به گزارش مسیر اقتصاد کشور عراق با داشتن بیشترین مرز با کشور ایران در میان دیگر همسایگان از جایگاه بسیار مهمی برخوردار است. علاوه بر آن، دو کشور با داشتن عقاید مذهبی و فرهنگی مشترک و همچنین با وجود اماکن مذهبی و جاذبه‌های گردشگری متعدد، می توانند بیش از پیش با یکدیگر مراوده داشته باشند.
با توجه به افزایش تردد بین ایران و عراق، می‌بایست زیرساخت‌های مناسبی را برای این ترددها در نظر گرفت، چرا که طبق آمارهای موجود در سال ۹۵ تعداد یک میلیون و ۳۰۰ هزار عراقی به ایران سفرکرده‌اند و متعاقباً ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار ایرانی به عتبات عالیات سفر داشته‌اند.
در حال حاضر زیرساخت‌های موجود در این سفرها به‌صورت جاده‌ای و یا هوایی فراهم است. اهتمام به اتصالات ریلی با در نظر گرفتن امتیازات نسبی حمل‌ونقل ریلی به حمل‌ونقل هوایی و زمینی می‌تواند از اقدامات اولویت‌دار در توسعه حمل‌ونقل میان دو کشور باشد.
امضای تفاهم احداث راه آهن شلمچه- بصره میان ایران و عراق
در حال حاضر راه آهن ایران – عراق که شهرهای مسیر راه آهن ایران را از قم به کربلا متصل می کند، در همه محورها راه اندازی شده و تنها معطّل راه اندازی ۳۲ کیلومتر در محور شلمچه-بصره است.
طبق تفاهم نامه سال ۹۳ که میان وزارت راه و شهرسازی ایران و وزارت حمل و نقل عراق امضا شد، طرف عراقی متعهد به ساخت ۳۲ کیلومتر خط ریلی در خاک خود شده و طرف ایرانی هم وظیفه ساخت پل بر روی رودخانه اروند در این مسیر را برعهده داشت.
در همین رابطه عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی، برآورد اولیه ساخت ۳۲ کیلومتر از پروژه مورد نظر شامل مسیر تک خطه و پل دوخطه را ۵۰ میلیون دلار معادل ۲۰۰ میلیارد تومان اعلام کرد.
وعده رئیس جمهور برای راه اندازی خط آهن
حسن روحانی در سفر استانی سال ۹۴ خود به خراسان رضوی گفت: «خط راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در آینده به کشورهای آذربایجان و عراق وصل خواهد شد و با اتصال راه‌آهن ایران به بصره عراق، مردم و زائران اباعبدالله الحسین(ع) در اربعین سال آینده (سال ۹۵) با قطار به زیارت مرقد مطهر امام سوم شیعیان شرفیاب می‌شوند.»
یک سال پس از وعده وی همزمان با اربعین سال ۹۵، حسن روحانی بار دیگر در استان البرز به اقدامات انجام‌شده درباره تسهیل شرایط برای عبور و مرور مردم جهت شرکت در مراسم اربعین اشاره کرد و گفت: «امیدواریم به زودی راه‌آهن ایران به راه‌آهن عراق متصل شود تا مردم بتوانند در همه روزها به عتبات عالیات مشرف شوند»[۱]
پیشنهاد عراق برای تامین مالی پروژه از سوی ایران
مهرماه سال گذشته مسئول راه آهن جنوب عراق ضمن اعلام عدم توانایی تأمین مالی برای احداث خط آهن شلمچه- بصره توسط دولت عراق اظهار کرد که این کشور حاضر است این پروژه را به‌صورت BOT و به مدت ۲۵ سال به سرمایه‌گذاران خارجی (با اولویت ایران) واگذار کند.[۲]
خرداد ماه امسال در سفر فنجان الحمامی وزیر حمل‌ونقل عراق به ایران مشکلات راه‌آهن شلمچه- بصره مورد بررسی قرار گرفت و طرف عراقی نبود تأمین مالی مناسب از سوی کشور عراق را مانع عملیاتی شدن راه آهن شلمچه- بصره عنوان کرد.
وی در این زمینه گفت: کشور عراق حاضر است ساخت خط ریلی ۳۲ کیلومتری در بخش عراق را به ایران بسپارد تا با استفاده از فاینانس ایرانی، هزینه ساخت ریل تأمین شود و در مقابل هزینه‌های طرف ایرانی از طریق درآمدهای مربوط به خط ریلی شلمچه به بصره که درآمدهای مربوط به گمرک و عوارض قطارهای عبوری است، پرداخت شود.
در این راستا رئیس بنیاد مستضعفان نیز ضمن استقبال از پیشنهاد طرف عراقی اعلام نمود که این بنیاد حاضر است در صورت قبول شرایط ایران و تامین وثایق مورد نیاز از سوی دولت عراق، اقدام به ساخت خط ریلی شلمچه-بصره کند.[۳]
تاکنون در این زمینه اقدام دیگری انجام نشده و اربعین ۹۶ نیز در حالی گذشت که هنوز این ۳۲ کیلیومتر راه اندازی نشده است. امید می رود بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، به وعده خود عمل نماید و این خط آهن را تکمیل کند. هرچند تامین مالی این پروژه از طریق سرمایه های مردمی امکانپذیر است و به دلیل درآمدزایی آن، نباید معطّل تامین مالی از دولت یا مسیرهای دیگر بودجه ای باشد.
پینوشت:
[۱]: http://ayaronline.ir/1396/08/258133.html
[۲]: http://www.farsnews.com/13960705001329
[۳]: https://masireqtesad.ir/24149
