به گزارش مسیر اقتصاد بسیاری از مسئولین دولتی در همه ادوار اینطور وانمود می کنند که دولت كنترل کمی بر اقتصاد دارد و نهادهای نظامي، موسسات و بنيادها و به طور کلی نهادهای عمومی غیردولتی همه اقتصاد ايران را قبضه كرده اند.
ایشان مدعی هستند که همه اشكال سرمايه در انحصار نهادهای موازی دیگر قرار دارد و دولت نمی تواند در این شرایط کاری از پیش ببرد.
اما این ادعا چه میزان با واقعیت سازگاری دارد؟ برای بررسی این موضوع می توان حجم دارایی های دولت را با حجم دارایی های دیگر نهادهای عمومی غیردولتی مقایسه کرد.
دارایی های دولت بیش از ۱۸ هزار هزار میلیارد تومان است
طبق اعلام معاون محترم وزارت اقتصاد در نخستین هم‌اندیشی برای طرح مولد‌سازی دارایی‌های دولت، اندازه دارايی های دولت و تمامی زیرمجموعه های آن بالغ بر ١٨ هزار هزار میلیارد تومان است.
برای تقریب به ذهن کافی است ذکر شود که حجم دارایی های دولت بیش از ۱۴ برابر نقدینگی موجود در کل کشور است.
این درحالیست که بدهي هاي دولت در نقطه أوج خود حدود ٧٥٠ هزار ميليارد تومان بوده است. به بيان ديگر حتی اگر میزان بدهی دولت از دارایی ها کاسته شود، بازهم میزان دارایی های خالص دولت بيشتر از ۱۷ هزار هزار ميليارد تومان خواهد بود.
نهادهای غیر دولتی ۱.۶ هزار هزار میلیارد تومان دارایی دارند
اصلي ترين و مهمترين نهادهاي اقتصادي كه تحت كنترل دولت نيستند و در نحوه تأمين درآمد هم قيد برون سازماني علني ندارند شامل ستاد اجرايي فرمان امام، بنياد مستضعفان، بنياد تعاون سپاه، بنياد تعاون ناجا و بنياد تعاون ارتش هستند.
طبق صورت های مالی حسابرسی شده بنیاد مستضعفان، دارایی های این نهاد تا پايان سال ٩٤، ٥٦ هزار ميليارد تومان بوده است. اما درباره دیگر نهادها صورت مالي قابل اتکایی در دست نيست.
اما به عنوان یک تقریب قابل قبول می توان از آماری که خبرگزاری رویترز از برآورد کل دارایی های ستاد اجرایی فرمان امام در سال ۲۰۱۳ منتشر کرده است استفاده کرد. طبق این گزارش کل دارایی های ستاد اجرایی فرمان امام حدود ۹۵ میلیارد دلار معادل ۳۸۰ هزار میلیارد تومان است.
سه نهاد بنیاد تعاون سپاه، بنیاد تعاون ناجا و بنیاد تعاون ارتش نیز، دارایی هایی به مراتب کمتر از ستاد اجرایی فرمان امام دارند. اما حتی اگر دارایی های این سه نهاد نیز برابر دارایی های ستاد اجرایی فرمان امام در نظر گرفته شود و بدهی های آن ها در محاسبه وارد نشود، دارایی های این سه نهاد نیز مجموعا به ۱۱۴۰ هزار میلیارد تومان بالغ می شود.
در مجموع می توان گفت کل دارایی های ۵ نهاد غیر دولتی بزرگ کشور کمتر از ۱.۶ هزار هزار میلیارد تومان خواهد بود؛ لذا با احتساب تقریب های گسترده و محاسبه دیگر نهادها، مجموع دارایی های همه نهادهای عمومی غیردولتی کمتر از یک دهم دارایی های کل دولت است.
