به گزارش مسیر اقتصاد بریتانیا و شرکای هند و اقیانوسیه در نشست مجازی وزیران برای پیوستن به توافقنامه جامع و مترقی برای مشارکت ترانس پاسیفیک (CPTPP) در ۳۱ مارس ۲۰۲۳ به توافق رسیدند. بر این اساس، احتمالا بریتانیا به عنوان دوازدهمین عضو CPTPP معرفی می‌شود که نخستین عضوگیری آن از زمان اجرا در سال ۲۰۱۸ است. CPTPP در حال حاضر یکی از بزرگترین توافق نامه‌های تجارت آزاد (FTA) در جهان بوده و مجموع تولید ناخالص داخلی کشورهای عضو آن ۱۳.۵ هزار میلیارد دلار است. پذیرش قریب الوقوع بریتانیا احتمالاً در نشست آتی وزیران CPTPP در ماه ژوئیه نهایی می‌شود که نشان دهنده پیروزی چشمگیر برای بریتانیا پس از برگزیت و خود CPTPP است. از سوی دیگر، اعضای این توافقنامه اکنون با تصمیمات دشواری در مورد درخواست پنج اقتصاد دیگر از جمله چین و تایوان برای پیوستن روبه رو می‌شوند.
جزییات توافق برای پیوستن بریتانیا به CPTPP
باوجود اینکه بریتانیا اقتصاد بزرگ، پیشرفته و روابط تجاری پایدار در اقیانوس هند و آرام دارد، اما باید استانداردهای بالای CPTPP در الزامات دسترسی به بازار، استانداردهای بهداشتی و قوانین حل و فصل اختلافات بین سرمایه‌گذار و دولت (ISDS) را رعایت کند. بریتانیا در روند پیوستن به CPTPP، باید با ۱۱ عضو آن یعنی استرالیا، برونئی، کانادا، شیلی، ژاپن، مالزی، مکزیک، پرو، نیوزیلند، سنگاپور و ویتنام به هماهنگی برسد.
یک سال پس از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، لیز تراس، وزیر تجارت بین‌الملل وقت، در ۱ فوریه ۲۰۲۱ درخواست رسمی برای پیوستن به CPTPP را ارائه کرد. هرچند، بریتانیا با ۹ از ۱۱ عضو CPTPP قراردادهای تجاری دارد، اما مذاکرات پیچیده برای ورود بریتانیا به این توافقنامه بیش از دو سال طول کشید. اعضای CPTPP با اعطای هرگونه استثنائات به بریتانیا در برابر تعهدات الزام‌آور و استانداردهای بالای این توافق، مخالفت کردند. به طوری که، ژاپن به رعایت تمام قوانین این توافقنامه از سوی بریتانیا اصرار دارد.
همچنین طرفین به دنبال یافتن راه حلی برای اختلاف بلندمدت بریتانیا و اتحادیه اروپا در مورد «پروتکل ایرلند شمالی» به عنوان شرط ورود بریتانیا به CPTPP بودند که این نگرانی در اوایل مارس ۲۰۲۳ با نهایی شدن «چارچوب ویندزور»، پیش از آخرین مذاکره بریتانیا با CPTPP در فون کوک ویتنام برطرف شد.
آخرین مانع برای الحاق بریتانیا، اختلاف با کانادا در مورد دسترسی به بازار کشاورزی بود. باید توجه داشت که بریتانیا پس از برگزیت دیگر عضو توافقنامه تجاری اتحادیه اروپا-کانادا (CETA) نیست، که این موضوع باعث ایجاد تنش تجاری بین دو کشور بویژه در دسترسی کانادا به بازار گوشت گاوی بریتانیا شد. از همیین روی، کانادا به پیوستن بریتانیا به CPTPP معترض بود. البته در اواسط مارس ۲۰۲۳، کانادا با درخواست توکیو تا حدودی عقب نشست تا مشکلات را در مذاکرات دوجانبه بررسی و راه را برای پیوستن بریتانیا به CPTPP هموار کنند.
اهمیت الحاق بریتانیا به توافقنامه مشارکت ترانس پاسیفیک
الحاق بریتانیا به CPTPP، پیروزی برای دولت ریشی سوناک، نخست وزیر بریتانیا و همچنین بلوک تجاری هند و اقیانوسیه است. محافظه‌کاران در دولت بریتانیا از مدت‌ها پیش پیوستن بریتانیا به CPTPP را به‌عنوان اقدامی در راستای ایده «بریتانیای جهانی» دانسته و از آن حمایت می‌کردند.
پس از خروج بریتانیا از بازار واحد اروپا، رهبران بریتانیا ورود به حوزه تجاری CPTPP (منطقه‌ای که از نظر تولید ناخالص داخلی تقریباً با اتحادیه اروپا برابری میکند) را راهی برای کاهش ضررهای برگزیت و تضمین رشد اقتصادی آینده تلقی می‌کردند. با این حال، بسیاری از منتقدان ورود بریتانیا به این توافقنامه را همانند پیوستن مجدد به بازار واحد اروپا نمی‌دانند.
بر اساس گزارش وزارت تجارت بریتانیا، در صورت پیوستن به CPTPP، کسب‌وکارهای بریتانیا می‌توانند ۹۹ درصد از کالاهای خود را بدون تعرفه به بازاری تقریبا ۵۰۰ میلیون نفری صادر کنند. همچنین الحاق به CPTPP، پتانسیل رشد اقتصادی قابل توجهی را از طریق خدمات مالی و تجارت دیجیتال فراهم میکند. بر اساس برآوردها، ورود بریتانیا به CPTPP طی ۱۵ سال آینده تنها تاثیر ۰.۰۸ درصدی بر رشد تولید ناخالص داخلی آن خواهد داشت که با توجه به توافق‌های تجاری موجود، بریتانیا با اکثر اعضای آن، رقم اندکی است. هر چند منافع اقتصادی این تصمیم اندک است، اما پیوستن به CPTPP مشروعیت سیاسی دولت سوناک را تقویت میکند و به «مسیر هند-اقیانوس آرام» بریتانیا در ارتباط با پیمان اوکاس (همکاری امنیتی بین بریتانیا، استرالیا و ایالات متحده) شتاب می‌بخشد.
همچنین، پیوستن بریتانیا به CPTPP در پنجمین سال اجرای این توافقنامه، خون تازه‌ای به رگ‌های این بلوک تجاری تزریق میکند. از آغاز، قرار بر این بود که این توافقنامه به کشورهای جدید گسترش یابد و الحاق بریتانیا نشان می‌دهد که CPTPP همچنان برای اقتصادهای جهانی جذاب است.
با اولین عضو اروپایی، توافقنامه ترانس پاسیفیک اساساً به ترانس آتلانتیک نیز تبدیل شده که نشان دهنده گسترش بیشتر این بلوک تجاری در فراتر از محدوده جغرافیایی حاشیه اقیانوس آرام است. اما، افزودن یک عضو جدید به CPTPP موجب افزایش تهدیدات در مکانیسم‌های اجرایی آن نیز می‌شود. بطوریکه در بلندمدت، این شکست‌های اجرایی می‌تواند مزایا و جذابیت توافق تجاری را کمرنگ کند.
آینده توافقنامه CPTPP برای ورود اعضای جدید
با پذیرفته شدن بریتانیا در این موافقتنامه، اعضای CPTPP اکنون تمرکز خود را روی پنج درخواست دیگر چین، تایوان، اکوادور، کاستاریکا و اروگوئه خواهند داشت. چین و تایوان که در پاییز ۲۰۲۱ درخواست خود را ارائه کردند، در صف پیوستن به این بلوک تجاری هستند. از نظر شرایط اقتصادی تایوان، به عنوان یک اقتصاد لیبرال، آن را به یک کاندیدای واجد شرایط برای پوشش استانداردهای این توافقنامه تبدیل میکند.
همچنین روابط سیاسی کشورهای این بلوک با چین، پیوستن آن را پیچیده میکند. چین به‌عنوان بزرگترین اقتصاد غیربازاری جهان، با فرآیند الحاق بسیار پیچیده‌ای مواجه است. در نتیجه، بسیاری از اعضای CPTPP تمایلی به پذیرش هر دو اقتصاد ندارند. اکوادور، کاستاریکا و اروگوئه که درخواست پیوستن خود را بین سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ ارائه کرده‌اند، نیز با فرآیندهای طولانی الحاق مواجه هستند. اما پذیرش آنها از نظر سیاسی کمتر مورد بحث است.
با گسترش CPTPP، غیبت یکی از بنیانگذار این توافقنامه یعنی ایالات متحده، بیشتر جلب توجه میکند. نزدیک به یک دهه پیش، ایالات متحده محرک مذاکرات برای مشارکت ترانس پاسیفیک (TPP) بود. خروج ایالات متحده از این توافق در سال ۲۰۱۷ باعث ایجاد CPTPP به عنوان یک قرارداد جایگزین شد. اگرچه ایالات متحده بعدا «چارچوب اقتصادی هند و اقیانوسیه برای شکوفایی» (IPEF) را معرفی کرد. در کوتاه مدت، الحاق یکی از نزدیکترین متحدان ایالات متحده به CPTPP بعید است که در محاسبات واشنگتن مبنی بر عدم پیوستن به توافق تغییری ایجاد کند. در درازمدت، گنجاندن بریتانیا در حوزه تجارت بین قاره‌ای، جذابیت آن را افزایش می‌دهد.
منبع: مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
مطلب خوبی بود/ ممنون از شما