به گزارش مسیر اقتصاد (مسیر اقتصاد)، با وجود ملاحظات امنیتی سال‌های اخیر در عراق، همچنان حجم مبادلات ایران با همسایه غربی خود قابل توجه است. بطوری که در ۶ سال اخیر میانگین حجمی صادرات ایران به عراق ۱۴.۶ میلیون تن، معادل ۶ میلیارد دلار بوده است.
توسعه زیرساخت های ریلی، زمینه ساز گسترش تجارت با عراق
یکی از راه های بهبود کیفیت و گسترش تعاملات تجاری با عراق، توسعه زیرساختهای حمل و نقل است. در این میان، راه آهن مزایای قابل توجهی دارد.
با در نظر گرفتن مزیت‌های ذاتی راه آهن نسبت به حمل و نقل جاده‌ای مثل صرفه جویی در مصرف سوخت و ظرفیت بالای حمل و نقل و ایمنی بالاتر، فراهم نمودن زیر ساخت‌های لازم جهت اتصال شبکه ریلی ایران به عراق باید در اولویت برنامه‌های توسعه ریلی کشور قرار گیرد.
۲ میلیارد دلار از صادرات ایران به عراق از محل گمرک شلمچه است
طبق آمار منتشر شده توسط اتاق بازرگانی ۳۰% از حجم صادرات ایران به عراق در سال گذشته از گمرک شلمچه خارج شده است. بررسی بارهای صادراتی به عراق نشان می دهد که ۵ قلم اصلی این کالاها شامل کالاهای معدنی، محصولات فلزی، کالاهای کشاورزی ، دامی و غذایی و کالاهای ساختمان، قابلیت جابجایی با قطار را داشته و به اصطلاح بارهایی ریل پسند می‌باشند.
۱۰ قطار جایگزین ۴۰۰ دستگاه تریلی برای صادرات
برای حمل ۳ میلیون تن کالا در سال از مرزهای جنوب باید روزانه حدود ۴۰۰ دستگاه تریلی در جاده‌ها تردد نمایند در حالیکه با انتقال این بار به قطار، می‌توان با اعزام تنها ۱۰ قطار باری علاوه بر بهره مندی از مزایای حمل و نقل ریلی از حجم ترافیک جاده‌های جنوبی و هزینه‌های مستقیم و غیر مستقیم ناشی از آن همانند تصادفات و اتلاف سوخت به طور قابل توجهی جلوگیری به عمل آورد.
از طرف دیگر رشد تصاعدی تردد مسافرین بین ایران و عراق در سال‌های اخیر بر ضرورت توجه به این مهم می‌افزاید.
سالانه ۲.۵ میلین مسافر به عراق می روند
طبق آمار منتشرشده توسط سازمان راهداری در سال ۹۵ بیش از ۲.۵ میلیون تردد از مرزهای جنوبی کشور به عراق صورت گرفته است. که این حجم از ترددها در ایام خاص همانند محرم و اربعین مشکلاتی را برای جابجایی مسافرین ایجاد می‌نماید.
ظرفیت انتقال مسافر توسط هر قطار ۱۵ برابر وسیله نقلیه جاده‌ای هست. به‌عبارت‌دیگر برای جابجایی ۱ میلیون مسافر در سال، می توان با در نظر گرفتن ۴ رام قطار مسافری در روز، از تردد روزانه ۶۰ اتوبوس جلوگیری کرد. ضمن آنکه راحتی سفر با قطار نسبت به اتوبوس برای همه مسافرین قابل ترجیح است.
فقط ۳۲ کیلومتر تا اتصال ایران به عراق از طریق ریل باقی مانده است
بهره‌مندی از مزیت‌های فوق که برای تجار و عموم مردم از اهمیت بالایی برخوردار است، تنها معطل احداث ۳۲ کیلومتر خط آهن بین شلمچه و بصره است. اتصال ریلی شلمچه به بصره از سال ۹۰ به‌صورت جدی مطرح شد. در همان ایام تفاهم‌نامه‌ای میان راه‌آهن ایران و عراق به امضاء رسید که طبق آن ایران موظف به ساخت پل بر روی اروند و عراق احداث ۳۲ کیلومتر خط ریلی از بصره تا مرز شلمچه شد.
این تفاهم‌نامه بدون هیچ عملیات اجرایی تا سال ۹۳ بی‌نتیجه ماند تا در ابتدای دولت یازدهم بار دیگر این پرونده روی میز وزارت راه قرار گیرد. در تفاهم‌نامه دوم میان ایران و عراق که درسال ۹۳ به امضاء رسید جزئیات بیشتری برای اتصال شبکه ریلی دو کشور تعیین شد. اما آن تفاهم‌نامه نیز همانند تفاهم‌نامه اول در ۳ سال اخیر جزء وعده‌های تکراری مسئولین برای اجرایی شدن عوایدی برای مردم نداشت.
احداث ۳۲ کیلومتر ریل واگذار می شود
مهرماه سال گذشته بود که مسئول راه‌آهن جنوب عراق ضمن اعلام عدم توانایی تأمین مالی برای احداث این خط توسط دولت عراق اظهار کرد حاضر است این پروژه را به‌صورت BOT و به مدت ۲۵ سال به سرمایه‌گذاران خارجی بویژه سرمایه گذاران ایرانی واگذار نماید.
مردم می توانند در احداث ریل سرمایه گذاری کنند
با توجه به شرایط ویژه این محور ریلی و ظرفیت جذب بالای کالا و مسافر که به آن اشاره شد و همچنین در نظر گرفتن هزینه‌های لازم برای احداث این خط آهن و درآمدهای حاصل از جابجایی کالا و مسافر در مدت بهره‌برداری، می‌توان این پروژه را به‌عنوان یکی از جذاب‌ترین پروژه‌های سرمایه‌گذاری برای بخش غیردولتی معرفی نمود.
به این طریق می توان ضمن سرعت بخشیدن در اتصال ریلی میان ایران و عراق، از کیفیت و بهره وری بالای محور ساخته شده توسط بخش خصوصی نیز در جهت تسهیل حمل و نقل عموم مردم اطمینان حاصل نمود.
در این زمینه ضروری است وزارت راه با همکاری سازمان بورس، زمینه ایجاد یک صندوق پروژه به منظور تامین مالی این پروژه از طریق سرمایه های مردمی را فراهم آورد.
گفتنی است این پروژه به حدود ۵۰ میلیون دلار معادل ۲۰۰ میلیارد تومان سرمایه نیاز دارد که به راحتی از طریق این سازوکار قابل تامین است.
