخیر، آمریکا با اعمال تحریم های مختلف به دنبال مواجهه نیمه سخت در حوزه اقتصادی با ایران بوده است. تحریم موانع و مشکلاتی بر سر راه تبادلات مالی بین المللی و حصول درآمدهای نفتی ایران ایجاد کرده است. دولت ها نیز در طی این مدت، تلاش کرده اند با اتخاذ راهبردهای متفاوت به مقابله با این تحریم ها بپردازند.
دو راهبرد ناموفق برای مقابله با تحریم ها
به طور کلی، راهبرد دولت ها جهت مقابله با آثار تحریم های آمریکا، به دو شیوه «دور زدن تحریم» و یا تلاش برای «برداشتن تحریم» خلاصه شده است. به عبارتی، یا تلاش شده است راهکارهایی اتخاذ شود که موانع اعمال شده در مسیر معاملات بین‌المللی ایران دور زده شود؛ و یا اقداماتی از قبیل مذاکره در راستای برداشتن تحریم ها در دستور کار قرار گرفته است.
راهبرد دور زدن تحریم ها به دلیل نحوه عملکرد مخفیانه و غیرشفاف خود، با شناسایی شدن، کاربرد خود را از دست داده و نتوانسته است اثر بلندمدت داشته باشد. همچنین این راهبرد هزینه بالایی دارد و به دلیل عدم رسمیت و ظهور عده قلیل نفع برنده از تحریم ها، آثار سوئی را بر اقتصاد کشور تحمیل می کند.
راهبرد برداشتن تحریم ها نیز نه تنها نتوانست تحریم های مالی و بانکی و نفتی اعمال شده علیه ایران را برطرف کند، بلکه آثار نامطلوبی از قبیل بی ثباتی را بر اقتصاد کشور تحمیل کرده است.
«بی اثر کردن تحریم» راهبرد مغفول در جنگ اقتصادی
ناموفق بودن دو راهبرد مذکور برای مقابله با آثار تحریم ها، این دوگانه کاذب را در جامعه ایجاد کرده است که برای مقابله با تحریم ها یا باید فکر اساسی برای برداشته شدن تحریم ها کرد یا اینکه شیوه دور زنی تحریم ها را که همراه با هزینه بالا، نفع شخصی برای عده خاص و آثار کوتاه مدت است، همچنان ادامه داد.
اما بحثی که در این میان مغفول مانده، اتخاذ راهبرد صحیح، یعنی «بی اثر کردن تحریم» است. این راهبرد شیوه صحیح مقابله با آثار تحریم های آمریکا بوده و در ضمن دائمی و بلندمدت بودن، از کانال های رسمی انجام می شود و نیازی به دور زدن تحریم از کانال های غیر رسمی و کوتاه مدت ندارد.
دو سیاست اساسی در راهبرد بی اثر کردن تحریم
در راهبرد بی اثر کردن تحریم ، سیاست های دولت برای مقابله با تحریم های آمریکا باید دو حوزه تحریم های مالی و بانکی و تحریم های نفتی را شامل شود.
در ابتدا لازم است کانال های مالی بین المللی کشور را از سیستم دلاری که تحت سلطه آمریکا قرار دارد، بی نیاز کرد. این بی نیازی به سیستم دلاری را باید در استفاده از سازوکارهای مالی جایگزین محقق نمود.
در حال حاضر یکی از سازوکارهای معاملاتی، پیمان های پولی است که در آن نقش ارزهای ثالثی از قبیل دلار حذف می شود. در پیمان های پولی از «ارزهای ملی» جهت انجام معاملات بین المللی استفاده می شود. استفاده از ارزهای ملی، همانگونه که تجربیات کشورهای مختلف نیز نشان می دهد، با ایفای وظیفه به عنوان ابزار پرداخت، به خوبی می تواند در معاملات بین المللی مورد استفاده قرار گیرد.
بورس نفت و پتروپالایشگاه ها دو ظرفیت اساسی مقابله با تحریم نفتی
جهت بی اثر کردن تحریم های نفتی نیز راهکارهایی اساسی از قبیل استفاده از ظرفیت بورس نفت جهت فروش نفت و همچنین تبدیل نفت به فرآورده با ارزش افزوده بالا از طریق ایجاد پتروپالایشگاه ها در کشور وجود دارد.
ظرفیت های عملیاتی شدن این راهکارها در حال حاضر با تکیه بر توان مالی بخش مردمی امکانپذیر است. از طرفی بازار متقاضی برای فرآورده های نفتی نیز درکشورهای همسایه و دیگر کشورها وجود دارد، که این خود ضریب اثرگذاری تدابیر اتخاذ شده برای بی اثر کردن تحریم های آمریکا را به شدت افزایش می دهد.
تجربیات یک دهه اخیر کشور نشان داده است که نه دور زدن تحریم ها جواب داده و نه برداشتن تحریم ها توانسته موفق عمل کند؛ چراکه تحریم یک واقعیت بیرونی است و کنترل آن خارج از اراده کشور است. در نتیجه باید با اتخاذ تدابیر لازم، در راستای بی اثر کردن آن اقدام نمود.
انتهای پیام/ تجارت و ارز
