مسیر اقتصاد/ شرکتهای دولتی یکی از اعضای مهم اقتصاد چین هستند. با وجود تلاش‌‌های دولت چین برای خصوصی‌سازی و افزایش پیوند‌های تجاری با جهان در صنایع پایین دستی و توسعه بازار‌های جهانی، شرکتهای دولتی بخش غالب اقتصاد چین را در اختیار دارند. صنایع مهم بالادستی و استراتژیک مانند حوزه زیرساخت، مخابرات، خدمات مالی، انرژی و استخراج مواد خام معدنی حوزه اصلی فعالیت شرکتهای دولتی چینی است.[۱]
رویکرد تدریجی اعمال اصلاحات شرکتهای دولتی در چین
علت حفظ مالکیت دولتی در این صنایع را می‌‌توان در انحصار‌های طبیعی، اهداف اجتماعی یا توسعه‌‌ای، به کار انداختن سرمایه‌گذاری دولتی از کانال بودجه، حفظ امنیت اقتصادی و تامین کالاهای استراتژیک جستجو کرد.
اصلاحات شرکتهای دولتی در چین، برخلاف رویکرد خصوصی‌سازی در روسیه و تحول‌‌‌های ضرب‌الاجلی انجام شده در این کشور در زمینه واگذاری‌‌ها که به شکست این سیاست‌‌ها و فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی در اواخر قرن بیستم منجر شد؛ رویکرد تدریجی‌تری داشت و به صورت مستمر بر افزایش کارایی و بهره‌وری داراییهای دولتی افزود.[۲]
۱۵ درصد از شرکتهای برتر دولتی در جهان چینی هستند
از نظر گروهی از اقتصاددانان، شرکتهای دولتی از منظر عملیاتی و اقتصادی ناکارآمدتر از شرکتهای خصوصی هستند اما با این وجود اقتصاد چین به شدت به بنگاههای دولتی متکی بوده است. برخلاف تئوری‌‌‌های اقتصادی، بنگاههای دولتی این کشور در چهار دهه گذشته بسیار موفق بوده اند.
به طوری که شرکتهای دولتی چینی ۱۵ درصد از شرکتهای لیست ۵۰۰ شرکت فعال موسسه فورچون[۳] در سال ۲۰۱۷ را به خود اختصاص داده اند. عملکرد شرکتهای چینی در دو دهه گذشته به قدری خوب بوده است که موجب گردیده تعداد شرکتهای دولتی موجود در لیست فورچون از ۲۷ شرکت در سال ۲۰۰۰ به ۱۰۲ شرکت در سال ۲۰۱۷ برسد.
نمودار زیر تعداد شرکتهای دولتی چینی و سایر شرکتهای دولتی که چینی نیستند و در لیست فورچون ۵۰۰ قرار دارند را نشان میدهد که به خوبی جایگاه چین و تأثیر آن مشخص است.
علاوه بر ۷۵ شرکت بزرگ دولتی چین که در این لیست قرار دارند، بیشتر از ۱۵۰ هزار شرکت دولتی در چین وجود دارد. شرکتهای دولتی چین (از نظر تعداد و اندازه بازار) از زمان شروع اصلاحات اقتصادی چین در سال ۱۹۷۸ رشد چشمگیری یافته اند. نکته‌ای که در رابطه با شرکتهای دولتی چین باید مد نظر قرار داد، این است که اگر شرکتهای دولتی عملکرد ضعیفی دارند، چگونه چین با تکیه بر این نهاد‌ها توانست سریع‌ترین رشد اقتصادی را در طول چهل سال اخیر رقم بزند؟[۴]
افزایش بهره‌وری کل عوامل تولید در شرکتهای دولتی چین
مطالعات انجام شده نشان میدهد که اصلاحات شرکتی در اقتصاد چین، افزایش بهره‌وری کل عوامل تولید به ازای هر کارگر را در بر داشته است. جدول زیر وضعیت بنگاههای دولتی چین و برخی از نسبت‌های مالی آن‌ها را در فاصله سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۶ نشان میدهد.
طی این فاصله به طور کلی تعداد شرکت‌ها کاهش یافته است اما روند کاهشی در سال ۲۰۰۸ تغییر کرد و با وجودی که در کل، شرکتهای دولتی چین، در سال ۲۰۱۶ کمتر از سال ۱۹۹۷ بوده است اما از سال ۲۰۰۸، تعداد شرکت‌ها افزایش یافت. البته با وجود کاهش در تعداد، داراییهای تحت مدیریت این شرکت‌ها ۱۱.۳۹ برابر شده و سایر متغیر‌ها از جمله بدهی‌ها، فروش، درآمد خالص به ترتیب ۱۱، ۵.۶ و ۳۱.۳۴ برابر شد.
این آمار‌ها حاکی از بهبود کارایی عملیاتی بنگاههای دولتی چین در این دوره است. موارد فوق الذکر و تغییرات عملکرد شرکتهای دولتی چین در این دو دهه تحت عنوان «پازل چینی» شناخته می‌‌شود.
شرکتهای دولتی پیشران رشد و توسعه چین
شرکتهای دولتی چین، بر خلاف آنچه ادبیات جریان اصلی در اقتصاد عنوان می‌‌کند، نه تنها کارایی پایین و عملکردی ضد رشد اقتصادی و توسعه نداشته اند، بلکه عامل اصلی توسعه و رشد اقتصادی این کشور در طول چهار دهه اخیر محسوب می‌شوند. مروری بر تحولات صورت گرفته در این دوره در شرکتهای دولتی این کشور تصویر واضح‌تری از آنچه که اتفاق افتاده را به نمایش می‌‌گذارد که در گزارش بعدی به آن پرداخته خواهد شد.
منابع:
[۱]Garnaut, R., Song, L., & Woo, W. T. (2009). China’s new place in a world in crisis: Economic, geopolitical and environmental dimensions (p. 461). ANU Press.
[۲] A Report on the Development of China’s Enterprises 2007, Enterprise Management Publishing House, Beijing.
[۳] Fortune global 500
[۴]Lin, K. J., Lu, X., Zhang, J., & Zheng, Y. (2020). State-owned enterprises in China: A review of 40 years of research and practice. China Journal of Accounting Research, 13(1), 31-55.
انتهای پیام/ دولت و حکمرانی
وضعیت سامانه مودیان چی شد ؟؟
آیا بانکهایی که همکاری نمی کردند در دادن اطلاعات الان همکاری می کنند ؟؟؟
پایه های مالیاتی جدید مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات بر مجموع در آمد چی شد ؟؟؟؟
مالیات و رصد تراکنش ها در چه وضعیتی است؟؟؟
حساب واحد خزانه تکمیل شد ؟؟؟؟
و البته نامه مجید شاکری به رئیس جمهور ؟؟؟....