رییس بانک مرکزی در مصاحبه اخیر خود، مشکل ۹۰ درصد از ناترازی کنونی بانک‌های ایران را از نوع عدم نقدینگی دانست و فرضیه ورشکستگی بانک‌ها را رد کرد. در این رابطه احسان راکعی کارشناس حوزه پول و بانک در گفتگو با مسیر اقتصاد گفت: اينكه مشكل حال حاضر اكثر بانک‌ها كمبود (كسری) نقدينگی است كاملا درست است، اما اگر متصور هستيم كه بانک‌ها به رغم وجود دارایی‌های كافی كه توان پوشش بدهی و زيانشان را دارد، ورشکسته نیستند، در اشتباهیم.
برخی بانک‌ها توان پرداخت بدهی‌های خود را ندارند
راکعی با اشاره به اینکه اصراری بر ورشكسته تلقی كردن بانک‌ها نيست، افزود: بايد دقيق‌تر به مساله بانكداری در ايران نگاه كنيم، يعنی صرفا با اعداد و ارقام ساختگی بانک‌ها خودمان را فريب نديم كه همين مساله به اشتباه تحليلی در موضوع بانكداری و سياست‌گذاری منجر خواهد شد.
وی در ادامه گفت: ورشكستگی (Insolvency)، يعنی اينكه واحد تجاری به دليل عدم وجود نقدينگی و يا دارایی كافی توان پرداخت انواع بدهی خودش را نداشته باشد. طبق صحبت‌های آقای فرزين، عمده ناترازی بانک‌ها به دليل عدم وجود نقدينگی (Iliquidity) كافی درون آنها است که كاملا هم درست است، اما اينكه تصور کنيم بانک‌ها دارایی كافی برای بازپرداخت بدهی‌های خود دارند و اگر اين دارایی‌ها فروخته شود مشكل ناترازی‌ها برطرف می‌شود، اشتباه است.
این کارشناس پول و بانک بیان داشت: اگر به دقت به كيفيت دارایی‌های بانک‌ها از نوع تمليكی يا دارایی ثابت نگاه كنيم، متوجه خواهيم شد كه اكثر اين دارایی‌ها، مستقيم يا غیرمستقيم ايجاد شده توسط خود بانک‌ها هستند و به تعبیری نقدپذیر نیستند.
ورشکستگی برخی بانک‌ها پشت سودهای موهومی پنهان شده است
وی اظهار داشت: در خصوص فروش اين قبيل دارایی‌ها هم قبلا در بانک‌ها دیده شده که صرفا سودسازی صوری بوده و بعضا حتی جهت فروش این دارایی‌ها تسهیلات هم به شرکت‌های خریدار برای پرداخت وجه نقد به بانک اعطا شده است که بانک آینده مثال خوبی در این زمینه است. به این معنی که خریدار دارایی‌های یک بانک، با اخذ تسهیلات از همان بانک اقدام به خرید دارایی می‌کند و بانک با استفاده از این اقدام که هیچ ارزش افزوده‌ای ایجاد نکرده، به صورت حسابداری برای خود سود ثبت می‌کند. چنین اقدامی نه تنها مشکل ناترازی بانک را تخفیف نمی‌دهد، بلکه آن را تشدید و به آینده موکول می‌کند.
راکعی با اشاره به اینکه خیلی نباید دل به دارایی بانک‌ها ببندیم، گفت: باید قبول کنیم که تعداد زیادی از بانک‌های کشور اگر به لطف حسابداری تعهدی و امهال انواع تسهیلات و شناسایی سودهای موهومی ارزی نبود، الان زیان انباشته آنها هم بالاتر از سرمایه سهامدار بود و الان باید آنها هم در دسته بانک‌های ورشکسته طبقه‌بندی می‌شدند. اگر واقع‌بین باشیم و بانک‌ها را با ذره‌بین بررسی کنیم، متوجه خواهیم شد که بانک‌های سودده و خوب هم در واقع زیان‌ده هستند، فقط خودشان را پشت سودهای تعهدی پنهان کرده‌اند.
انتهای پیام/ پول و بانک
