به گزارش مسیر اقتصاد وقوع خشکسالی در سائوپائولو، سیل در هیمالیا و آلودگی آب در سوماترا نشان دهنده سه بحران آبی متفاوت است، اما دلیل همگی آن ها تخریب بی رویه جنگل ها بوده است. عمده این حوادث و موارد مشابه آن ها به دلیل نقش بی بدیل جنگل ها، تالاب ها و دیگر منابع طبیعی در حوضه آبخیز بالادست در تامین منابع آبی پایین دست اتفاق افتاده است.
جنگل ها خاک را تثبیت و به کاهش فرسایش خاک کمک می کردند و به تنظیم جریان آب برای جلوگیری از وقوع سیلاب و خشکسالی و همچنین تصفیه آن کمک شایانی می کردند. با این حال به دلیل تخریب ۶ درصدی جنگل ها در فاصله بین سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۴ تامین امنیت آبی شهروندان این مناطق با دشواری هایی مواجه بوده است.
نقش بی بدیل جنگل ها و حوزه های آبخیزداری در حفظ منابع آبی
بدین دلیل دیده بان جهانی جنگل ها طی گزارشی به بررسی چگونگی از دست رفتن جنگل ها و سایر حوضه های آبخیزداری پرداخت و با ترسیم الگویی برای تامین منابع آبی و حفاظت از منابع طبیعی به احیای زیرساخت های طبیعی این حوضه ها کمک کرده است.
یافته های این مرکز نشان می دهد که برخی از حوزه های آبخیز در معرض خطرات بیشتری از جمله تخریب جنگل، آتش سوزی و فرسایش شدید خاک هستند که در زیر به برخی از آن ها پرداخته خواهد شد:
حوضه آبخیز جنگل های سوماترا در اندونزی
جنگل ها نقش اساسی در تنظیم جریان آب و تصفیه آن دارند؛ بدین دلیل جوامعی که در معرض تخریب شدید جنگل ها هستند با مشکلاتی همچون سیل، خشکسالی، هزینه های سرسام آور تصفیه آب و آلودگی آب های شرب خود مواجهند.
در حوضه آبخیز سوماترای اندونزی طی سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۴ بیش از ۲۲ درصد جنگل ها تخریب شده اند. تحقیقات نشان می دهد تغییر کاربری جنگل ها، توسعه زیرساخت های شهری و تجارت چوب از مهمترین دلایل این امر بوده اند. پاکسازی جنگل ها در سوماترا سبب تشدید سیلاب های گسترده، رانش زمین، آتش سوزی جنگل ها و آلودگی آب شده است.
به نظر می رسد توسعه زیرساخت های طبیعی در این حوضه آبخیز می تواند زمینه ساز کاهش این خطرات شود. همچنین ایجاد مناطق زیست محیطی حفاظت شده و مشارکت مردم در حفظ جنگل ها می تواند به این امر کمک نماید.
حوضه آبخیز جنگل کریشنا در هند
تخریب جنگل در این منطقه تا سال ۲۰۰۰ منجر به سطوح بالای رسوبات انباشته شده و تغییر شدید جریان های آب شده است. طبق گزارشی دیده بان جهانی جنگل نیمی از جنگل ها در حوضه آبخیز کریشنا هند تخریب شده است. به همین دلیل مردم این منطقه با مشکلاتی از جمله خشکسالی، سیلاب های دائمی، آلودگی آب و رسوبات انباشته شده در مخازن سدها دست و پنجه نرم می کنند.
کاشت نهال های جدید در این حوضه آبخیز و تولید برخی از محصولات از طریق باغات می تواند زمینه ساز احیای جنگل های کریشنا شود.
فرسایش شدید خاک در حوضه آبخیز فیلیپین
فرسایش خاک یک مشکلات اساسی است که بر کاهش کیفیت و کمیت آب تاثیر می گذارد و ظرفیت مخازن زیرزمینی را کاهش میدهد و هزینه های مربوط به آب را دوچندان می کند.
حوزه آبخیز فیلیپین به علت فرسایش شدید خاک، فصول بارندگی طولانی و شدید و انبوه مناطق کوهستانی از بیشترین میزان فرسایش برخوردار بوده است. همچنین این منطقه عمدتا از رانش زمین رنج برده و خسارات زیادی را متحمل شده است.
کاشت و یا حفظ پوشش گیاهی در امتداد جاده ها و حوضه های آبخیز برای جلوگیری از انباشته شدن رسوب ها و آلاینده ها می تواند نقش به سزایی در جلوگیری از فرسایش خاک داشته باشد.
منبع: wri.org
