به گزارش مسیر اقتصاد ۸ اسفندماه برخی از نمایندگان مجلس، طرحی در خصوص تشکیل مجدد وزارت بازرگانی برای چهارمین بار طی دو سال جاری، به هیات رئیسه مجلس تقدیم کردند.
این وزارتخانه در سال های ۹۰ تا ۹۲ در دو وزارتخانه صنعت، معدن و جهاد کشاورزی ادغام شد و پس از شروع کار دولت یازدهم مسئولیت تجارت و بازرگانی به این دو وزارتخانه سپرده شد.
حال چنانچه طرح اخیر نمایندگان مجلس برای تشکیل مجدد وزارت بازرگانی در مجلس تصویب شود، تعداد تفکیک یا ادغام های حوزه بازرگانی و تولید در مجموع به هفت بار خواهد رسید که در سال های ۱۳۱۶، ۱۳۲۰، ۱۳۳۴، ۱۳۴۱، ۱۳۵۲ و ۱۳۹۰ انجام شده است.
تشکیل مجدد وزارت بازرگانی با هدف بهبود وضعیت تنظیم بازار
ساماندهی وضعیت بازار محصولات اساسی و مدیریت بازرگانی خارجی، از جمله دلایل موافقان تشکیل مجدد وزارت بازرگانی است.
موافقان طرح تشکیل وزارت بازرگانی در نظر دارند تا با احیای مجدد این وزارتخانه، وظیفه تنظیم بازار محصولات اساسی را از دو وزارتخانه صمت و جهاد کشاورزی جدا کرده و در اختیار وزارت بازرگانی قرار دهند.
این در حالی است که بررسی ها نشان می دهد یکی از دلایل اصلی ادغام این وزارتخانه در سال ۱۳۹۰ مشکلات به وجود آمده در تنظیم بازار محصولات و تجارت خارجی ایران در سال های گذشته بوده است.
ایجاد «سلطان واردات گوشت» نتیجه عملکرد وزارت بازرگانی
همانطور که پیش تر نیز به آن اشاره شد، حدود ۷ بار وزارت بازرگانی در وزارتخانه های تولیدی ادغام و یا تفکیک شده است؛ آخرین تفکیک این وزارتخانه ها در سال ۱۳۵۲ بود و پس از آن، این دو وزارتخانه تا سال ۱۳۹۲ از یکدیگر جدا بودند.
بررسی وضعیت بازار محصولات اساسی در برهه های مختلف نشان می دهد وضعیت تامین محصولات اساسی در زمان وجود وزارت بازرگانی با مشکلات وخیم تری نسبت به شرایط کنونی روبرو بوده است.
به عبارت دیگر وزارت بازرگانی در آن سال ها برای مدیریت بازار محصولات اساسی، اقدام به اجرای برخی سیاست های غلط برای تامین نیاز مصرف کنندگان از طریق واردات کرد که نتیجه آن، ایجاد سلطان واردات شکر، گوشت و دیگر محصولات اساسی شد.
به عنوان مثال در سال ۱۳۸۷ که مشکلات بسیاری برای بازار گوشت و سایر محصولات پروتئینی ایجاد شد، کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی با جمع آوری مدارک مختلفی از تخلفات گسترده در تامین و واردات این محصول، وجود سلطان گوشت در ایران را اثبات کرد.
تشکیل مجمع عالی واردات محصولات اساسی به جای حمایت از تولید داخلی
نتیجه وجود وزارت بازرگانی در سال های گذشته، جدایی تولید و تجارت از یکدیگر بود که منجر به حاشیه رفتن تولید داخلی و وابستگی کشور به واردات شد؛ مشکلات بازار گوشت در سال های ۸۷ تا ۹۱ مربوط به این موضوع بود.
در سال ۱۳۸۸ که وزارت بازرگانی سابق، مسئول اصلی بازار محصولات اساسی بود، این وزارتخانه برای جلوگیری از افزایش قیمت گوشت بدون توجه به دامداران داخلی، اقدام به تشکیل مجمع عالی واردات کرد تا از این طریق بتواند واردات گوشت به کشور را ساماندهی کند.
بر‌اساس مصوبه کارگروه کنترل بازار این مجمع، اتحادیه‌ای با نام واردکنندگان اقلام پروتئینی با همکاری ۳۵ نفر از افراد فعال در این عرصه و با مجوز رسمی بازرگانی تأسیس شد که زیر نظر مجمع عالی واردات مشغول به کار شوند.
یکی از اقدامات مهم مجمع عالی واردات در آن سال برای کنترل مشکلات بازار محصولات پروتئینی، واردات گوشت یخ زده از دیگر کشورها و توزیع روزانه آن ها در بازار بود.
اما این اقدام وزارت بازرگانی سابق نتیجه ای جز گرانی گوشت قرمز و شکل گیری سلطان گوشت در ایران نداشت؛ به نحوی که بر اساس اعلام رئیس انجمن دوستی ایران و برزیل کل واردات گوشت ایران در آن سالها به عهده ۵ نفر گذاشته شد.
تشکیل وزارت بازرگانی وضعیت بازار محصولات اساسی را بدتر خواهد کرد
با این اوصاف، بررسی ها نشان می دهد تشکیل مجدد وزارت بازرگانی در شرایط کنونی مشکلات کنونی بازار محصولات اساسی را حل نخواهد کرد و دستاوردهای مهم ادغام بازرگانی نظیر خودکفایی در تولید محصولات اساسی و بهبود تراز منفی تجاری کشاورزی را نیز از بین خواهد برد.
به همین منظور نیاز است تا نمایندگان مجلس با اشراف کامل بر دلایل ادغام بازرگانی در بخش های تولیدی در سال ۹۰ و بررسی دلیل اصلی مشکلات کنونی بازار محصولات اساسی، زمینه ادغام کامل این وزارتخانه ها را فراهم نمایند.
گفتنی است پس از ادغام وزارت بازرگانی در دو وزارتخانه صمت و جهاد کشاورزی همچنان آئین نامه و ساختارهای وزارت صمت متناسب با شرایط بعد از ادغام تدوین و ابلاغ نشده است.
انتهای پیام/ غذا و کشاورزی
