مسیر اقتصاد/ در سال‌های اخیر، روند قیمت مسکن در ایران به شدت افزایشی بوده، به‌طوری‌که بر اساس آمارهای اعلامی، قیمت مسکن و اجاره‌بها در بازه زمانی بین سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲، حدودا ۵ برابر شده است. کاهش تولید مستمر مسکن در دهه ۹۰ و عدم ساماندهی و کنترل بازار مسکن از سوی دولت با هدف جلوگیری از تقاضای سرمایه‌ای، از عمده دلایل ناترازی عرضه و تقاضا در این بازار شناخته می‌شوند. بر این اساس مسکن در دهه اخیر از یک کالای مصرفی به کالای سرمایه‌ای تبدیل شده است.
یکی از راه‌های کنترل بازار مسکن، اجرایی کردن طرح‌هایی نظیر مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات بر خانه‌های خالی با هدف جلوگیری از سوداگری در این بازار است. اما اجرای این طرح‌ها مستلزم اهتمام همه دستگاه‌ها و ارکان حاکمیت برای همکاری و داد‌و‌ستد اطلاعات است؛ چرا که امروزه علاوه بر فقدان یک مولفه منحصر به فرد برای شناسایی املاک، در هیچ کجای کشور اطلاعات دقیقی از ملک، مالک و ساکن موجود نیست و این مسئله، تکمیل و راه‌اندازی یک زیرساخت اطلاعاتی را ضروری‌تر می‌کند.
خانه‌های ثبت نشده در سامانه املاک و اسکان، خالی تلقی می‌شوند
در سال ۱۳۹۴ بر اساس تبصره ۷ ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، وزارت راه و شهرسازی موظف به راه‌اندازی سامانه‌ای تحت عنوان «سامانه ملی املاک و اسکان کشور» به منظور شناسایی برخط مالکان و ساکنان یا کاربران واحدهای مسکونی، تجاری، خدماتی و اداری و پیگیری نقل و انتقال املاک و مستغلات به صورت رسمی، عادی، وکالتی و غیره در کلیه نقاط کشور شد. راه‌اندازی این سامانه و ایجاد دسترسی برخط به آن برای سازمان امور مالیاتی، به‌منظور اجرای طرح‌هایی نظیر مالیات بر خانه‌های خالی انجام شد.
بر اساس ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، کلیه افراد و نهادهای مختلف، مکلف به ثبت املاک تحت مالکیت و اسکان خود در این سامانه شدند و بر اساس بند ۵ تبصره ۸ همین ماده قانونی، در صورت عدم خوداظهاری در سامانه املاک و اسکان کشور، واحدهای مسکونی ثبت نشده، خالی محسوب و مشمول مالیات می‌شوند. بر این اساس، تاکنون برخی از نهادهای کشور نظیر بانک‌ها، املاک تحت مالکیت خود را وارد بازار کرده و به فروش رسانده‌اند. اگرچه این جنب‌و‌جوش صورت گرفته برای مقابله با خالی نماندن خانه‌ها خوب است، اما هنوز کافی نیست و به مقدار مطلوب خود نرسیده است.
تکمیل سامانه املاک و اسکان به هدفمندسازی تولید مسکن منجر می‌شود
ایجاد سامانه املاک و اسکان به‌عنوان یک زیرساخت اطلاعاتی، علاوه بر اینکه بستر اجرایی شدن طرح‌هایی نظیر مالیات بر خانه‌های خالی را فراهم می‌کند و به ساماندهی بازار مسکن منجر می‌شود، بر خلاف وضعیت فعلی، تولید مسکن توسط دولت را هدفمند می‌سازد؛ چرا که با تکمیل این سامانه، سیاستگذار مسکن اطلاعات کاملی از وضعیت مسکن کشور خواهد داشت که این اطلاعات از میزان مورد نیاز مسکن در هر بخش، به اختصاص درست سهمیه تولید مسکن به مناطق مختلف می‌انجامد. همچنین ایجاد این زیرساخت اطلاعاتی، با جلوگیری از درخواست‌هایی که با هدف تقاضای سرمایه‌ای در طرح نهضت ملی مسکن ثبت می‌شود، تخصیص درست مسکن به اقشار هدف در این طرح را به دنبال دارد.
انتهای پیام/ مسکن
