به گزارش مسیر اقتصاد نشست «هم‌اندیشی پژوهشگران حوزه و دانشگاه پیرامون خلق پول بانک‌ها»، روز پنجشنبه ۱۷ بهمن ماه، با حضور جمعی از اساتید و صاحبنظران و فعالان این حوزه برگزار شد. این جلسه، چهارمین پیش نشست تخصصی از ششمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی بود. این همایش در تاریخ ۲۹ بهمن سال جاری با موضوع «نظام بانکی در خدمت تولید» برگزار خواهد شد.
قوانین بانکی کشور بدون درک صحیح از کارکرد بانک‌ها تدوین شده است
در این نشست، سیدعلی روحانی مدیر دفتر اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، ضمن بیان دیدگاه‌های رایج درخصوص کارکرد بانک در نظام اقتصادی کشورها گفت: دو دیدگاه که «بانک واسطه مالی سپرده‌گذاران و تسهیلات گیرندگان است» و «بر اساس ضریب فزاینده به خلق نقدینگی در اقتصاد می‌پردازد» از نظر علمی غلط است. باید بپذیریم که در نظام بانکی کنونی ایران و دیگر کشورهای جهان، بانک‌ها از «قدرت خلق پول از هیچ» برخوردارند و میتوانند هر زمان که اراده کنند به مردم تسهیلات بدهند.
وی افزود: در تدوین قانون بانکداری بدون ربا و دیگر اسناد بالادستی همچون برنامه‌های توسعه، به طور مطلق نگاه غلط دو دیدگاه اول به بانک رایج بوده است و به هیچ عنوان قدرت خلق پول بانک‌ها به رسمیت شناخته نشده است.
روحانی در پایان تأکید کرد: به منظور بهبود شرایط عملکرد نظام بانکی و به طور خاص تدوین قوانین و ایجاد ساختار این بخش مهم از نظام اقتصادی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی، اولین گام شناخت صحیح از کارکردهای فعلی بانک‌هاست که در حال حاضر به درستی صورت نگرفته است.
پژوهش‌های اسلامی در نظام بانکی بنیادین نبوده است
در ادامه محمد مادرشاهی کارشناس اقتصاد پژوهشگاه فقه نظام، با بیان اینکه اغلب پژوهش‌هایی که درخصوص نظام بانکی از دیدگاه اسلامی صورت گرفته، بنیادین نبوده است، افزود: این پژوهش‌ها صرفا از دیدگاه فقهی وارد شده‌اند و تلاش کرده‌اند وضع موجود نظام بانکی را با بیان نقطه نظرات فقهی اسلام، با این دین منطبق نمایند.
وی افزود: درحالیکه لازم است مطالعه مبانی اقتصادی اسلام در باب کارکرد بانک‌ها و ماهیت پول، در نهایت به برداشت‌هایی منجر شود که ضمن تشخیص عدم مغایرت‌ها، راهکارهایی بنیادین برای اصلاح وضع موجود و رفع نیازها از روش‌های اسلامی ارائه می‌دهد.
صنعت بانکداری هزاران سال سابقه دارد و اسلام درخصوص آن نظر صریح داده است
مادرشاهی افزود: پژوهش درخصوص نظام بانکی باید از کارکرد و ماهیت پول شروع شود و در واقع به این سئوال پاسخ داده شود که آیا پول، دِین یا بدهی است؟ اگر پاسخ این سئوال مثبت است آیا عکس آن نیز صادق است و به عبارت دیگر هر دِینی، پول محسوب میشود؟ به عقیده بنده ریشه بسیاری از کج فهمی‌ها و مشکلات کنونی نظام بانکی از منظر اسلامی، شناخت نادرست از ماهیت پول و کارکرد آن در نظام‌های اقتصادی است.
وی با تأکید بر اینکه مسئله بانکداری یک بحث جدید و خلق شده در قرن‌های اخیر نیست و سابقه‌ای بیش از هزاران سال دارد، ادامه داد: از این رو به طور طبیعی اسلام درخصوص آن نظرات خود را در زمان پیامبر اکرم(ص) بیان کرده و لازم است این نظریات به درستی استخراج و درک شود.
«خلق پول» نقطه مغفول در فهم کارکرد بانک
در ادامه محمد امینی رعیا، مدیر شبکه تحلیلگران اقتصاد مقاومتی با تأکید بر اینکه یکی از دغدغه‌های اصلی درخصوص رفع مشکلات نظام بانکی تشخیص نادرست مسائل اصلی است، افزود: این تشخیص نادرست موجب میشود موارد مهم و مبنایی همچون خلق پول بانک‌ها مغفول بماند.
وی افزود: فهم ناکامل و ناصحیح مسائل مهم و مبنایی از سوی افراد اثرگذار نظام بانکی، مشکلاتی را پیش روی حل چالش های نظام بانکی و تطبیق آن با مبانی اقتصادی اسلام ایجاد کرده است.
«شرعی سازی» آفت نظام بانکی
امینی رعیا ادامه داد: هرچه زمان بگذرد کار اصلاح نظام بانکی و منطبق کردن آن با مبانی اسلامی دشوارتر میشود؛ چراکه بانک‌ها با ادامه وضع موجود بیشتر در نظام اقتصادی ریشه می‌دوانند و اثرات نامطلوب آن‌ها بر اقتصاد کشور عمیق‌تر میشود.
وی در پایان تأکید کرد: از این رو لازم است پژوهشگران جوان حوزی هرچه سریعتر دست به کار شوند و علاوه بر تدوین یک نظام بانکداری اسلامی، تناقضات نظام فعلی را با مبانی اسلامی تبیین نماید. شرعی سازی آفت نظام بانکی ما بوده است و این مسئله باید برطرف شود.
تبیین نظام اقتصادی مبتنی بر مبانی اسلامی باید هدف اصلی مطالعات حوزوی باشد
در ادامه کمیل قنبرزاده پژوهشگر بانکی پژوهشگاه فقه نظام ضمن بیان ضرورت همکاری اندیشمندان دانشگاهی و حوزوی در مباحث مهم و مبنایی همچون نظام بانکی گفت: در خصوص چنین مسائلی لازم است پژوهشگران اقتصادی از دانشگاه‌ها و دیگر مراکز پژوهشی، در کنار پژوهشگران حوزوی به همفکری بپردازند تا ضمن تدوین یک نظام مبتنی بر مبانی اسلامی، در نهایت نظام بانکی اسلامی که تدوین و اجرا میشود، توان پاسخگویی به تمامی نیازهای جامعه در این زمینه را داشته باشد.
وی افزود: پژوهشگاه فقه نظام با همین هدف تأسیس شده است و پژوهشگران حوزی فعال در این مجموعه در تلاشند فراتر از فقهی سازی شیوه علمکرد نظام بانکی، در راستای تبیین یک نظام بانکی مبتنی بر مبانی اسلامی، گام بردارند.
انتهای پیام/ نظام مالی
