به گزارش مسیر اقتصاد در سال های اخیر میزان تولید گاز کشورهای جهان به میزان قابل توجهی افزایش یافته است و این کشورها به منظور یافتن مشتریان جدید برای گاز صادراتی خود، به سمت فناوری های تولید گاز مایع یا LNG روی آورده اند.
در حال حاضر کشورهای روسیه، ایران و قطر بیشترین ذخایر گازی جهان را دارند. بزرگترین میدان گازی جهان نیز به طور مشترک بین دو کشور ایران و قطر قرار دارد. این میدان گازی در ایران میدان گازی پارس جنوبی نام نهاده شده و در قطر نیز به میدان گنبد شمالی مشهور است.
نقش مهم قطر در توسعه تولید و صادرات گاز مایع
قطر بیش از ۱۰ سال قبل از ایران و در سال ۱۹۹۱ میلادی استخراج گاز از میدان گنبد شمالی را آغاز کرده است. از آن زمان تا به حال قطر بیش از ۴۲۰ میلیارد دلار در میدان گازی گنبد شمالی سرمایه گذاری کرده است و توانسته است میزان تولید گاز از این میدان گازی را به ۲۳ میلیارد فوت مکعب در روز ارتقاء دهد.
شرایط قطر به گونه ای است که امکان صادرات گسترده گاز از طریق خط لوله ندارد و از این رو تقریبا تمامی گاز تولیدی قطر در میدان گازی گنبد شمالی به شکل گاز مایع به دیگر کشورهای جهان صادر می شود.
توسعه این میدان گازی از سوی قطر در کنار توسعه فناوری های تولید و صادرات گاز مایع در این کشور، نقشی بسیار مهم و اساسی در گسترش بازارهای گاز مایع در جهان و روی آوردن دیگر کشورهای جهان به سمت تولید و صادرات گاز مایع داشته است.
در حال حاضر کشور قطر به تنهایی سهمی ۳۰ درصدی از تولید گاز مایع در جهان را به خود اختصاص داده است. کشورهای استرالیا، اندونزی، روسیه، آمریکا، الجزایر، دیگر کشورهای آفریقایی، دیگر کشورهای خاورمیانه و دیگر کشورهای جنوب شرق آسیا از جمله تولیدکنندگان گاز مایع در جهان محسوب می شوند.
روی آوردن به صادرات گاز مایع یک بازار جهانی ایجاد کرده است
تا پیش از روی آوردن کشورهای تولیدکننده گاز به صادرات گاز مایع، مسئله خرید و فروش گاز تنها بین کشورهای همسایه و از طریق خط لوله مطرح بود. از این رو بازارهای گاز به شکل منطقه ای و بدون در نظر گرفتن شرایط دیگر کشورهای جهان و با مذاکرات دوجانبه و چندجانبه شکل گرفته بود.
اما روی آوردن کشورهای جهان به سمت تولید و صادرات گاز مایع، موجب شده است امکان انتقال گاز یک کشور به دیگر کشورهای جهان فراهم شود و از این رو در زمینه گاز مایع نیز به مانند نفت به نوعی یک بازار جهانی شکل بگیرد.
گاز مایع تفاوت های زیادی با نفت دارد
در حال حاضر تولیدکنندگان محصولی همچون نفت تنها آن را استخراج می کنند و از طریق زیرساخت هایی همچون خط لوله آن را به تانکرهایی می رسانند که می تواند با کشتی به هر کشوری در جهان منتقل شود. کشورهای واردکننده نیز می توانند با کمترین زیرساخت های وارداتی نفت را از کشتی ها تحویل بگیرند و به پالایشگاه های خود منتقل نمایند.
اما گاز مایع تفاوت های زیادی با نفت دارد. به طور خاص توسعه زیرساخت های لازم برای مایع نمودن گاز و همچنین انتقال گاز مایع برای صادرات و واردات به مراتب هزینه بر تر از نفت است. بر اساس آمار موجود بیش از دو سوم هزینه تمام شده گاز مایع مربوط به مراحل بعد از استخراج گاز است.
تولید گاز مایع مزیتی برای کشورهای تولیدکننده گاز ندارد
تولید و صادرات گاز مایع بیش از آنکه یک فعالیت تولید گاز محسوب شود، یک فعالیت زیرساختی محسوب می شود چراکه بخش عمده سرمایه گذاری در بخش های زیرساختی مربوط به مایع نمودن گاز و انتقال، بارگیری و تخلیه آن مربوط می شود.
بر اساس آمار موجود تولید گاز مایع نرخ بازگشت سرمایه به مراتب پایینی دارد و از این منظر به هیچ عنوان با تولید نفت قابل مقایسه نیست.
از این رو می توان گفت چنانچه کشورهای تولیدکننده گاز بخواهند به مانند آنچه کشوری همچون عربستان در بازار نفت انجام می دهد، استراتژی توسعه بازارها به هر قیمت را در پیش بگیرند، اشتباهی بزرگ مرتکب شده اند و نتیجه آن کاهش قیمت گاز در جهان خواهد بود.
روی آوردن گسترده کشورهای صادرکننده گاز به سمت تولید و صادرات گاز مایع به شکل گسترده و استفاده از استراتژی توسعه بازارها به هر قیمت، در سال های اخیر موجب شده است بازار گاز جهان به سود کشورهای واردکننده همچون، چین، ژاپن، کره جنوبی و کشورهای اروپایی تغییر نماید.
منبع: اویل پرایس
