مسیر اقتصاد/ منطقه آمریکای لاتین شامل حدود ۲۰ کشور است که بیش از ۶۰۰ میلیون جمعیت دارد سهم ایران از بازار حدود ۱۰۰۰ میلیارد دلاری این ۲۰ کشور در سال‌های اخیر کمتر از ۳۰۰ میلیون دلار بوده است.
صادرات کالا به کشورهای آمریکای لاتین به ۳۰۰ میلیون در سال هم نمی‌رسد
بر اساس برآوردها ایران بیش از ۴ میلیارد دلار از کشورهای منطقه آمریکای لاتین که بیشتر از کشورهای برزیل، آرژانتین و اروگوئه بوده محصولات کشاورزی و نهاده‌های دامی وارد می‌کند اما در سال‌های گذشته صادرات کالای ایرانی به کل این کشورها به ۳۰۰ میلیون در سال هم نمی‌رسد. در واقع واردات کالا از این منطقه بیش از ۱۰ برابر صادرات کالا به این منطقه است که تراز تجاری منفی را نیز در پی داشته است. شکل زیر میزان صادرات و واردات ایران از آمریکای لاتین را نشان می‌دهد.
در حالی که بیشتر دام و طیور کشور از سویا، ذرت و نهاده‌های دامی برزیلی استفاده می‌کنند و گوشت برزیلی و آرژانتینی، برنج اروگوئه و موز اکوادور از محصولات رایج وارداتی کشورهای آمریکای لاتین در ایران محسوب می‌شوند، این رابطه اقتصادی در سال‌های گذشته تقریبا یک‌طرفه بوده است. در صورتی که آمریکای لاتین می‌تواند یکی از بهترین بازارها برای کالاهای ایرانی و همچنین حضور شرکت‌های فنی و مهندسی ایرانی باشد.
سهم چندبرابری همسایه‌های ایران از بازار آمریکای لاتین
با نگاهی گذرا به سهم قابل توجه کشورهای آسیایی از اقتصاد آمریکای لاتین می‌توان گفت جمله «صادرات به کشوری که هزاران هزار کیلومتر فاصله جغرافیایی با آن داریم، منطقی نیست و عایدی برای کشور ما ندارد» دقیق و کارشناسی نیست.
به طوری که چین، هند، اندونزی و حتی ترکیه با اینکه مسافت‌شان همانند ایران یا حتی دورتر از ایران نسبت به این منطقه است، دارای سهم چند میلیارد دلاری از این بازار هستند. اما ایران با وجود روابط سیاسی خوبی که با کشورهای این منطقه دارد، آمارهای اقتصادی بیانگر سهم تقریبا هیچ اقتصاد ایران از این بازارهای جذاب و عرضه‌پذیر آمریکای لاتین حکایت دارد. شکل زیر سهم این کشورها را از بازار آمریکای لاتین نشان می‌دهد.
بازارهای آمریکای لاتین، ظرفیت جدید توسعه صادرات ایران
بازارهای این کشورها برای تجار ایرانی یک بازار جدید و نوظهور محسوب می‌شود و دولت به دنبال ایجاد زمینه افزایش شناخت فعالان اقتصادی از ظرفیت‌های این کشورها است.
به طور واضح روابط تجاری جمهوری اسلامی ایران با کشورهای آمریکای لاتین به‌ویژه کشور ونزوئلا برخلاف رو به رشد بودن، متناسب با فرصت‌ها و ظرفیت‌های موجود نیست. اهمیت رابطه ایران و ونزوئلا در این است که هر دو کشور تحت تحریم هستند و نمی‌خواهند تحت نظام سلطه غرب باشند. ونزوئلا کشوری هم‌پیمان ایران است که در سختی‌ها نیز به کمک ایران آمده است.
اقتصاد کشور ونزوئلا تا حد زیادی بر پایه بخش نفت خام است. درآمد حاصل از نفت در کشور ونزوئلا به طور کلی بیش از ۵۰ درصد از تولیدات ناخالص را مدنظر قرار می‌دهد. بیش از ۹۵ درصد از کل صادرات در کشور ونزوئلا توسط نفت تأمین می‌شود.
کشور ونزوئلا پنجمین عضو اوپک بوده و از نظر تولید نفت بسیار عالی عمل کرده است. تولید نفت در این کشور بر اساس روند اقتصاد مشخصی دنبال می‌شود. کشور ونزوئلا تولیدکننده و صادرکننده محصولات صنعتی سنگین بوده و فولاد و آلومینیوم و سیمان از بخش‌های اقتصادی بسیار مهم کشور ونزوئلا محسوب می‌شود. این کشور بزرگترین سد جهان در زمینه تولید برق است.
صادرات ۳ میلیارد دلاری خدمات فنی و مهندسی ایران به ونزوئلا در دولت دهم
با این حال ایران زمانی در صادرات کالا به کشور ونزوئلا آمار خوبی داشته است اما در دولت‌های یازدهم و دوازدهم این صادرات سقوط کرده است و در برخی از سال‌ها تقریبا به صفر رسید. شکل زیر میزان صادرات ایران به ونزوئلا را نشان می‌دهد.
صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران به ونزوئلا نیز که در زمان دولت دهم به ۳ میلیارد دلار و در قالب ۷۰ پروژه سودآور و بزرگ رسیده بود بعد از برجام و دولت سیزدهم و با نگاه انحصاری به غرب کاملا متوقف شد و به صفر رسید.
سفر رییس دولت سیزدهم گامی مهم برای بازسازی روابط اقتصادی بین ایران و ونزوئلا
آمار واردات سال ۲۰۲۱ ونزوئلا بیانگر سهم بسیار کم اقتصاد ایران از سرزمین نفت است. نکته قابل توجه این آمار، بازیگری جدی ترکیه در صادرات به این کشور است. سهم حدود ۷ برابری این کشور نسبت به صادرات ایران نشان‌دهنده کوتاهی ایران در روابط تجاری به این کشور است. شکل زیر حجم صادرات ایران و ترکیه را به ونزوئلا مقایسه کرده است.
نکته جالب در این زمینه اینکه ایران در یک فقره سود قرارداد خود در سال ۹۰ در زمینه ساخت مسکن برای کشور ونزوئلا به اندازه تمام ارزش تجاری ایران با ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا بود. رقمی به ارزش ۴۰۰ میلیون دلار، عددی که توانست هم فرصت خدمات برون‌مرزی کشور را توجیه کند و هم به اقتصاد کشور کمک کند. سفر آیت الله رئیسی به ونزوئلا می‌تواند گامی مهم برای بازسازی و بهبود روابط اقتصادی و به دست آوردن سهم بیشتر از اقتصاد این کشور باشد.
قرارداد ۳.۶ میلیارد دلاری ایران با ونزوئلا طی سفر رئیس جمهور به آمریکای لاتین به عنوان نقطه آغاز تحول دوباره روابط سیاسی و اقتصادی ایران با آمریکای لاتین تلقی می‌شود.
در بخش‌های مختلف انرژی، ساخت پتروپالایشگاه‌ها، تجهیزات مخابراتی، نانو، بخش‌های گوناگون صنعتی، مونتاژ و اتومبیل‌سازی، تراکتورسازی و مهم‌تر از همه در بخش دارو و تجهیزات پزشکی، نیروگاه سیکل ترکیبی، خدمات فنی و مهندسی، ٢٧ توافقنامه به امضا رسیده که ناشی از عزم جدی ایران در برقراری ارتباط دوباره تجاری و اقتصادی با آمریکای لاتین است.
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
