از بهار کشاورزی در سوریه تا خواب زمستانی در ایران

مسیر اقتصاد/ بخش کشاورزی در سوریه یکی از بخش‌های اصلی تولید داخلی است. اشتغال افراد به کشاورزی، از جمله عوامل مهمی بود که در طول جنگ داخلی، توانست موجب پایداری مردم شود و تولیدات در این بخش علی‌رغم کم شدن، حتی در دوران جنگ نیز هیچ‌گاه به طور کامل متوقف نشد.

طبق گزارش فائو در اکتبر سال ۲۰۱۶، بخش کشاورزی سوریه در سال ۲۰۱۰، ۱۸ درصد از تولید ناخالص ملی، ۲۳ درصد از صادرات و همچنین، ۱۷ درصد از اشتغال این کشور را به خود اختصاص داده بود که این رقم پس از جنگ بیشتر نیز شده است.

میزان آسیب وارده به هر یک از استان‌هایی که بیشترین اثر را از جنگ پذیرفته‌اند، بیش از ۱ میلیارد دلار بوده است. طبق گزارش‌های جهانی و سازمان فائو، کل خسارت بخش کشاورزی سوریه پس از هفت سال جنگ، به‌ دلیل از بین رفتن تولیدات و تخریب دارایی‌ها و زیرساخت‌ها، به ۱۶ میلیارد دلار رسیده است و بین ۱۱ تا ۱۷ میلیارد دلار برای احیای این بخش نیاز است.

مزیت‌های کشاورزی سوریه و نیازهایی که هنوز تامین نشده‌اند

بخش کشاورزی سوریه در کنار تولیدات زراعی، زنبورداری، دامداری و پرورش کرم ابریشم را نیز شامل می‌شود. گفتنی است زیتون در کنار گندم و پنبه از جمله محصولات مهم تولیدی سوریه در این بخش به شمار می‌رود.^[۱] 

طبق آمارها، سوریه از بیش از ۵۰۰ هزار تن زیتون تولیدی، حدود ۱۱۵ هزار تن روغن زیتون تولید می‌کند که ۷۰ هزار تن آن قابلیت صادراتی دارد.^[۲]

تنوع آب‌ و هوایی و تنوع حیوانات برای دامداری، از جمله امتیازهای مهم دیگر سوریه برای رونق بخش کشاورزی است.

لازم به ذکر است در روزهای پس از جنگ، کشت گلخانه‌ای در سوریه رونق فراوانی گرفته است و بسیاری از کشاورزان به این نوع از کشت رو آورده‌اند.

با این حال، چه در خصوص کشت گلخانه‌ای و چه در مورد زمین‌های کشاورزی سوریه، نیازهایی وجود دارد که توسعه این بخش را با چالش‌های متعددی همراه کرده است.

از جمله این نیازها می‌توان به کمبود انواع سم، کود و بذر اشاره کرد. همچنین نبود فناوری‌های نوین کشاورزی، آب‌پاش و سایر ابزارها و ماشین‌آلات مورد نیاز، باعث شده تا سوریه در بخش کشاورزی نتواند با حداکثر ظرفیت کار خود را از سر بگیرد.

جای خالی ایران در توسعه کشاورزی سوریه احساس می‌شود 

ظرفیت‌های متعدد ایران در زمینه صادرات محصولات کشاورزی و همچنین ماشین‌آلات و فناوری‌های مرتبط با این بخش تولیدی بر کسی پوشیده نیست.

کشور سوریه نیز مدت‌هاست در کنار واردات برخی محصولات زراعی، به تامین ماشین آلات کشاورزی و فناوری‌های جدید آبیاری و زهکشی نیاز مبرم دارد. با این حال به علت تعلل‌های متعدد ایران و عدم حضور موثر، تجار سوری مجبور شده‌اند حجم قابل توجهی از نیاز خود را از طریق دیگر کشورها نظیر ترکیه برطرف سازند.

تامین بخشی از نیاز ایران به محصولات دامی از سوریه

همانطور که پیش از این مطرح شد، تنوع حیوانات و مراتع حاصل‌خیز باعث ایجاد ظرفیت پرورش دام در سوریه شده است. از سوی دیگر جمهوری اسلامی در زمان‌های مختلفی از سال، با کمبود عرضه مرغ و گوشت روبرو شده و ناگزیر از واردات است. واردات این دست محصولات دامی در ایران که به طور میانگین، سالانه ۵۰۰ میلیون دلار خروج ارزی را به همراه دارد، طی سال‌های اخیر از کشورهای برزیل، امارات، استرالیا و روسیه انجام گرفته است.

این در حالی است که سرمایه‌گذاری مشترک در حوزه پرورش دام در سوریه، از یک سو به تقویت اقتصاد این کشور به عنوان بخش مهمی از محور مقاومت منجر خواهد شد و از سوی دیگر، ضمن تامین نیاز داخلی سوریه، نیاز ایران در این حوزه نیز به جای استرالیا و امارات و برزیل از طریق سوریه تامین خواهد شد.

سوریه چشم به راه برطرف شدن موانع تجاری از سوی دولت ایران است

از جمله چالش‌های صادرات محصولات کشاورزی ایرانی و کالاهای مرتبط با این بخش به سوریه می‌توان به بی‌ثباتی مقررات حاکم بر صادرات، کمبود سردخانه‌های مرزی برای صادرات، مشکلات ناشی از نرخ ارز و ظهور رقبای جدید مانند ترکیه اشاره کرد.

در کنار موارد اخیر، عدم نظارت کافی بر مرغوبیت کالاهای صادراتی و نیز برخی بدعهدی‌ها از سوی تجار ایرانی، می‌تواند در بلند مدت باعث بدنام شدن محصولات ایرانی در سوریه گردد.

پی‌نوشت:

[۱] اطلاعات آماری سازمان توسعه تجارت ایران، قابل مشاهده در: farsi.tpo.ir/uploads/arabic/g-syria-1.pdf

[۲] خبرگزاری رسمی جمهوری عربی سوریه (سانا): mail.sanasyria.org/fa/?p=153564

انتهای پیام/ اقتصاد بین‌الملل