مسیر اقتصاد/ صنعت خودرو در کشور ما لوکوموتیو رشد صنایع دیگر است؛ به طوری که ۶۰ رشته صنعتی دیگر با صنعت خودرو در ارتباط هستند.
زنجیره ارزش و تولید خودرو دو محور اصلی دارد که مکمل یکدیگرند: قطعه ساز و خودروساز. تولید هر خودرویی ماحصل هماهنگی قطعه ساز و خودروساز است.
تأمین ۲۵ میلیارد دلاری قطعه توسط قطعه سازان تا سال ۱۴۰۴
در راستای سند چشم انداز جمهوری اسلامی در افق ۱۴۰۴، صنعت خودرو کشور بایستی به رتبه یازدهم در جهان از طریق رقابت پذیری مبتنی بر توسعه فناوری دست یابد.
برای تحقق این مهم بایستی تا سال ۱۴۰۴ حداقل ۲۵ میلیارد دلار قطعه توسط قطعه سازان برای خودروهای سبک (سواری و انت) ساخت داخل تامین شود. علاوه بر این بایستی ارزش صادرات قطعات توسط قطعه سازان به بازارهای مستقل خارجی (خطوط تولید، یدکی و متفرقه) به ارزش ۶ میلیارد دلار برسد.
بنابراین مشخص است که برای تحقق این اهداف علاوه بر برنامه ریزی های صادرات محور بایستی عمق ساخت داخل خودروها افزایش یابد.
داخلی سازی پایین مونتاژکاران چینی
یکی از چالش های کنونی صنعت خودرو، داخلی سازی پایین خودروهای چینی در کشور است. به عبارتی قوانین الزام آوری به منظور ارتقاء داخلی سازی برای خودروسازانی که محصولات چینی را در داخل کشور مونتاژ می کنند، وجود ندارد.
بنابر آخرین آمارهای موجود در بین محصولات چینی، بیشترین میزان داخلی سازی مربوط به خودروی دانگ فنگ ایران خودرو است که ۴۰ درصد می باشد. سایر خودروهای مونتاژی چینی در کشور تنها از ۲۰ درصد ساخت داخل برخوردارند.
با احتساب کسر درصد مونتاژ و رنگ از این میزان داخلی سازی که حدود ۱۴ درصد است، اکثر خودروهای چینی در کشور حدودا ۶ درصد داخلی سازی شده اند.
گفتنی است محصولات چینی در کشور توسط خودروسازان نیمه دولتی نظیر ایران خودرو و سایپا و خودروسازان خصوصی نظیر گروه بهمن و کرمان موتور مونتاژ می شوند. در جدول زیر آخرین آمارهای داخلی سازی خودروهای چینی موجود است:
| نام خودرو | درصد ساخت داخل |
| دانگ فنگ | ۴۰ |
| هایما | ۲۰ |
| برلیانس | ۲۰ |
| چانگان | ۲۰ |
| آریو | ۲۰ |
| وانت ریچ | ۲۰ |
| بسترن | ۲۰ |
| تیگو | ۲۰ |
| آریزو | ۲۰ |
| ام وی ام ۳۱۵ | ۲۰ |
| ام وی ام ۱۱۰ | ۲۰ |
| لیفان | ۲۰ |
| جک | ۲۰ |
رشد ۳۰۰ درصدی واردات قطعات منفصله در فروردین ماه سال جاری
وزارت صنعت در زمستان سال گذشته اعلام کرد که قصد دارد از ابتدای سال جاری به منظور افزایش داخلی سازی خودروهای چینی از ابزار تعرفه استفاده کند. در این راستا بنا شد اگر در سال ۹۷، میزان داخلی‌سازی خودروسازان چینی همچنان تا مرز ۳۰ درصد باشد، آنها باید معادل یک خودرو کامل، تعرفه بابت واردات قطعه بپردازند.
اما به نظر می رسد با گذشت حدود سه ماه از سال جاری این اتفاق عملیاتی نشده است. برای اثبات این ادعا آمار واردات قطعات منفصله خودرو به کشور در فروردین ماه سال جاری بررسی شده است.
در فروردین ماه سال جاری ۱۲۱ ميليون دلار قطعات منفصله براي توليد خودروي سواري با حجم موتور ۲۰۰۰ سي سي و با ساخت داخل ۱۴ تا ۳۰ درصد وارد کشور شده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل، رشد ۳۰۰ درصدی داشته است.
همانطور که مشخص است بیشترین میزان واردات قطعات منفصله مربوط به خودروهای با ساخت داخل کمتر از ۳۰ درصد است و اکثر این قطعات در خودروهای مونتاژی چینی استفاده می شود. از طرفی تعرفه واردات این قطعات نیز تغییری نکرده است.
واردات قطعات خودروهای مونتاژ چینی با تعرفه گمرکی پایین
بر اساس شواهد بدست آمده برخی از قطعات خودروهای مونتاژ چینی ذیل فصل ۸۷ گمرک که مربوط به لوازم یدکی خودرو است وارد می شود. بیشترین میزان تعرفه قطعات در این بخش ۲۰ درصد است.
از طرفی در این بخش قوانین الزام آوری به منظور تشویق خودروسازان به بهبود داخلی سازی وجود ندارد. لذا ضروری است تا وزارت صنعت، معدن و تجارت تعرفه واردات لوازم یدکی خودرو را اصلاح نماید.
در این راستا پیشنهاد می شود تا تعرفه واردات لوازم یدکی خودرو که ذیل فصل ۸۷ وارد می شود متناسب با میزان داخلی سازی خودرو و قطعات مشابه داخلی تعریف شود. به موجب این اقدام داخلی سازی خودروهای چینی افزایش خواهد یافت.
