برای بهبود رقابت‌پذیری محصولات صادراتی، اقداماتی همچون اعطای انرژی ارزان قیمت در دستورکار قرار گرفته که نیازمند بررسی‌های دقیق و سیاست‌گذاری‌های صحیح است. در این راستا ایمان زنگنه کارشناس حوزه انرژی، در گفتگو با مسیر اقتصاد با اشاره به ضرورت هدفمند شدن حمایت‌های دولت از صنایع گفت: اگر اعطای انرژی ارزان قیمت به صنایع به صورت هدفمند و در یک بازه زمانی مشخص ارائه نشود و به صورت مادام‌العمر باشد، مشکلاتی به وجود می‌آورد. کشورهایی که روند توسعه را طی کرده‌اند، در یک بازه مشخصی از صنایع حمایت هدفمند به عمل آورده‌اند. حمایت هدفمند به این معناست که اگر در زمان نوزادی صنایع از آنها در قالب تسهیلات، انرژی ارزان، تضمین فروش محصولات و موارد دیگر حمایت می‌کنید، باید مدت زمانی برای این امر مشخص شود.
حیات صنایع داخلی نباید به سوخت ارزان وابسته باشد
وی اظهار اشت: اگر حمایت‌ها دائمی باشد و صنایع از بابت مواد اولیه ارزان و موارد دیگر خیالشان راحت باشد، شرایطی که الان در کشورمان تحت عنوان تله صادرات انرژی مجازی از آن یاد می‌شود، بروز می‌کند. به این معنا که رقابت‌پذیری محصولات نه به خاطر ارزش آن محصول بلکه به خاطر انرژی ارزانی است که به صنایع می‌دهیم. از طرف دیگر، حیات صنایع به این خوراک و سوخت ارزان گره می‌خورد و بدون آن نمی‌توانند ادامه فعالیت داشته باشند.
زنگنه در ادامه اضافه کرد: با توجه به حمایت‌های دائمی دولت از صنایع در کشور ما که عمدتا در قالب ارائه انرژی ارزان صورت می‌گیرد، افق روشنی برای بلوغ صنایع نمی‌توانیم متصور باشیم. در واقع آنها در همان مرحله نوزادی مانده و رشدی نداشته‌اند. اگر انرژی را به عنوان یک مزیت نسبی در کشورمان در نظر بگیریم و نفع حاصل از فعالیت صنایع به مردم برسد، ارائه انرژی ارزان به صنایع توجیه‌پذیر است. اما زمانی که نفع عمومی در میان نیست و از این انرژی یارانه‌ای فقط عده خاصی سود می‌برند، تعارض به وجود می‌آید.
انرژی ارزان صنایع باید مشروط به توسعه زنجیره ارزش باشد
این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: برخی صنایع مانند پتروشیمی‌ها اگرچه ارزش افزوده بالایی برای کشور ایجاد نمی‌کنند اما مزیت‌هایی دارند. مثلا درصدی اشتغال ایجاد کرده‌اند و در شرایط تحریمی می‌توانند برای کشور ارزآوری داشته باشند. بنابراین، نباید کاری کنیم که این صنایع تعطیل شوند. اما ادامه روند فعلی نیز شدنی نیست. بدیهی است که یکی از راهکارهای موجود برای رهایی از تله صادرات انرژی مجازی این است که حمایت‌ها در حوزه انرژی هدفمند شود. به این معنا که شرکت‌هایی از این حمایت بهره‌مند شوند که در راستای توسعه زنجیره ارزش گام برمی‌دارند و خام‌فروش‌ها یارانه‌ای دریافت نکنند.
زنگنه در پایان گفت: همزمان با سیاست هدفمندسازی اعطای یارانه انرژی به صنایع و حذف رانت خوراک و سوخت ارزان باید به توانمندسازی صنایعی که ارزش افزوده بالایی ایجاد نمی‌کنند، بپردازیم. این اقدام نیازمند ورود فناوری به صنایع است. باید در قالب سیاست‌های مختلف از جمله تقویت بخش تحقیق و توسعه صنایع مختلف، اعطای اعتبار مالیاتی، استفاده از ظرفیت‌های دانش‌بنیانی و تولیدات بار اول به این سمت حرکت کنیم. نمونه‌های موفقی در این زمینه داریم که از جمله آنها می‌توانیم به نوسازی تجهیزات پالایشگاهی سوریه و ونزوئلا توسط متخصصان کشورمان و تولید توربین‌های صنعتی پیشرفته که زمینه صادرات برق را برایمان فراهم کرده‌اند، اشاره کرد. این دستاوردها در نتیجه اتکا به توان داخلی به دست آمده است و در دیگر حوزه‌ها نیز می‌توانیم از همین روش استفاده کنیم.
انتهای پیام/ انرژی
