مسیر اقتصاد/ در ماه گذشته خودروسازان با پشتیبانی وزارت صمت قیمت کارخانه خودروهایشان را افزایش دادند و ضمن آن متعهد شدند عرضه آن را به قدری افزایش دهند که تقاضای کاذب و سوداگرانه از بازار حذف و به مرور امکان خرید خودرو با قیمت کارخانه برای تمامی متقاضیان واقعی فراهم شود. اما با گذشت بیش از یک ماه از این وعده، هیچکدام از تعهدات در زمینه افزایش عرضه محقق نشده است.
قول وزیر صمت به عرضه هفتگی خودرو از سوی ایرانخودرو و سایپا
سید رضا فاطمی امین وزیر صنعت معدن و تجارت، در روز ۱۷ آذر ماه و در حاشیه جلسه ستاد تنظیم بازار، ضمن تاکید بر لزوم افزایش عرضه از سوی خودروسازان گفته بود: «خودرو سازان تعهد داده‌اند که عرضه هفتگی خودرو داشته باشند که می‌تواند بازار را آرام کند. از سال آینده قطعا قرعه کشی نخواهیم داشت و با برنامه‌ریزی صورت گرفته، فاصله میان قیمت کارخانه و بازار کاهش خواهد یافت.»[۱]
اما از زمان افزایش ۱۸ درصدی قیمت کارخانه خودروها تا به حال، ایرانخودرو و سایپا تنها دو مرتبه اقدام به فروش فوری محصولاتشان کرده‌اند که نشان از عدم اجرای تعهد عرضه هفتگی دارد. نکته دیگر اینکه در نوبت‌های فروش فوری اخیر، در مقایسه با زمان قبل از افزایش قیمت، میزان عرضه خودرو نیز کاهش یافته و عملا مجموع عرضه خودرو در دو نوبت اخیر، با یک نوبت در نیمه ابتدایی سال برابری می‌کند.
چرا افزایش قیمت کارخانه خودرو با افزایش عرضه همراه نشد؟
اجرایی نشدن تعهد افزایش عرضه و فروش فوق العاده هفتگی از سوی خودروسازان، با وجود افزایش قیمت کارخانه، نتیجه‌ای جز افزایش بیشتر قیمت‌های موجود در بازار نداشته است. به این ترتیب نه تنها فاصله بین قیمت کارخانه و بازار کاهش نیافته، بلکه میزان اختلاف بیشتر هم شده است.
اکنون وزارت صمت باید در این زمینه پاسخگو باشد که چرا با وجود گذشت بیش از یک ماه از افزایش قیمت کارخانه خودروها، افزایش عرضه اتفاق نیفتاده است. تداوم این روند به معنی ماندگاری شرایط کنونی قرعه کشی خودرو در سال ۱۴۰۱ است؛ درحالیکه وزیر صمت ماه گذشته وعده پایان آن را داده بود.
افزایش عرضه تنها راه خروج دلالان از بازار خودرو
در واقع ریشه اصلی شکل گرفتن یک قیمت غیر رسمی برای خودروها در خارج از کارخانه، کمبود عرضه از سوی خودروسازان است. به نحوی که همه خریداران واقعی امکان دسترسی به خودرو را ندارند و این مسئله بسیاری از سرمایه‌ها را باهدف کسب سود از دلالی در بازار خودرو، به سمت خرید خودرو از کارخانه‌ها سوق داده است.
علاوه بر این ایجاد شکاف قیمتی بین قیمت کارخانه و قیمت خرید خودرو در بازار غیررسمی، انگیزه مردم برای ثبت نام بیشتر در عرضه خودروسازان را افزایش داده و عملا تقاضای مصرفی نیز بیش از مقدار واقعی است.
افزایش قیمت خودرو بدون افزایش عرضه به خروج دلالان منجر نمی‌شود
طرفداران افزایش قیمت کارخانه خودروها معتقدند درحال حاضر عمده تقاضای موجود در بازار از سوی دلالان است و خریداران واقعی خودرو عملا قیمت بازاری خودروها را پرداخت می‌کنند. اما افزایش قیمت کارخانه خودروها، اگر بدون تضمین درخصوص «افزایش تولید و عرضه» انجام شود، به حذف دلالان از بازار خودرو منجر نمی‌شود. خروج سرمایه‌های سوداگرانه از بازار خودرو تنها زمانی محقق می‌شود که امکان خرید خودرو از کارخانه، برای بخش زیادی از متقاضیان واقعی فراهم شده باشد. تنها در چنین شرایطی است که سرمایه‌هایی که با هدف دلالی به بازار خودرو آمده‌اند، از این بازار خارج می‌شوند و تنها خریداران واقعی در عرضه‌های خودروسازان ثبت نام می‌کنند و نتیجه آن نیز از بین رفتن قیمت غیررسمی در بازار خودرو خواهد بود.
از این رو انتظار می‌رود هرگونه افزایش قیمت کارخانه خودرو در وهله اول منوط به افزایش قابل توجه تیراژ تولید و عرضه آن به بازار باشد و در وهله دوم پیش شرط هایی همچون «افزایش عمق ساخت داخل» «کنار گذاشتن فعالیت‌های غیرمرتبط با خودروسازی»، «اصلاح سهامداری توردرتو» و «شفافیت در پرداخت حقوق و دستمزد مدیران و دیگر هزینه‌ها» برای خودروسازان در نظر گرفته شود.
پینوشت:
[۱] ایرنا؛ شماره خبر: ۸۴۵۷۰۴۲۱
انتهای پیام/ تولید
