به گزارش مسیر اقتصاد در سه یادداشت پیشین اقدام به بررسی نوع نگاه نامزدها به وظایف وزارتخانه ها در ارتباط با اقتصاد مقاومتی، خصوصی سازی بخش های دولتی و پرداخت یارانه ها شد. در یادداشت جاری در مورد یک موضوع دیگر که مورد بحث اکثر نامزدها می باشد، بحث شده است که عبارت است از شناسایی نیاز اولویت دار این روزهای اقتصاد کشور.
همانطور که میان علمای دین رایج است که انسان ها را از ۲ نوع شیطان داخلی و خارجی بیم دهند، در حوزه اقتصادی نیز ما با ۲ نوع شیطان مهم مواجه هستیم:
- شیطان خارجی که عبارت است از کشورهای بیگانه که بازار داخلی را به اشغال خود در آورده اند و
- شیطان داخلی که عبارت است از فسادها و عوامل کاهش دهنده بهره وری.
از سوی دیگر، کارشناسان اقتصادی این روزها در مقابل ده ها برنامه و اولویت بالقوه ای که نامزدها معرفی می کنند، خواستار عدم بلندپروازی نامزدها بوده و به ایشان توصیه می کنند تمرکز خود را بر روی حل چند مسئله محدود ولی مهم کشور قرار دهند.
برای شناخت بهتر این اولویت ها، می بایست نگاهی دقیق تر به نوع برنامه های معرفی شده از سوی نامزدها داشته باشیم. به طور کلی، می توان گفت برنامه های اقتصادی نامزدها در دو طبقه قرار می گیرند:
- برنامه هایی که هدف آن ها اصلاح فعالیت های خطا و غلط جاری در ساختار اقتصادی کشور بوده و
- برنامه هایی که هدف آن ها نهادینه سازی فعالیت های صحیح و جدید در ساختار اقتصادی کشور است.
اگر دو طیف برنامه های فوق را بر اساس دو گروه شیطان های اقتصادی که در بالا گفته شد بخواهیم تحلیل عمیق تری نماییم، می توانیم یک ماتریس به شرح زیر ترسیم نماییم:
| شیاطین اقتصادی خارجی | شیاطین اقتصادی داخلی | |
| اصلاح وضع غلط موجود | ب | الف |
| اجرای برنامه های جدید در آینده | د | ج |
حال این سوال مطرح می شود که کدام یک از چهار خانه در ماتریس فوق، دارای اهمیت بالاتری است. مجددا از منابع حکیمانه دینی چنین برداشت می شود که «دوری از بدی ها، مقدم بر کسب خوبی هاست[۱]». به عبارت دیگر، اصلاح وضع غلط موجود بر اجرای برنامه های جدید در آینده ارجحیت داشته و می بایست در مقابل ضعف های بالفعل کنونی چاره اندیشی کرد. از سوی دیگر، به دلیل ارجحیت مبارزه با شیطان اکبر بر شیطان اصغر که همان ارجحیت شیطان داخلی بر شیطان خارجی ست، می توان گفت خانه «الف» بر خانه «ب» رجحان داشته و اولویت اول محسوب می گردد.
پس از استدلال فوق الذکر، می بایست به این سوال پرداخت که مصادیق هر کدام از دو خانه «الف» و «ب» در فضای کنونی اقتصادی کشور چیست؟
همانطور که پیش تر توضیح داده شد، مهم ترین موارد از شیاطین داخلی عبارتند از فسادهای موجود در ساختار دیوانی و اقتصادی کشور و نیز عوامل متعدد داخلی کاهش دهنده بهره وری شرکت های تولیدی.
برنامه مبارزه با شیاطین خارجی نیز به طور کلی در مبارزه با قاچاق و واردات بی رویه کالاهای خارجی است؛ به خصوص کالاهایی که موارد مشابه آن ها در داخل قابلیت تولید دارد.
بر این اساس، می توان اولویت برنامه های اقتصادی نامزدها را بر اساس منطق فوق الذکر، به شرح زیر دانست:
- مبارزه با فساد اقتصادی در داخل کشور
- مبارزه با عوامل کاهش دهنده بهره وری شرکت های تولیدی
- مبارزه با قاچاق و واردات بی رویه کالاهایی که مشابه آن ها در داخل قابل تولید است.
امید است که کاندیدای محترم ریاست جمهوری، چنین برنامه ای را در دستور کار قرار دهند و با رفع مشکلات موجود اقتصاد کشور، زمینه را برای حرکت به سمت وضع مطلوب فراهم آورند.
پینوشت:
[۱] اجتناب السیئات اولى من اکتساب الحسنات؛ عبد الواحد آمدى، غرر الحکم و درر الکلم، حرف «الف»
