به گزارش مسیر اقتصاد طبق آخرین تعرفه‌های منتشر شده توسط کمیسیون خدمات عمومی سریلانکا (PUCSL)، تعرفه برق مشترکین پرمصرف خانگی این کشور ۲.۵ برابر بهای تمام شده تولید برق است. همچنین در این کشور مشترکین کم‌مصرف از برق یارانه‌ای و ارزان قیمت بهره می‌برند.
کمیسیون خدمات عمومی سریلانکا(PUCSL) یک نهاد دولتی است که مسئول تنظیم و سیاست گذاری بخش برق، آب، منابع نفت و دیگر خدمات عمومی در سریلانکا محسوب می شود[۱]. همچنین دو شرکت بزرگ (CEB) و (LECO) مسئول تامین برق کشور سریلانکا هستند. این دو شرکت تحت نظارت وزارت نیرو و انرژی سریلانکا وظیفه تولید، انتقال، توزیع و خرده‌فروشی برق را بر عهده دارند[۲].
تعرفه برق در کشور سریلانکا
طبق آخرین تعرفه‌گذاری انجام شده توسط شرکت کمیسیون خدمات عمومی سریلانکا (PUCSL)، تعرفه برق بخش خانگی، مذهبی و خیریه، صنعتی، هتل، عمومی، دولتی و روشنایی خیابان مشخص شده است؛ بر این اساس، تعرفه برق خانگی به دو صورت پلکانی یا زمان استفاده بر اساس انتخاب مشترکین محاسبه می‌شود.
تعرفه پلکانی مطابق با جدول زیر محاسبه می‌شود[۳]:
-
- تعرفه های پلکانی برق سریلانکا
در جدول بالا ستون اول، پله‌های مصرف، ستون دوم تعرفه برق برای هر کیلووات ساعت و ستون سوم آبونمان برای هر ماه است. همان‌طور که مشاهده می‌شود آبونمان نیز به صورت پلکانی اخذ می‌شود که مشترکین کم‌مصرف ۳۰ روپیه سریلانکا، معادل حدودا ۱۷۰۰ تومان و مشترکین پرمصرف ۵۴۰ روپیه سریلانکا معادل حدودا ۲۹ هزار تومان ماهیانه پرداخت می‌کنند.
کمیسیون خدمات عمومی سریلانکا(PUCSL) برای مشترکین خانگی یک تعرفه گزینشی دیگر که بر اساس زمان استفاده(Time of Use) است را نیز ارائه کرده است. در این تعرفه‌گذاری، تعرفه متوسط پلکانی(۲۵ روپیه معادل ۱۵ سنت) را برای شرایط عادی(۵:۳۰ الی۱۸:۳۰) و تعرفه خیلی گران‌قیمت(۵۴ روپیه معادل ۳۳ سنت) برای شرایط اوج مصرف(۱۸:۳۰ الی۲۲:۳۰) و تعرفه ارزان قیمت(۱۳ روپیه معادل ۸ سنت) برای زمان‌های کم باری(۲۲:۳۰ الی ۵:۳۰) در نظر گرفته شده است.
تعرفه‌گذاری بر اساس زمان مصرف، مطابق با جدول زیر محاسبه می‌شود[۳]:
-
- تعرفه های زمانی برق سریلانکا
همان‌طور که در جداول فوق مشاهده می‌شود، تعرفه متوسط برق کشور سریلانکا حدودا ۲۵ روپیه سریلانکا، معادل ۰.۱۵ دلار یا همان ۱۵ سنت است. بنابراین می توان گفت با نرخ ارز آزاد، هر کیلووات ساعت برق مصرفی در سریلانکا معادل بیش از ۱۵۰۰ تومان است.
این درحالیست که در ایران بهای متوسط برق دریافتی طبق گفته مسئولین وزارت نیرو حدودا ۷۰ تومان به ازای هر کیلووات ساعت است؛ بنابراین می توان گفت متوسط قیمت برق در سریلانکا بیش از ۲۱ برابر ایران است.
این درحالیست که بر اساس آمار صندوق بین‌المللی پول، درآمد سرانه اسمی مردم ایران حدودا ۱.۳ برابر مردم سریلانکا است.[۴] بنابراین درحالی قیمت برق مشترکین پرمصرف در سریلانکا بیش از ۲۱ برابر ایران است که از نظر قدرت خرید، مردم ایران وضعیت بهتری در مقایسه با این کشور دارند.
برق یارانه‌ای و ارزان قیمت، فقط برای مشترکین کم‌مصرف
در گزارش منتشر شده توسط کمیسیون خدمات عمومی سریلانکا(PUCSL) و همچنین گزارش بانک توسعه آسیا(ADM) بهای تمام‌شده تولید برق با سوخت‌های مختلف و یارانه برق مشترکین کم‌مصرف مشخص شده است[۵]و[۶] که در جدول زیر مشخص است:
-
- srilanka_electricity_cost
همان‌طور که جدول بالا مشاهده می‌شود، بهای تمام شده تولید برق به طور متوسط در سریلانکا ۱۸ روپیه سریلانکا، معادل ۱۱ سنت است. بنابراین با توجه به جدول تعرفه‌های برق بخش خانگی این کشور، مشترکینی که ماهانه کمتر از ۱۰۰ کیلووات ساعت برق مصرف می‌کنند جزو مشترکین کم‌مصرف بوده و از برق ارزان قیمت بهره می‌برند.
به عبارت دیگر مشترکین کم‌مصرف در سریلانکا ۹ روپیه برای هر کیلووات ساعت برق می‌پردازند، یعنی مشترکین کم‌مصرف سریلانکا نصف بهای تمام شده تولید برق را می‌پردازند.
تعرفه برق مشترکین پرمصرف در سریلانکا ۲.۵ برابر قیمت تولید
از سوی دیگر مشترکین پرمصرف برق در سریلانکا، بهای ۴۵ روپیه‌ای برای هر کیلووات ساعت برق می‌پردازند، یعنی تعرفه برق مشترکین پرمصرف سریلانکا ۲.۵ برابر بهای تمام شده تولید برق است.
به عبارت دیگر نه تنها مشترکین پرمصرف، برق یارانه‌ای و ارزان قیمت دریافت نمی‌کنند بلکه بهایی بیشتر از تولید را می پردازند که عاملی برای مانع شدن از مصرف بی رویه برق و کمک به توسعه و اقتصاد صنعت برق است.
مقایسه نظام پلکانی قیمت گذاری در ایران و سریلانکا
در کشور سریلانکا، به مانند ایران تعرفه های برق به صورت پلکانی تعیین شده است. تعیین تعرفه های قیمتی به صورت پلکانی مزایای فراوانی همچون کاهش قیمت بیشتر برای مشترکین کم مصرف و جریمه مشترکین پرمصرف را به همراه دارد؛ اما لازمه بهره مندی از این مزایا، تعیین مناسب سطوح قیمتی در تعرفه های پلکانی است.
در نمودار زیر نظام تعرفه گذاری پلکانی قیمت برق در کشورهای ایران و سریلانکا نشان داده شده است.
-
- srilanka_iran_tariff
مطابق نمودار بالا در سریلانکا سطوح تعرفه پلکانی قیمت برق به نحوی در نظر گرفته شده است که شیب تعرفه‌ها برای مشترکین پرمصرف بسیار زیاد می‌شود و مشترکین پرمصرف، قیمتی بیش از قیمت تمام شده تولید و صادرات برق را می‌پردازند؛ همچنین مشترکین کم‌مصرف مورد حمایت قرار می گیرند و بهای ارزان‌تری را می‌پردازند.
منابع:
[۱] www.pucsl.gov.lk/english
[۲] www.ceb.lk
[۳] www.pucsl.gov.lk/english/industries/electricity/electricity-tariffscharges
[۴] List_of_countries_by_GDP_(nominal)_per_capita
[۵] https://www.adb.org/sites/default/files/institutional-document/173762/sri-power-sector-reforms.pdf
[۶] www.ceb.lk/index.php?aam_media=31697
