سیاست کنترل مقداری رشد ترازنامه یک سیاست پولی مستقیم است که با کنترل مستقیم بر روی مصارف پول و نقدینگی، به دنبال کاهش رشد نقدینگی است. با اجرای این سیاست از سال ۱۴۰۱ و کنترل مستقیم ترازنامه از سمت مصارف، دولت موفقیتی نسبی در کنترل نقدینگی به دست آورد. در این راستا عباس دادجوی توکلی کارشناس پول و بانک در گفتگو با مسیر اقتصاد گفت: کنترل مقداری، در شرایطی که سایر سیاست‌ها کارایی لازم را ندارند، یک سیاست اجتناب‌ناپذیر است. در شرایط کشور ما، این سیاست تا حدی کمک‌کننده بوده است. در این میان مطرح می‌شود که بانک مرکزی می‌توانست با ابزارهای دیگری برای مهار تورم اقدام کند، اما من معتقدم در شرایط یکسال اخیر، بهترین راه برای کنترل رشد نقدینگی، همین کنترل مقداری ترازنامه بانک‌ها بوده است.
«نرخ سود بانکی» برای کنترل رشد نقدینگی در اقتصاد ایران کارایی ندارد
این کارشناس پول و بانک استفاده از عملیات بازار باز را ابزار دیگر بانک مرکزی برای کنترل رشد نقدینگی دانست و افزود: در واقع بانک مرکزی می‌تواند از طریق مدیریت نرخ سود بین بانکی اقتصاد را نجات دهد و به هدف تورمی خود برسد. اما من معتقدم در شرایط فعلی تورم فشار تقاضا در اقتصاد ایران وجود ندارد، بنابراین نمی‌توان از طریق مدیریت نرخ سود آن را کنترل کرد. نرخ‌های بهره بالا در صورتی که تورم فشار تقاضا داشته باشیم، می‌تواند باعث کاهش مصرف و سرمایه‌گذاری شود. با این حال، در ایران تقاضای مردم آنقدر شدید نیست که نیاز به کاهش مصرف و سرمایه‌گذاری باشد.
توکلی در پایان خاطرنشان کرد: عملیات بازار باز می‌تواند به مدیریت نرخ سود بین بانکی کمک کند. این عملیات به بانک‌ها کمک می‌کند تا ذخایر مورد نیاز خود را برای حمایت از بنگاه‌های اقتصادی تامین کنند. با این حال، عملیات بازار باز ایران علاوه بر ریپو و ابزارهای مشابه آن، راه‌های دیگری نیز برای ورود ذخایر به بازار دارد. شاید این ذخایر از طریق ریپو و ابزارهای مشابه آن تنها ۱۰ تا ۱۲ درصد بازار را تشکیل دهند. بنابراین، عملیات بازار باز ایران هم در تزریق ذخایر و هم در مدیریت نرخ سود ناکارآمد است. این ناکارآمدی در شرایطی که ایران تورم متفاوتی را تجربه می‌کند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
انتهای پیام/ پول و بانک
