به گزارش مسیر اقتصاد انگیزه های اقتصادی برای کاهش مصرف انرژی را می توان به دو دسته تقسیم کرد؛ یک انگیزه ناشی از قیمت برق (تعرفه برق) است که به طور مستقیم به کاهش تقاضای برق منجر می‌شود و به آن اثر کشش قیمتی می گویند؛ و استفاده از ابزارهایی مانند تخفیف، یارانه و معافیت مالیاتی، که به طور غیر مستقیم در قیمت تمام شده برق اثر می گذارد، راهکار دیگر اثرگذاری در میزان تقاضای برق از طریق انگیزه های اقتصادی است.
ضرورت ایجاد سازوکار های انگیزشی در کنار قیمتگذاری مناسب برق
هزینه‌های بازپرداخت تعرفه‌ها یک عنصر کلیدی از برنامه های بهره‌وری انرژی برای درازمدت هستند و همچنین نقش مهمی در بحران کوتاه مدت ایفا می‌کنند. با اینحال برای موثر بودن، لازم است برنامه‌هایی که با تغییر در رفتار مصرف کننده اجرا می‌شوند، در کنار سیگنال‌های قیمت گذاری کارآمد قرار گیرند.
افزایش قیمت‌ها برای مصرف کنندگان نهایی در کوتاه مدت، تنها اقدام موثر برای کاهش شکاف تقاضا و عرضه است. در سیستم های مبتنی بر بازار برق، کمبود انرژی و یا کمبود ظرفیت تولید انرژی به طور خودکار با افزایش قیمت‌ها، کمبود را به مصرف کنندگان هشدار می‌دهد.
برای اینکه سازوکار قیمتگذاری در یک بحران کوتاه مدت موثر باشد، باید چند شرایط را در نظر گرفت. اول اینکه، بازار عمده‌فروشی باید رقابتی باشد تا اطمینان حاصل شود که قیمت‌ها منعکس کننده کمبود واقعی محصول هستند. دوم اینکه، باید سازوکار توزیع از بازار عمده فروشی تا مصرف کنندگان نهایی، شفاف و کارآمد باشد. در این مورد مشترکین خانگی و صنعتی بیشتر مد نظر هستند چراکه در بیشتر بازارها، کاربران بزرگ دسترسی مستقیم به بازار عمده فروشی دارند.
راهکارهای مقابله با بحران مصرف برق در کوتاه مدت
نکته دیگر اینکه برای اکثر مشترکین کوچک، بین زمانی که برق را مصرف می‌کنند و زمانی که آن ها هزینه آن را می پردازند، تاخیر وجود دارد. این بدان معنی است که برای یک بحران نسبتا کوتاه مدت، زمانی برای دیدن هزینه واقعی برق برای مصرف کنندگان وجود ندارد و آن ها نمی توانند در زمانی کوتاه خود را با شرایط جدید وفق دهند. برای این می‌بایست تاخیرها و هزینه های معامله را با تغییر روش های صدور صورت حساب در اکثر موارد اضافه کرد.
افزایش قیمت مشترکین پر مصرف برق در شیلی
در کشور شیلی، دولت اجازه افزایش قیمت لحظه‌ای مشترکین پرمصرف را داده است و در عین حال، با اختصاص یارانه مستقیم برای مشترکین مسکونی فقیر، از آن ها در برابر افزایش شدید قیمت‌ها محافظت می‌کند.
اگرچه در بعد نظری، سازوکار قیمتگذاری یک ابراز مهم برای حل کمبود انرژی است اما محدودیت‌های فناوری (شامل فناوری های سنجش قدیمی و فقدان اطلاعات قیمت لحظه‌ای در دسترس مصرف‌کنندگان)، قیمت گذاری های سازمانی (قیمت‌های تنظیم شده خرده‌فروشی‌ها) و سیاسی (مخالفت با قیمت های بالا) مانع می‌شوند که بسیاری از سیستم‌ها به طور موثر در کوتاه مدت بر این سازوکار متکی باشند.
افزایش ۳۰۰ درصدی قیمت برق پرمصرف ها در کوبا
در کوبا با وجود پلکانی بودن تعرفه‌های برق، به منظور مقابله با بحران میزان مصرف مشترکین پرمصرف و حمایت از مشترکین کم‌مصرف، تعرفه مصرف‌کنندگان زیر ۱۰۰ کیلووات افزایش نیافته و تعرفه برق مسکونی برای پرمصرف‌ها بیش از ۳۰۰ درصد افزایش یافته که در جدول زیر مشاهده می‌شود.
با توجه به جدول بالا، افزایش قیمت برق خانگی در کوبا با تمرکز بر مشترکین پرمصرف اعمال شده به طوری که قیمت پله اول ثابت اما قیمت پله آخر بیش از ۴ برابر شده است.
منبع: www.esmap.org
