به گزارش مسیر اقتصاد ارتباط تنگاتنگ اقتصاد و جمعیت مساله ای انکارناپذیر برای کارشناسان و صاحب نظران است. به عقیده بسیاری، این ارتباط مستقیم بوده، به نحوی که رشد پایدار جمعیت زمینه ساز رشد اقتصادی است.
به بیان دیگر رشد پایدار و ساخت سنی مناسب جمعیت لازمه رشد اقتصادی بوده و همچنین رشد اقتصادی در صورت هدایت نقدینگی، به نحو درست می‌تواند تقویت کننده رشد جمعیت باشد.
خانواده کارآمدترین بستر تربیت فرزندان
نه تنها در جوامع اسلامی، بلکه در اکثر جوامع مدنی همواره ساختاری تحت عنوان خانواده وجود داشته است. خانواده به معنای محفلی است که به طور طبیعی متشکل از پدر، مادر و فرزندان بوده و ارتباط عاطفی عمیقی میان آنان برقرار است. این ارتباط به نحوی است که نمی توان مشابه آن را در بیرون از کانون خانواده یافت.
مهمترین کانون این ارتباط قلبی در خانواده که به شکل گیری شخصیت فرزندان و پایداری نظام خانواده، می‌انجامد، مادر است. نقش آفرینی درست زن در خانواده به عنوان مادر می‌تواند ضامن تربیت درست فرزندان باشد، کاری که هرگز در نظامات تربیتی اداری و رسمی نظیر آموزش و پرورش، مهد کودک، کلاس ها و محیط‌های آموزشی مختلف نمی‌توان نظیر آن را یافت.
افزایش تدریجی نقش زنان به عنوان نیروی کار
در بسیاری از نقاط جهان علی الخصوص کشورهای غربی و اروپایی و به ویژه پس از انقلاب صنعتی، در اثر ایجاد نیاز به نیروی کار ارزان و به صرفه، پدیده کارمندی زنان گسترش یافته است. این پدیده از جهات بسیاری به نفع کارفرمایان دولتی و خصوصی بوده و به همین علت، تمام توان این نهادها در جهت تبلیغ اشتغال زنان بکار گرفته شده تا جایی که رفته رفته، با تغییر فرهنگ خانواده اشتغال در نظر بسیاری از زنان به ارزش تبدیل شده است.
در نتیجه با توجه به شرایط دشوار اقتصادی و ارزش موهومی اشتغال زنان در جامعه، و همچنین شیوع ایدئولوژی‌هایی همچون فمنیسم، زنان تحت تاثیر جبری خودساخته، تصمیم می گیرند به عنوان عامل تولید ثروت اقتصادی در خانواده فعالیت نمایند؛ غافل از تبعاتی که این نگرش می تواند برای زندگی فردی و خانوادگی آنها داشته باشد.
تبدیل کانون خانواده به بنگاه اقتصادی حاصل جهان‌بینی غربی
در اثر پیامد های سیاسی اقتصادی انقلاب صنعتی در دنیای غرب خصوصا اروپا و نیاز به نیروی کار ارزان و به صرفه، زنان ناچارند میان کار و خانواده یکی را انتخاب کنند. در این انتخاب سرنوشت ساز برای فرد و جامعه، جنبش فمنیسم نیز نقشی انکار ناپذیر ایفا می نماید. جنبشی که با شعار دفاع از زنان در جهان شناخته شده و در وهله اول برای آنان دوست داشتنی است.
فمنیسم به آسانی با ذکر برابری زن و مرد، زن را به گذران اوقات خود در بیرون از کانون خانواده تشویق نموده و زمینه تغییر ماهوی خانواده را فراهم می نماید. خانواده ای که زمانی ساختار مشخص و منظمی داشت؛ زن به عنوان مادر و همسر به خوبی نقش خود را ایفا کرده و مرد نیز علاوه بر نقش پدری، تامین معاش خانواده را نیز به عهده داشت.
تغییر این نظام در بسیاری از کشورهای اروپایی به شکل خانه داری مردان و کارمندی زنان، کاهش تمایل زوجین به فرزندآوری و سپردن فرزندان به مهد کودک ها و مراکز مراقبت از کودکان خود نمایی می کند. در نهایت این امر کانون خانواده را به معنایی که از ابتدا داشته، منحل کرده و به جای آن نوعی بنگاه اقتصادی تاسیس می نماید که شباهت هایی نیز به خانواده دارد.
تغییر ماهوی خانواده، زمینه ساز بحران جمعیتی
در این بنگاه اقتصادی اولویت با سودآوری بیشتر است؛ نه روابط عاطفی زوجین ارزش واقعی خود را دارد و نه فرزندآوری برای پدر و مادر امتیاز چندانی محسوب می شود. این مساله امروزه گریبان گیر کشورهای مختلفی شده و می توان گفت چالش اول سیاست های جمعیتی در این کشورهاست.
از این روست که بخش عمده سیاست های جمعیتی در بسیاری کشورها را گسترش خدمات مراقبت از کودکان، افزایش مرخصی زایمان زنان و مواردی از این دست تشکیل می دهند (اینجا). این سیاست های اقتصادی تلاش هایی هستند تا شاید بتوان آسیب های جمعیتی ناشی از این رویکرد فرهنگی را تا حدی مهار نمود.
انتهای پیام/ فرهنگ و گفتمان
