به گزارش مسیر اقتصاد در حال حاضر کشورهای زیادی در جهت کنار گذاشتن دلار از تجارت خارجی خود حرکت می‌کنند. اما در این میان نقش کشورهای فروشنده نفت میتواند تأثیری بسزا در تضعیف جایگاه دلار داشته باشد چراکه یکی از اهرم های قدرت آمریکا فروش نفت به دلار و رواج پترودلار در جهان است.
در سال‌های اخیر کشورهای نفتی بیشتری از جمله کشورهای عضو اوپک و همچنین کشورهای خاورمیانه حرکت‌هایی را در جهت کنار گذاشتن پترودلار انجام داده‌اند. اکنون بسیاری از کشورها ترجیح میدهند به جای فروش نفت با استفاده از دلار آمریکا، از ارزهای دیگری برای این کار استفاده نمایند. این مسئله موجب شده است ارزهای جهانی دیگر نیز به بازار فروش نفت راه پیدا کنند.
از زمان بعد از جنگ جهانی دوم آمریکا توانست جایگاه دلار را به عنوان ارز جهان روا تثبیت نماید. اما در مقابل به دیگر کشورهای جهان متعهد شده بود که از چاپ بدون پشتوانه دلار خودداری کند و قیمت طلا را نسبت به دلار ثابت نگهدارد. در سال ۱۹۷۱ آمریکا اعلام کرد دیگر به تعهد خود پایبند نیست و این حرکت آمریکا عملا مجوزی برای دیگر کشورهای جهان بود که دلار را از تجارت خود حذف کنند.
از این زمان آمریکا از دیگر حربه‌ها برای رواج بیشتر دلار در سطح جهانی استفاده کرده است. یکی از این حربه‌ها توافق با کشورهای نفتی به منظور قیمت گذاری و فروش نفت با دلار به شکل انحصاری بوده است. دلارهای نفتی که از این طریق مورد استفاده قرار میگیرند به پترودلار معروف شده اند. انحصار پترودلار موجب شده است با وجود اینکه در سال‌های قبل آمریکا جزء صادرکنندگان نفت نبوده و نقشی بسیار کم در بازار جهانی نفت داشته است، تمامی فرایند قیمت گذاری و فروش نفت به صورت انحصاری با دلار آمریکا انجام شود. رواج پترودلار یکی از حربه‌های اصلی آمریکا برای تقویت جایگاه دلار در تجارت جهانی در سال‌های اخیر بوده است.
به دلیل انحصار پترودلار که قدمتی ۴۴ ساله دارد، هیچ کشور نفتی به خود اجازه نداده نفت خود را در بازار جهان با ارزی غیر از دلار به فروش برساند و حرکاتی که کشورهایی همچون عراق و لیبی برای فروش نفت با ارزی غیر از دلار انجام داده‌اند با سرکوب آمریکا مواجه شده است. با اینحال در سال‌های اخیر حرکت‌های متعددی از سوی کشورهای نفتی برای کنار گذاشتن پترودلار آغاز شده است. یکی از این حرکات ابداع واحدهای پولی با پشتوانه طلا به منظور استفاده در تجارت خارجی توسط کشور امارات است.
در ماه گذشته یک موسسه مالی در دبی امارات اولین واحد پولی الکترونیکی با پشتوانه طلا را راه اندازی کرد. کارشناسان معتقدند این واحد پولی و موارد مشابه آن میتواند در سرمایه‌گذاری‌ها و دیگر امور کشورهای اسلامی در جهان به جای دلار مورد استفاده قرار بگیرد. اما یکی از مهم‌ترین کاربردهای این واحد پولی استفاده به عنوان فروش نفت و کنار گذاشتن پترودلار است.
واحد پولی جدید امارات «یک گرم» نام دارد و ارزش آن معادل یک گرم طلا است. در حال حاضر این واحد پولی در آغاز مراحل راه اندازی قرار دارد و در اولین مرحله ۱۲.۴ میلیون از این واحد پولی توسط امارات عرضه شده است. ارزش این میزان واحد پولی عرضه شده معادل حدود ۵۰۰ میلیون دلار ارزیابی شده است.
طبق اعلام امارات به ازای هر واحد پولی «یک گرم» که به فروش برسد، یک گرم طلا خریداری میشود و در صندوقی ذخیره میشود تا به عنوان پشتوانه این واحد پولی در نظر گرفته شود. به این ترتیب میتوان گفت این واحد پولی به طور کامل یک واحد پولی با پشتوانه طلا است.
راه اندازی این واحد پولی الکترونیکی به طور کامل از رواج چشمگیر واحدهای پولی الکترونیکی مانند بیت کوین الهام گرفته شده و نقش آن تسهیل تبادلات تجاری بین کشورهای اسلامی است. بیت کوین هشت سال قبل راه اندازی شد و اکنون نقشی مهم در تبادلات تجاری مردم کشورهای جهان دارد و نرخ برابری آن با دلار نیز در این مدت به طر قابل توجهی افزایش یافته است. با اینحال کشورهای اسلامی تا به حال از بیت کوین به دلیل شبهات حلال یا حرام بودن آن استفاده نکرده‌اند. ولی پشتوانه طلا برای واحد پولی جدید به طور کامل شبهات حرام بودن استفاده از ان را رفع کرده است.
هدف نهایی راه اندازی واحد پولی جدید توسط امارات، ایجاد یک نظام پرداخت جهانی به منظور رواج این واحد پولی در جهان و تقویت جایگاه جهانی آن است. از آنجا که یکی از تبادلات اصلی کشورهای اسلامی با دیگر کشورهای جهان به فروش نفت مربوط میشود، این واحد پولی میتواند نقشی مؤثر در بازار جهانی نفت داشته باشد و جایگاه پترودلار آمریکا را به شدت تضعیف نماید.
منبع: دیلی اکونومیست
