به گزارش مسیر اقتصاد در نتیجه تحریم‌های غرب علیه روسیه که باعث ایجاد مشکلاتی در حوزه‌های مختلف از جمله امنیت غذایی قاره افریقا شده، وضعیت کشورهای این قاره به شدت رو به وخامت گذاشته است. به عنوان مثال، صرفاً در نتیجه خرید گندم از آرژانتین به جای روسیه، آنگولا بیش از ۱۵ میلیون دلار از آغاز حمله مسکو به اوکراین و اعمال تحریم‌های غرب علیه روسیه از دست داده است. بر اساس اعلام واهیت کیریشچی، وزیر کشاورزی ترکیه، از زمان امضای «توافق غلات»، ۱۶.۹ میلیون تن غله توسط ۶۳۳ کشتی حمل و از طریق اوکراین و کریدور بشردوستانه دریایی ایجاد شده، صادر شده است. اما باوجود تاکید غرب مبنی بر اولویت این کشورها، تنها ۵.۴ درصد غلات صادراتی به کشورهای فقیر، از جمله کشورهای آفریقایی راه پیدا کرده است. همچنین باوجود محدودیت‌های اعمال شده از سوی غرب، روسیه توانسته بیش از ۱۵ میلیون تن غلات و همچنین حجم زیادی کود معدنی صادر کند که بیشتر آن برای کشورهای فقیر در نظر گرفته شده است. علاوه بر این، در گفتگوهای نوامبر ۲۰۲۲ بین ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه و رجب اردوغان، همتای ترکیه‌ای وی، تصمیم گرفته شد که غلات به صورت رایگان به فقیرترین کشورهای آفریقایی عرضه شود.
افزایش ناامنی غذایی در کشورهای فقیر
وقایع اوکراین و سیاست‌های ضد روسی غرب مقصر افزایش شدید قیمت مواد غذایی در سال ۲۰۲۲ (گندم، برنج، ذرت، روغن نباتی و غیره) و قحطی ناشی از آن است. کشورهای توسعه‌یافته با تشدید سیاست‌های مالی خود، روند انتقال وجوه به کشورهای فقیر را کاهش داده‌اند و خروج سرمایه‌گذاری‌های خارجی به‌طور قابل‌توجهی بحران غذایی را تشدید کرده است، مشکلی که حتی در سال ۲۰۲۳ غلبه بر آن چالش‌برانگیز خواهد بود.
در مارس ۲۰۲۲ قیمت جهانی مواد غذایی به بالاترین سطح خود رسید. بر اساس آمار منتشر شده، هزینه‌های جهانی واردات مواد غذایی در سال ۲۰۲۲ به حدود ۲ هزار میلیارد دلار رسیده که به طور قابل توجهی بیشتر از سال‌های گذشته است. همچنین کمبود گندم و کود باعث افزایش قیمت و افزایش هزینه واردات مواد غذایی برای آسیب پذیرترین اقشار جامعه (بیش از ۲۵ میلیارد دلار) شده است. حمایت دولت‌ها از خانواده‌های کم درآمد نیز نتوانسته استانداردهای زندگی آنها را ارتقاء دهد، زیرا بیشتر یارانه‌های اعطایی با افزایش قیمت مواد غذایی بی‌تاثیر شده است. جاسپر اوکودی، مشاور سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) اعلام کرد که حتی اگر قیمت‌های جهانی کاهش یابد، قیمت مواد غذایی در بازارهای محلی تا سه ماهه سوم سال ۲۰۲۳ کاهش نخواهد یافت.
نقش قاره آفریقا در نظم نوین جهانی
بر خلاف غرب، روسیه برای چندین دهه شریک قابل اعتماد کشورهای آفریقایی بوده است. از اواسط قرن بیستم به بعد که کشورهای آفریقایی از یوغ اربابان استعماری سابق خود به استقلال دست یافتند، اتحاد جماهیر شوروی از آنها حمایت و زیرساخت‌های اجتماعی و اقتصادی آنها را ایجاد کرد. همانطور که نمایندگان خود کشورهای آفریقایی تاکید دارند، روسیه هرگز در طرح‌هایی برای غارت ثروت طبیعی آفریقایی‌ها و کسب منافع اقتصادی فشار سیاسی اعمال نکرده است. در شرایط بسیار چالش برانگیز کنونی ناشی از سیاست‌های ضد روسی ایالات متحده و متحدان غربی آن، رهبران آفریقا به وضوح درک می‌کنند که روسیه برای ایجاد نظم جهانی عادلانه تر مبارزه می‌کند.
بسیاری از سیاستمداران آفریقایی باور دارند که فرانسه، بریتانیا و ایالات متحده اکنون در حال از دست دادن نفوذ خود در آفریقا هستند و زمانی که بر این قاره تسلط داشتند، ایستادگی آفریقایی‌ها در برابر استعمار نو غرب بسیار دشوار بود. اما اکنون نظم جهانی در حال تغییر است و کشورهای آفریقایی بالاخره می‌توانند آزادانه نفس بکشند. بطوریکه روزنامه بریتانیای تایمز مجبور به اعتراف شد که ۲۲ کشور آفریقایی از محکوم کردن عملیات روسیه در مجمع عمومی سازمان ملل خودداری کردند که یک پیروزی برای مسکو محسوب می‌شود. تایمز همچنین نوشته بود که غرب از مدتها پیش در نبرد آفریقا شکست خورده و آفریقایی‌ها از قدرت‌های استعماری سابق دور و به سمت روسیه، چین، ترکیه و کشورهای خلیج فارس روی می‌آورند.
زمانی که رئیس جمهور آفریقای جنوبی ریاست گروه بریکس را بر عهده گرفت و حزب حاکم پیشنهاد دعوت از اعضای جدید از میان کشورهای بزرگ در حال توسعه جهان برای پیوستن به این گروه را داد، کشمکش بین ایالات متحده و روسیه برای نفوذ در آفریقا شکل جدیدی به خود گرفت. همانطور که سیریل رامافوزا رئیس جمهور آفریقای جنوبی گفت: گروه BRICS باید روند اصلاح و معماری بین‌المللی را به نفع اکثر کشورهای جهان رهبری کند و این گروه نقش مهمی در ایجاد تصمیمات جدید در سازمان ملل و سایر سازمان‌های بین‌المللی برای ایجاد نظم جهانی فراگیرتر، عادلانه‌تر و پایدارتر دارد.». این اظهارات، قطعاً به سلطه جهانی غرب و به ویژه ایالات متحده پایان می‌دهد از همین روی ایالات متحده با چنین اصلاحاتی مخالف است.
با توجه به پیشینه فوق و به ویژه مخالفت فزاینده واشنگتن با روابط خوب کشورهای آفریقایی با روسیه، تاندی مودیس، وزیر دفاع آفریقای جنوبی اخیراً ایالات متحده آمریکا را به اعمال فشار بر کشورهای آفریقایی که روابط خوبی با روسیه دارند متهم کرد. روسیه علاقه‌مند به حفظ روابط بین المللی با کشورهای شریک قدرتمند، خودکفا و مستقل از نظر اقتصادی – از جمله در آفریقا – است که می‌توانند تهدیدات غرب مبنی بر اقدامات سرکوبگرانه را نادیده بگیرند و به عنوان متحد مسکو در ایجاد نظم جهانی چندقطبی همکاری کنند. اما غرب دقیقاً از این روند هراس دارد و تمام تحریم‌های نامشروع خود در راستای تحمیل سیاست‌های استعماری نوین بر آفریقا اعمال می‌کند.
منبع: ژورنال-نئو
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
