ایران با رشد سریع جمعیت و توسعه افقی محدود خود، با چالش‌های مهمی در ارتباط با تراکم جمعیت و مقرون به صرفه بودن مسکن مواجه است. در این راستا محمد آرین نژاد کارشناس اقتصادی، در گفتگو با مسیر اقتصاد با اشاره به تراکم بالای جمعیتی در شهرهای ایران گفت: عدم توسعه افقی در شهرهای ایران به تراکم بالای جمعیت در مراکز عمده شهری کمک کرده است.
برای مقابله با انحصار زمین توسعه افقی شهرها باید گسترش یابد
وی در ادامه افزود: تهران و کرج به ویژه شلوغ شده‌اند که منجر به چالش‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی شده است. فشار بر زیرساخت‌ها، خدمات عمومی و سیستم‌های حمل و نقل منجر به افزایش تراکم ترافیک، زمان رفت و آمد طولانی‌تر و کاهش کیفیت زندگی برای ساکنان شده است.
این کارشناس اقتصادی اظهارد اشت: کمبود زمین در دسترس برای ساخت و ساز در محدوده شهر منجر به افزایش قابل توجه قیمت مسکن شده است. ناتوانی در گسترش افقی باعث افزایش تقاضا برای گزینه‌های مسکن محدود شده است که منجر به بحران مسکن شده است. به عنوان مثال، قیمت زمین در تهران نزدیک به هفت برابر هزینه ساخت و ساز رسیده است و مالکیت خانه را برای بسیاری از ایرانیان غیرقابل قبول می‌کند.
آرین نژاد در رابطه با اهمیت شکستن انحصار زمین و استفاده از عرضه زمین برای تنظیم بازار مسکن کشور گفت: رسیدگی به بحران مسکن مستلزم شکستن انحصارات زمین و ترویج توسعه افقی است. با اجرای سیاست‌هایی که رقابت، شفافیت و توزیع عادلانه زمین را تشویق می‌کند، دولت می‌تواند محیطی ایجاد کند که گزینه‌های مسکن مقرون به صرفه را تقویت کند. شکستن سلطه انحصارها فرصت‌هایی را برای توسعه‌دهندگان کوچکتر و افراد برای مشارکت در بازار مسکن باز می‌کند.
تخصیص فعلی زمین تنها نیم درصد از مساحت کشور را پوشش می‌دهد
این کارشناس اقتصادی با اشاره به تخصیص فعلی زمین شهری برای مسکن تنها حدود نیم درصد از مساحت کشور را پوشش می‌دهد. این تخصیص محدود، بیش از ۹۹.۵ درصد از زمین را برای مقاصد غیرمسکونی در دسترس باقی می‌گذارد. مجلس شورای اسلامی در برنامه هفتم توسعه اخیرا برای کاهش بحران عرضه زمین و قیمت بالای زمین در کلانشهرها و همچنین توسعه افقی شهرها، افزایش حداقل ۰.۲۵ درصدی زمین مسکونی یا سکونتگاهی مجاز را تعیین و تکلیف کرده است. این گام، اگرچه کم است، اما حرکتی مثبت به سمت گسترش در دسترس بودن مسکن است.
وی همچنین بیان داشت: وزارت راه و شهرسازی نیز نقش مهمی در توسعه عرضه زمین در شهرهای مختلف دارد. دولت می‌تواند با شناسایی مناطق مناسب برای توسعه مسکونی و حصول اطمینان از پشتیبانی زیرساختی، توسعه افقی را تسهیل کند. این رویکرد نه تنها گزینه‌های مسکن را افزایش می‌دهد، بلکه فرصت‌هایی را برای کاهش و کنترل قیمت در بازار مسکن فراهم خواهد کرد.
توسعه افقی با تکیه بر مجوزهای ساخت مسکن ویلایی و تک طبقه
محمد آرین نژاد اضافه کرد: تشویق توسعه افقی و اجازه ساخت خانه های ویلایی یک طبقه‌ای می تواند مزایای متعددی داشته باشد. اولاً، منجر به کاهش قیمت ساخت و ساز می شود و مسکن را برای عموم مردم مقرون به صرفه تر می کند. ثانیاً، به تعادل بازار مسکن کمک می کند و اولویت ها و نیازهای مختلف را برآورده می کند. در نهایت، ساخت خانه های یک طبقه می تواند روند خرید خانه را تسریع کند و نیازهای فوری مسکن خانوارها را برطرف کند.
این کارشناس اقتصادی در پایان تاکید کرد: فقدان رویکرد در توسعه افقی در شهرهای ایران و تکیه بر مدل غلط توسعه عمودی و بلندمرتبه‌سازی، همراه با تراکم بالای جمعیت، چالش‌های مهمی را از نظر قیمت مسکن و کیفیت زندگی برای کلانشهرهای کشور ایجاد کرده است. برای پرداختن به این موضوع، شکستن انحصار زمین، افزایش تخصیص و عرضه زمین مسکونی در اطراف شهر با ترویج الگئی توسعه افقی حیاتی است. توسعه افقی در شهرهای ایران به خصوص کلانشهرها برای مقابله با انحصار زمین، تراکم جمعیتی و تنظیم بازار مسکن اثربخش خواهد بود.
انتهای پیام/ مسکن
