در حال حاضر نظام بانکی کشور با مشکلات عدیدهای مواجه است که در این میان نظارت بهینه بانکی از اهمیت و جایگاه ویژهای برخوردار است. در این راستا دکتر سید مهدی بنی طبا، معاون دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، در گفتگو با مسیر اقتصاد ضمن تاکید بر نواقص موجود و لزوم اصلاح و بهبود سازوکارهای نظارتی بانک مرکزی به‌منظور نیل به نظارت مطلوب شبکه بانکی گفت: برای نیل به یک نظارت مطلوب در حوزه بانکی، نهاد ناظر مستلزم برخورداری از اهداف و طبیعتاً رهیافت‌های مشخص، صریح و شفاف و همچنین برخورداری از طیف متنوع برای ابزارهای قابل استفاده است. به تعبیری برای حصول یک فرایند نظارتی مطلوب، در وهله نخست می‌بایست اهداف و غرض نهایی قانون‌گذار از نظارت مطلوب را به‌صورت شفاف و مصرح در اختیار داشت و در وهله بعدی، برخورداری از یک سلسله ابزارهای نظارتی مشخص و متنوع برای ایجاد بازدارندگی و افزایش اقتدار نیاز است.
بانک مرکزی اختیار عزل اعضای هیئت مدیره بانک‌ها را ندارد
وی افزود: ابزارهای تأمین‌کننده یک نظارت مؤثر بانکی که شامل جرائم نقدی مؤسسات، اعمال محدودیت‌های مالی و حقوقی، انحلال و حذف مؤسسه و… می‌شود، در قوانین فعلی ما نقشی به‌شدت کم‌رنگ و نامتناسب با شرایط موجود دارند.
معاون دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس ادامه داد: به‌عنوان‌مثال در حال حاضر بانک مرکزی توانایی سلب صلاحیت حرفه‌ای از اعضای هیئت‌مدیره بانک‌ها را در اختیار دارد و مطابق قانون این اختیار در زمره اختیارات بانک مرکزی شمرده می‌شود؛ ولیکن رد صلاحیت عضو هیئت‌مدیره یک بانک به‌وسیله بانک مرکزی به این معنا نیست که متعاقب رد صلاحیت، فرد خاطی از جایگاه خویش عزل شود؛ متأسفانه پس از سلب صلاحیت هیچ تغییری در جایگاه فرد مزبور ایجاد نمی‌شود و حتی شأن حقوقی به‌عنوان یک عضو هیئت‌مدیره که نام و امضای حائز اثری دارند همچنان جاری و برقرار است. به این منظور ایجاد پشتوانه قانونی و حقوقی برای ابزارهای نظارتی مقام ناظر از اهمیت مضاعفی برخوردار است.
برقراری ثبات در جایگاه معاونت نظارت بانک مرکزی؛ لازمه نظارت مطلوب
بنی طبا با تاکید بر اینکه دو مؤلفه اقتدار و استقلال نهاد ناظر، از ارکان تحقق یک نظارت مطلوب هستند افزود: اقتدار و استقلال ناظر شبکه بانکی به دلیل جایگاه محوری ناظر حائز اهمیت است. در حال حاضر که وظیفه اصلی نظارت بر شبکه بانکی بر عهده معاونت نظارتی بانک مرکزی قرار دارد، برقراری ثبات در سازوکارهای عزل و نصب این مسئولیت حائز ضرورت است که در ذیل مفهوم استقلال قابل تعریف است. البته در استقلال این مقام، آنچه که اهمیت مضاعفی دارد سازوکارهای عزل مقام مسئول باید باشد چراکه ثبات و اقتدار معاونت نظارت به اطمینان از پایداری و استواری جایگاه خویش ارتباط فراوان دارد.
وی در پایان افزود: ایجاد پشتوانه قانونی برای ابزارهای نظارتی بانک مرکزی و همچنین گسترش طیف ابزارهای نظارتی که در حال حاضر بسیار محدود است، می‌تواند در کنار ایجاد انگیزه و سازوکارهای ترغیب‌کننده برای افزایش گستره نظارتی بانک مرکزی، نظام بانکی را موجود از حیث نظارتی به‌سوی مطلوب هدایت کند.
انتهای پیام/ پول و بانک
