مسیر اقتصاد/ با وجود افزایش قیمت ارز به بیش از ۸ هزار تومان در روزهای اخیر، دولت همچنان قصد دارد با نرخی به مراتب پایین تر، اختصاص ارز به واردکنندگان و دیگر نیازهای ارز را تضمین نماید و این روند مشکلات و خسارت های زیادی را برای کشور ایجاد کرده است.
بررسی ها نشان می دهد یارانه پنهان دولت به واردکنندگان در شرایط فعلی، بیش از ۲ برابر یارانه نقدی همه مردم ایران است. این درحالیست که یارانه تخصیص یافته در بسیاری از موارد، منجر به کاهش قیمت کالاهای وارداتی نیز نمی شود.
پرداخت یارانه به دانشجویان ایرانی خارج از کشور
از دیگر نیازهای ارزی که دولت اعلام کرده است برای آن ارز ارزان قیمت اختصاص می دهد، دانشجویان خارج از کشور هستند.
دانشجویان ایرانی خارج از کشور به طور معمول در دوران تحصیل خود درآمدی ندارند و برای گذران زندگی باید از ایران منابع ارزی مورد نیاز خود را تأمین نمایند. به همین دلیل دولت ایران از مدت ها قبل برای تأمین نیاز ارزی آن ها، ماهانه سهمیه ای را برایشان در نظر گرفته است.
اما در طول سال های اخیر همواره نرخ ارز رسمی کشور با نرخ آزاد آن تفاوت محسوسی داشته است که نتیجه آن پرداخت یارانه به دانشجویان خارج از کشور بوده است.
اختصاص ارز با قیمت آزاد؛ مصوبه خوبی که اجرا نمی شود
با اینحال در روزهای انتهایی سال گذشته، بانک مرکزی اعلام کرد قصد دارد به اختصاص یارانه به دانشجویان خارج از کشور پایان دهد و بر این اساس از ابتدای سال ۱۳۹۷، تأمین ارز دانشجویان خارج از کشور را با نرخ بازار آزاد در نظر خواهد گرفت.
اما زمان کوتاهی از این مصوبه نگذشته بود که قیمت ارز در بازارهای داخلی با افزایش قابل توجهی همراه شد و بانک مرکزی تصمیم گرفت هر نرخی غیر از ۴۲۰۰ تومان را غیر قانونی اعلام کند.
بنابراین در سال جاری نیز با وجود مصوبه فوق، همچنان ارز دانشجویان ایرانی مشغول تحصیل در خارج با نرخی به مراتب کمتر از بازار آزاد در نظر گرفته می شود.
بانک مرکزی شهریه و هزینه زندگی دانشجویان خارج از کشور را با یارانه تأمین می کند
بر اساس مصوبه اخیر بانک مرکزی که در تاریخ ۲۳ فروردین ماه سال جاری منتشر شده است «مبلغ قابل تأمین ارز دانشجویی قابل پرداخت/حواله حداکثر سالانه ۱۵۰۰۰ دلار، یا معادل آن به سایر ارزها، بابت شهریه دانشگاه و حداکثر ماهیانه ۱۰۰۰ دلار، یا معادل آن به سایر ارزها، برای دانشجو و حداکثر ماهیانه ۵۰۰ دلار برای هر عضو خانواده وی است.»[۱]
بنابراین دانشجویان ایرانی مشغول تحصیل در خارج، ماهانه ۱۲۵۰ دلار بابت شهریه دانشگاه، ۱۰۰۰ دلار بابت هزینه های شخصی و ۵۰۰ دلار بابت هزینه هریک از اعضای خانواده خود دریافت می کنند.
بر اساس این مصوبه، در حال حاضر دانشجویان به طور میانگین ماهانه ۲۰۰۰ دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی از دولت دریافت می کنند. بنابراین با احتساب قیمت حداقل ۷ هزار تومانی دلار در بازار آزاد، هر دانشجو ماهانه بیش از ۶ میلیون تومان یارانه از دولت دریافت می نماید.
این درحالیست که دانشجویان نخبه ایرانی که به تحصیل در خارج مشغول هستند، عمدتا از دانشگاه های خود مبالغ زیادی را به عنوان کمک هزینه تحصیلی دریافت می کنند که در بسیاری از موارد بیشتر از هزینه مورد نیاز آن ها برای پرداخت مخارج زندگی است.
اختصاص این یارانه از سوی دولت یک انگیزه برای دانشجویان نخبه ایرانی محسوب می شود که ضمن تحصیل در خارج از کشور و بهره مندی از کمک هزینه های تحصیلی دانشگاه های خارجی، ماهانه ۶ میلیون تومان یارانه نیز از دولت ایران دریافت نمایند. درحالیکه اگر بخواهند در داخل کشور به ادامه تحصیل بپردازند، کمک هزینه تحصیلی قابل توجهی به آن ها پرداخت نمی شود.
لازم به ذکر است درصورتی که دانشجویان نخبه ایرانی به تحصیل در خارج از کشور بپردازند و در ادامه به ایران بازگردند و از دستاوردهای خود برای پیشرفت کشور استفاده نمایند، پرداخت یارانه ارزی به آنها تاحدودی توجیه پذیر است؛ اما آمارها نشان می دهد بخش بسیار کمی از این دانشجویان پس از دوران تحصیل خود به ایران باز می گردند.
پینوشت:
[۱] سایت رسمی بانک مرکزی کد اطلاعیه ۱۷۶۷۳
