مسیر اقتصاد/ سازمان های پیشرفت، گونه متحول شده نهادهای برنامه ریزی، توسعه و اتاق های فکر هستند که در کشورهای مختلف با عناوینی همچون کمیسیون برنامه ریزی و سازمان توسعه در قرن ۱۹ تأسیس شده اند؛ اما بیشترشان با توجه به عدم کارایی و یا ساختار فرسوده و غیر انعطاف پذیر با بازسازی خود و به کارگیری نیروهای متخصص و نفوذ در سطوح مختلف دولتی، به سازمان های متولی پیشرفت تبدیل شده اند.
سازمان های پیشرفت در کشورهای مختلف دارای طیف بندی های متفاوتی هستند؛ به این معنی که هرکدام از این نهادها در عین این که وظیفه شان تحول و پیشرفت کشور است، اما دارای عملکردهای متفاوتی هستند.
انواع مختلف سازمان های پیشرفت
بعضی از سازمان های پیشرفت بیشتر به عنوان یک نهاد مشورتی، به دولت در تهیه برنامه های توسعه ای کشور کمک می کنند. گونه ای دیگر از این نهادها خود به طور مستقل و مجزا همراه با مشارکت دولت به تدوین برنامه های توسعه می پردازند.
نوعی دیگر از سازمان های پیشرفت ضمن تدوین برنامه ها با مشارکت دولت بر روند اجرای آن نیز نظارت دارند. در بعضی از کشورها نیز این نهاد به صورت وزارت توسعه یا برنامه ریزی و با عنوان های دیگر شناخته می شوند. تمامی این نهادها را می توان به نوعی سازمان پیشرفت تلقی کرد.
یکی از مزایای اینگونه نهادها در کشورهای مختلف، نقش آفرینی دولتمردان در آن با سمت های رئیس و معاون است که این خود موجب می شود برنامه های تدوین شده این نهاد به سمت اجرایی شدن و اثرگذاری سوق پیدا کند.
چرا سازمان متولی پیشرفت موجب رشد کشور می شود؟
در کشورهای مختلف ممکن است صدها موسسه تحقیقاتی یا اتاق های فکر وجود داشته باشند که هرکدام به طور مستقل هرساله تحقیقات و مطالعاتی را پیرامون مسائل مختلف کشور به صورت گزارش سالانه، توصیه های سیاست گذاری، بسته سیاستی و غیره منتشر می کنند.
این نهادها هر ساله یا در فواصل زمانی معین گزارشات و برنامه های خود را به وزارتخانه های دولتی و نهاد های مسئول حوزه های اقتصادی و اجتماعی کشور ارائه می دهند و یا آن را در سایت خود منتشر می نمایند.
تفاوت سازمان پیشرفت با این موسسات و نهادها این است که زمان ارائه گزارشات و برنامه های این گونه موسسات، هیچ گونه تضمینی در اجرای آن وجود ندارد و ممکن است حتی کسانی که در دولت نقش مسئول و مجری را دارند، آن را مطالعه نکنند؛ اما سازمان پیشرفت ضمن تخصصی تر بودن و اثرگذاری بیشتر، اقداماتی برای همراه کردن دولت با خود نیز انجام می دهد.
بیشتر سازمان های پیشرفت در کشورهای مختلف توسط یک اقتصاددان یا یک سیاستمدار که مقام اجرایی بالایی در دولت دارد، هدایت و رهبری می شوند که این خود یکی از عوامل اجرایی شدن برنامه ها و رموز موفقیت سازمان های پیشرفت است.
نیتی آیوگ در هند، کمیسیون اصلاح و توسعه ملی در چین، اینسور در روسیه، انستیتوی توسعه در کره جنوبی، نیدا در فیلیپین و … از جمله نهادهای متولی پیشرفت در جهان هستند. ایران نیز به داشتن چنین نهادی که به دنبال پیشرفت و تحقق آن باشد، نیاز دارد.
