رتبه بندی ۳۵ بانک کشور بر اساس شاخص سود سرانه شعب

به گزارش مسیر اقتصاد (مسیر اقتصاد)، با توجه به جایگاه و اهمیت فعالیت بانکها و موسسات اعتباری در اقتصاد هر کشوری، شناسایی و پایش شاخص های بانکی و تحلیل و رصد آنها و رتبه بندی بانکها و موسسات اعتباری با استفاده از این شاخص ها، دارای اهمیت فراوان است.

در واقع این شناخت، پایش و رتبه بندی، علاوه بر کمک به سیاستگذاران و مدیران، به کاهش احتمال وقوع شوک های ناگهانی در نظام بانکی منجر شده و نهایتا بهبود جریان تجهیز و تخصیص منابع مالی در اقتصاد را در بر دارد.

با توجه به اهمیت موضوع، مسیر اقتصاد (مسیر اقتصاد)، در سلسله گزارش هایی با استفاده از مدل CAMEL بانک ها و موسسات اعتباری مجاز را رتبه بندی می کند.

رتبه بندی بانک ها بر اساس شاخص سود سرانه شعب

در این گزارش، بانک ها و موسسات اعتباری، با استفاده از نسبت سود بانک و موسسه اعتباری بر تعداد شعب برای سال مالی ۱۳۹۴ که از شاخص های کیفیت مدیریت (M) است، رتبه بندی خواهند شد.

شاخص سود سرانه شعب بیانگر این است که هر شعبه از بانک و موسسه اعتباری به طور متوسط چه مقدار سود ایجاد کرده است. در واقع این شاخص بهره وری شعب بانک و موسسه اعتباری را نشان می دهد و مقایسه بانک ها و موسسات اعتباری در این شاخص با یکدیگر، نشان می دهد که مدیریت کدام بانک و موسسه اعتباری توانسته است از منابع موجود به صورت کاراتر استفاده کند.

از میان ۳۵ بانک و موسسه اعتباری مجاز در ایران، ۲۷ بانک و موسسه اعتباری اطلاعات خود را در این رابطه برای سال مالی ۱۳۹۴ افشاء نموده اند؛ لازم به ذکر است که این اطلاعات برای سال ۱۳۹۵ در مورد عمده بانک ها هنوز منتشر نشده است.

۸ بانک اطلاعات خود را منتشر نکرده اند

بانک های کشاورزی، مسکن، توسعه تعاون، ملی، سپه و موسسه اعتباری توسعه اطلاعات خود را برای سال ۹۴ در این خصوص منتشر نکرده اند؛ دو موسسه اعتباری نور و کاسپین نیز در اواسط سال ۹۴ مجوز فعالیت خود را دریافت نموده اند، بنابراین اطلاعاتی برای سال ۹۴ برای این دو موسسه ارائه نشده است.

شاخص سود سرانه کارکنان شاخص مناسبی برای بررسی بانک های قرض الحسنه و اجتماعی نیست

شایان ذکر است که دو بانک قرض الحسنه رسالت و بانک قرض الحسنه مهر ایران با توجه به ماهیت قرض الحسنه ای که دارند، به عنوان بانک‌های اجتماعی شناخته می شوند، یعنی برای تسهیلات پرداختی به غیر از کارمزد سودی دریافت نکرده و در مقابل نیز در قبال سپرده ها سودی پرداخت نمی کنند؛ در واقع هدف اصلی این بانک ها سودآوری نیست.

بنابراین این دو بانک برای رتبه بندی در این شاخص در میان بانک های دیگر لحاظ نشده اند. هرچند بانک قرض الحسنه مهر ایران در این میان با وجود تعداد شعب بیشتر، سود بسیار بیشتری دارد که با توجه به اینکه یک بانک قرض الحسنه است، جای بحث و بررسی دارد.

بانک قرض الحسنه مهر ایران با نسبت سود به شعب ۴۹۸۵ میلیون ریال و بانک قرض الحسنه رسالت با نسبت سود به شعب ۳۰۶ میلیون ریال قرار گرفته است. این بدان معناست که به عنوان مثال بانک قرض الحسنه مهر ایران، به ازای هر شعبه خود حدود ۵۰۰  میلیون تومان سود کسب کرده است.

در نمودار زیر رتبه بندی ۲۵ بانک بر اساس این شاخص آمده است:

بانک خاورمیانه رتبه اول در نسبت سود سرانه شعب

طبق نمودار بالا، بانک خاورمیانه با سود سرانه شعب ۱۰۴۶۷۷ میلیون ریال بهترین عملکرد را در سال مالی ۱۳۹۴ در میان بانک ها و موسسات اعتباری داشته است و رتبه اول را در این شاخص به خود اختصاص داده است. در رتبه های دوم و سوم، دو بانک پاسارگاد و صنعت و معدن، به ترتیب با سود سرانه شعب ۳۵۵۷۸ میلیون ریال و ۳۳۶۴۵ میلیون ریال، قرار دارند.

البته گفتنی است که با توجه به تعدیل صورت های مالی بانک ها در سال ۱۳۹۵ که البته هنوز گزارشی از آن ارائه نشده است، بسیاری از بانک ها که سودهای غیرقابل وصول خود را در ترازنامه محاسبه کرده بودند، با افت سود مواجه شدند و لذا برای بررسی دقیق تر وضعیت بانک ها، ضروری است صورت های مالی سال ۱۳۹۵ منتشر شود.

اما در میان بانکهایی که اطلاعات خود را ارائه نموده اند، بانک سرمایه و ایران زمین با نسبت سود به شعب منفی بدترین عملکرد را به خود اختصاص داده اند و به ترتیب با نسبت سود به شعب ۱۶۵۸۹- میلیون ریال و ۲۰۹۶- میلیون ریال در رتبه های ۲۵ و ۲۴ قرار دارند. همچنین بانکهای پست بانک (۲۸)، رفاه کارگران (۱۴۹)، قوامین (۶۰۰) و گردشگری (۷۲۴) در این زمینه وضعیت مناسبی ندارند.

در جدول زیر رتبه و ارقام سود سرانه شعب بانک‌ها و موسسات اعتباری آمده است:

ضرورت رتبه بندی بانک ها توسط بانک مرکزی

بانک مرکزی باید با اختیارات قانونی خود به ویژه در حوزه نظارت، به رتبه بندی بانکها و موسسات اعتباری بپردازد و این اطلاعات را در اختیار عموم مردم قرار دهد و مردم را تشویق به سپرده گذاری و سرمایه گذاری در بانکها و موسساتی نماید که رتبه های خوبی را در رتبه بندی ها کسب کرده اند.

همچنین مدیران بانکها و موسسات اعتباری باید با بهبود مدیریت فعالیت ها و عملیات خود، کارایی و بهره وری بانک را افزایش داده که به دنبال آن هزینه ها کاهش و درآمدها افزایش خواهد یافت و سهامداران نیز سود بیشتری کسب خواهند نمود.

در پی این نتایج، اعتبار بانک و اعتماد مشتریان به بانک افزایش خواهد یافت و در نتیجه سپرده ها و سرمایه گذاری ها به سمت بانکهای کارا جریان پیدا می کند و در ادامه این روند، ثبات و سلامت سیستم بانکی نیز افزایش خواهد یافت.