به گزارش مسیر اقتصاد در برنامه گفتگوی ۱۸:۳۰ شبکه خبر در ۶ دی ۹۶ موضوع مقاوم‌سازی سالانه ۲۰۰ هزار خانه روستایی مورد بررسی قرار گرفت؛ در این برنامه آقای غلامرضا مجیدی مدیرکل برنامه‌ریزی و هماهنگی طرح‌های بنیاد مسکن به‌صورت حضوری و آقای شادمهر کاظم‌زاده عضو کمیسیون عمران مجلس به‌صورت تلفنی شرکت داشتند.
در این خصوص کاظم زاده گفت: بودجه سال ۹۷ در حوزه عمرانی با برنامه‌های بالادستی تناسبی ندارد، ردیف‌های بنیاد مسکن نشان می‌دهد که ۱۷۰ میلیارد تومان برای بازسازی و مقاوم‌سازی ابنیه در نظر گرفته‌شده که مقدار آن بسیار کم است.
کاهش ۱۶ درصدی اعتبارات عمرانی در بودجه ۹۷
عضو کمیسیون عمران مجلس با بیان اینکه ما در برنامه ششم توسعه، بازسازی ۲۷۰ محله را در دستور کار داریم، گفت: در حوزه عمرانی لایحه پاسخگوی برنامه ششم نیست، لذا این بودجه کفاف نیاز بازسازی ابنیه‌ها را نمی‌دهد.
عضو کمیسیون تلفیق مجلس افزود: آنچه در برنامه داریم در لایحه نمی‌بینیم، ما در مجلس به دنبال افزایش اعتبارات عمرانی هستیم، سال گذشته ۷۳ هزار میلیارد تومان بودجه عمران بود اما امسال این میزان به ۶۰ هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به سال ۹۶، حدوداً ۱۶ درصد کاهش نشان می‌دهد.
تاکنون نزدیک به ۴۰ درصد واحدهای روستایی مقاوم‌سازی شده‌اند
در همین رابطه مدیرکل برنامه‌ریزی و هماهنگی طرح‌های بنیاد مسکن گفت: یکی از مشکلات اصلی سکونت‌گاه‌های روستایی شدت آسیب‌پذیری آن‌ها در مقابل بلایای طبیعی است که در زلزله اخیر کرمان و کرمانشاه این موضوع به‌خوبی ثابت شد.
وی مطرح کرد: در بازسازی و مقاوم‌سازی خانه‌های روستایی، ایستایی مسکن بالا رفته و در نتیجه میزان مرگ‌ومیر ناشی از حوادثی مانند زلزله به‌طور چشمگیری کاهش‌یافته است.
به گفته مجیدی تاکنون نزدیک به ۴۰ درصد واحدهای روستایی مقاوم‌سازی شده‌اند که مصالح مقاوم و سازه مقاوم از جمله ویژگی این ابنیه‌ها است.
مدیرکل برنامه‌ریزی و هماهنگی طرح‌های بنیاد مسکن با بیان اینکه از ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار واحد مسکونی روستایی تنها ۲ میلیون واحد مقاوم‌سازی شده‌اند، گفت: ما باید بر اساس قانون سالیانه ۲۰۰ هزار واحد مسکن روستایی را مقاوم‌سازی کنیم که در بازه یک برنامه ۱۵ ساله بتوانیم کل ابنیه روستایی در کل کشور را مقاوم‌سازی کنیم.
لازم به ذکر است این برنامه ۱۵ ساله در حالی تحقق می‌یابد که سالانه ۲۰۰ هزار مسکن روستایی مقاوم‌سازی شود اما در ۵ سال اخیر، تنها به‌طور میانگین سالیانه ۳۰ هزار واحد به بهره‌برداری رسیده است؛ اگر این روند ادامه یابد ۱۰۰ سال تا مقاوم‌سازی واحدهای باقی‌مانده طول خواهد کشید.
تنها ۷۳ میلیارد تومان برای منازل روستایی در نظر گرفته‌شده است
مجیدی خبر داد: از ۱۷۰ میلیارد تومانی که در لایحه بودجه ۹۷ برای بخش مسکن و عمران در نظر گرفته‌شده، تمام آن به موضوع مقاوم‌سازی مسکن روستایی تعلق ندارد و تنها ۷۳ میلیارد تومان از آن برای منازل روستایی در نظر گرفته‌شده که آن هم با مسکن مهر مشترک است؛ به این ترتیب نمی‌توان بر اساس قانون به مطالبات قانونی مقاوم‌سازی ۲۰۰ هزار واحد مسکونی دست‌یافت.
گفتنی است محمدرضا رضایی کوچی رییس کمیسیون عمران در گفتگو با مسیر اقتصاد عنوان کرد از ۲۰ هزار میلیارد تومانی که قرار شد از صندوق توسعه ملی برای بسیاری از کارهای عمرانی شامل بحث ریز گردها، بخش آبخیزداری، بخش انباشت زباله‌ها و … برداشت شود، ۱۵۰ میلیارد تومان برای دستگاه‌ها و خدمات شتاب‌نگاشت زلزله در کشور و ۷۳ میلیارد تومان برای مقاوم‌سازی بافت‌های فرسوده اعم از بافت‌های فرسوده شهری و روستایی اختصاص خواهد یافت.
طرح جدید افزایش وام مسکن روستایی به ۲۵ میلیون تومان
در ادامه مجیدی با بیان اینکه سقف وام مسکن روستایی ۱۸ میلیون تومان است که برای واحدهایی که در مناطق مرزی ساخته می‌شوند، این سقف به ۲۰ تومان افزایش می‌یابد، گفت: این وام‌های روستایی در حال حاضر در حال پرداختند اگرچه برای سال آینده طرحی آمده که این مبالغ به ۲۰ و ۲۵ میلیون تومان افزایش می‌یابد.
مدیرکل برنامه‌ریزی و هماهنگی طرح‌های بنیاد مسکن با اشاره به اینکه بنیاد مسکن یک سری ضوابط دیگر را هم دنبال می‌کند، از جمله روستاهای هدف گردشگری که میزان وام برای یک چنین ابنیه‌هایی تا ۱۵ میلیون تومان افزایش می‌یابد، گفت: این وام‌ها فاقد سود بوده و تنها کارمزد بانک اخذ می‌شود.
مسکن روستایی کمترین میزان معوقه را دارد
مجیدی با تأکید بر اینکه بیشترین میزان بازپرداخت اقساط در مسکن روستایی است، گفت: مسکن روستایی کمترین میزان معوقه را دارد، این تسهیلات به سهل‌ترین شکل ممکن پرداخت می‌شود، البته این تسهیلات کافی نیست، خود متقاضی باید یک آورده‌ای داشته باشد که بسته به متراژ مسکن متغیر است.
این بخش از سخنان مجیدی در حالی مطرح می‌شود که بانک‌ها اعتقاد دارند روستاییان اقساط وام خود را پرداخت نکرده‌اند و این تسهیلات به معوقات بانکی تبدیل شده است؛ بر این اساس بانک ها در حال حاضر ضمانت زنجیره‌ای را اجرا نمی‌کنند و از متقاضیان دو نفر کارمند به‌عنوان ضامن می‌خواهند که با شرایط موجود، بیش‌تر روستاییان به مشکل برخورده‌اند.
این درحالیست که در دوره ۸۴ تا ۹۲ بانک‌ها از روستاییان ضمانت سفته زنجیره‌ای دریافت می‌کردند و همین باعث شده بود سالانه ۲۰۰ هزار مسکن روستایی در کشور مقاوم سازی شود.
عزم جدی دولت برای مقاوم‌سازی و بازسازی بافت‌های فرسوده
این سخنان در رابطه با بودجه تخصیصی به بحث مقاوم‌سازی خانه‌های روستایی در حالی مطرح می‌شود که اسحاق جهانگیری عصر چهارشنبه ۶ دی ۹۶ در حاشیه آیین افتتاح واحدهای مسکونی نوساز روستاهای زلزله‌زده «قلعه بر اشک و صالح خانی» خراسان رضوی گفت: کشور ما بر روی گسل زلزله قرار دارد و دولت عزم جدی برای مقاوم‌سازی و بازسازی بافت‌های فرسوده دارد تا خسارات وارده را به حداقل برساند[۱].
وی وقوع زلزله‌های اخیر در استان‌های مختلف کشور و تهران را اخطاری جدی خواند و افزود: اگر شهر بزرگی مانند تهران دچار زلزله‌ای بزرگ بشود، آسیب‌های بسیار عظیمی به ملت ایران وارد می‌شود.
می‌توان در مقطع زمانی کوتاهی خانه‌های روستایی را ساخت
جهانگیری اظهار کرد: از حدود ۶ میلیون واحد روستایی در کشور تاکنون کار بازسازی و مقاوم‌سازی ۲ میلیون واحد انجام‌شده و به همت بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، مردم روستا و نیز حمایت‌های دولت بقیه واحدها نیز در زمان کوتاهی استحکام‌بخشی می‌شوند.
وی بیان کرد: تجربه بازسازی روستاهای منطقه زلزله‌زده فریمان در استان خراسان رضوی نشان داد می‌توان در مقطع زمانی کوتاهی در کمتر از یک سال خانه‌ها را ساخته و تحویل مردم داد.
همچنین گفتنی است اسحاق جهانگيری معاون اول رییس‌جمهور دوشنبه ۱ آبان ۹۶ در جلسه بررسی رفع موانع پرداخت تسهيلات مسكن روستايی با اشاره به جايگاه روستا و روستاييان در همه عرصه‌های سياسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی كشور گفته بود: ارائه تسهيلات برای ساخت و بهسازی مسكن روستايی از اولویت‌های دولت است.
وي پيامدهای منفی عدم توجه به روستاها نظير مهاجرت بی‌رویه و رشد آسیب‌های اجتماعی در کلان‌شهرها را يادآور شد و خاطرنشان كرد: ساخت مسكن مناسب و مقاوم‌سازی خانه‌ها در مناطقی از كشور كه بيشتر در معرض سوانح طبيعی نظير زلزله و سيل هستند در دستور كار قرارگرفته و اين روند تسريع خواهد شد.
در لایحه بودجه سال ۹۷ اعتبار خاصی برای مقاوم‌سازی مسکن روستایی اختصاص داده نشده است
علی‌رغم تأکید و سخنان معاون اول ریاست جمهوری بر روی اهمیت مقاوم‌سازی و عزم دولت بر این امر در لایحه بودجه سال ۹۷ اعتبار خاصی برای مقاوم‌سازی سالانه ۲۰۰ هزار مسکن روستایی اختصاص داده نشده است؛ این در حالی است که سالانه برای مقاوم‌سازی این تعداد از واحدهای مسکونی روستایی در کشور حداکثر ۴ هزار میلیارد تومان منابع لازم است که بخش عمده آن از طریق اعتبارات بانکی تامین می شود.
باید به این موضوع اشاره کرد که در سال‌های اخیر مقاوم‌سازی مسکن‌های روستایی باقدرت صورت نمی‌گیرد و طبق آماری که محمدرضا سهرابی مدیرکل دفتر مسکن روستایی بنیاد مسکن در ۲۵ آبان ارائه کرد، تنها ۲۵ هزار واحد از ابتدای سال به بهره‌برداری رسیده است.
بر اساس آمارهای بنیاد مسکن، تعداد مسکن‌های روستایی نوسازی و بهسازی شده طی سال‌های ۷۴ الی ۸۴ حدود ۲۰۰ هزار واحد بوده که این تعداد در سال‌های ۸۴ تا ۹۲ به حدود ۱.۶ میلیون واحد رسیده است؛ همچنین در طی چهار سال ۹۲ تا ۹۵ حدود ۱۴۰ هزار مسکن روستایی در کشور نوسازی و بهسازی شده است که روندی نزولی را نشان می‌دهد.
ضروری است با توجه به وعده‌های بسیاری که مسئولین مبنی بر دستور کار قرار دادن این امر مهم در کشور داده‌اند، به تکلیف خود عمل کنند تا کشور شاهد این خسارات جانی وسیع به دلیل عدم مقاوم‌سازی خانه‌های مسکونی نباشد.
پینوشت:
[۱] خبرگزاری ایرنا کد خبر: ۸۲۷۷۷۷۱۴
