به گزارش مسیر اقتصاد جمهوری اسلامی ایران ۲۱.۱ درصد از کل استنادات علمی کشورهای اسلامی را به خود اختصاص داده است و در صدر این کشورها ازنظر تولید باکیفیت علم قرار دارد.
این گزارش که بر اساس اطلاعات به‌دست‌آمده از پایگاه داده ESI موسسه ISI می‌باشد نشان می‌دهد که مقالات پر استناد ایران از ۴۷ مورد در سال ۱۳۸۷ به ۴۱۱ مورد در سال ۱۳۹۶ رسیده و رشد بیش از ۸ برابری را برای خود رقم‌زده است.
پایگاه طلایه‌داران علم تامسون رویترز (ESI) همواره اطلاعات ۱۰ سال اخیر را پوشش داده و به ارزیابی مقالات پر استناد می‌پردازد. مقالات پر استناد و داغ بیانگر پژوهش‌هایی هستند که مسیر توسعه علم بین‌الملل را نشان می‌دهند. بعد از انجام یک پژوهش، اینکه سایر پژوهشگران تا چه اندازه به آن توجه کرده و آن را مبنای تحقیقات بعدی خود قرار دهند نشان‌دهنده اهمیت آن پژوهش است.
مقاله برتر یا پر استناد
مقالات برتر (Top papers) به گروه اندکی از مقالات اطلاق می‌شود که تعداد استنادهای زیادی را دریافت کرده‌اند. این مقالات به نام مقالات یک درصد و یک‌دهم درصد برتر نیز شناخته می‌شوند که شامل مقالات پر استناد و داغ است.
مقالات برتر به دودسته مقالات داغ (Hot papers) و مقالات پر استناد (Highly cited papers) تقسیم می‌شوند. مقاله پر استناد در زمره مقالات یک درصد برتر قرار می‌گیرد. بازه زمانی برای محاسبه مقالات داغ دوماهه و برای مقالات پر استناد ۱۰ ساله است.
در سایت مؤسسه ISI بخشی وجود دارد به نام Essential Science Indicator که پر استنادترین مقالات را معرفی می‌کند. در این بخش، مقالاتی که در طول دو سال گذشته، بیشترین ارجاعات را کسب کرده باشند، معرفی می‌شوند و گاه تحت عنوان مقالات داغ و یا پر استناد شناخته می‌شوند.
بر اساس آخرین اطلاعات به‌دست‌آمده یک درصد از مقالات دنیا، ۱۸ درصد از استنادهای آن را دریافت می‌کنند که تولید علم برتر یا مقالات پر استناد را تشکیل می‌دهند. مقالات پر استناد در بازه زمانی ۱۰ سال اخیر توسط پایگاه (ESI-ISI) به‌صورت دو ماه یک‌بار و سالانه ۶ بار روزآمد و اعلام می‌گردد. از همین رو، تعداد این مقالات همیشه تغییر می‌کند و ممکن است یک مقاله در یک دوره زمانی در دسته مقالات برتر قرار گیرد و در یک دوره دیگر از این فهرست حذف گردد.
روند ایران در ۱۰ سال گذشته
بر اساس نتایج پایگاه تامسون رویترز تعداد مقالات پر استناد دانشمندان کشور از ۴۷ مورد در سال ۱۳۸۷ به ۴۱۱ مورد در سال ۱۳۹۶ افزایش‌یافته و بدین ترتیب در این ۱۰ سال تولید علم باکیفیت ایران ۸ برابر شده است.
تحلیل نموداری این نتایج نشان می‌دهد که شیب رشد ایران در سال‌های اخیر بیشتر شده است و می‌تواند آینده مثبتی را برای کشور رقم بزند.
مقایسه ایران با کشورهای اسلامی در جدیدترین گزارش ESI
در جدیدترین اعلامیه مقالات پر استناد پایگاه ESI دادههای خود را در بازه زمانی ابتدای ژانویه ۱۳۸۷ تا ۲۸ فوریه ۲۰۱۸ جمع‌آوری کرده است. اطلاعات استخراج‌شده از پایگاه ESI نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران در بازه ۱۰ ساله موردنظر میزان ۱۷۷۵۷۷۳ استناد را دریافت کرده است.
ایران با این میزان استناد دریافتی در میان کل کشورهای اسلامی مقام نخست را قرار دارد و نتایج حاکی از آن است که جمهوری اسلامی ایران میزان ۲۱.۲ درصد از مجموع استنادات تمامی کشورهای اسلامی را به خود اختصاص داده است.
سایر کشورها ازجمله ترکیه، عربستان، مالزی، مصر، پاکستان، تونس، اندونزی، نیجریه و امارات متحده عربی در رتبه‌های بعد قرار دارند.
سهم حوزه‌های مختلف تولید علم کشور در مقالات باکیفیت
گزارش یادشده نشان می‌دهد سهم حوزه مهندسی از کل تولید علم برتر یا مقالات پر استناد ۳۵.۷ درصد است و بیشترین تعداد مقالات پر استناد به این حوزه اختصاص دارد.
پس از مهندسی که با اختلاف قابل‌توجهی پیشتاز است؛ بیشترین سهم از تولید علم برتر دنیا به ترتیب متعلق به حوزه‌های موضوعی شیمی، فیزیک، علوم کشاورزی و پزشکی بالینی و ریاضیات (مشترک) به ترتیب با سهم ۱۲.۸ درصد، ۷ درصد، ۶.۳۶ درصد و ۶.۳ درصد جایگاه دوم تا پنجم را کسب نموده‌اند.
