مسیر اقتصاد/ بر اساس آمار تجارت خارجی ایران که از سوی گمرکات کشورهای خارجی منتشر شده و در سایت ترید مپ قابل دسترس است، در فصل اول سال ۲۰۲۱ میلادی روند واردات و صادرات ایران رو به افزایش بوده است.[۱]
بر اساس این آمار در فصل ابتدایی سال ۲۰۲۱ میزان واردات ایران در مقایسه با میانگین هر فصل در تجارت سه ساله از ابتدای ۲۰۱۷ تا انتهای ۲۰۱۹، ۴۴ درصد کاهش یافته است؛ در عین حال در مقایسه با مدت مشابه سال ۲۰۲۰، آمار حکایت از رشد ۲۴ درصدی واردات ایران در سال جاری دارد.[۲]
بزرگترین صادرکنندگان کالا به ایران چه کشورهایی هستند؟
بر اساس آمار گمرکات کشورهای جهان در فصل اول سال ۲۰۲۱ میلادی، کشور چین با صادرات ۱.۷ میلیارد دلاری در رده اول مبادی وارداتی ایران قرار دارد. پس از چین نیز کشور هند قرار دارد. این کشور از ابتدای سال ۲۰۲۰ میلادی از ارائه آمار رسمی تجارت خود با ایران به مراجع بین‌المللی خودداری کرده‌است، اما بررسی میزان واردات در دوران قبل از شیوع کرونا نشان از آن دارد که حتی با فرض کاهش ۷۰ تا ۸۰ درصدی واردات از این کشور، هند همچنان در رده دوم مبادی واردات ایران باقی مانده است؛ هرچند اطلاع دقیقی از میزان واردات کنونی از این کشور در دست نیست.
پس از چین و هند، کشورهای روسیه و ترکیه با ۶۱۴ و ۶۰۳ میلیون دلار در رده‌های سوم و چهارم قرار دارند. کشورهای آلمان، آرژانتین، برزیل، مالزی، هلند و کانادا نیز در رده‌های پنجم تا دهم صادرات کالا به ایران قرار دارند.
این درحالیست که تا پیش از آغاز همه گیری کرونا و کاهش شدید میزان واردات ایران از ابتدای سال ۲۰۲۰ میلادی، کشور آلمان پس از چین و هند، در رده سوم مبادی وارداتی ایران قرار داشت. کره جنوبی، ایتالیا و فرانسه نیز دیگر کشورهایی هستند که تا پیش از سال ۲۰۲۰ میلادی در بین ۱۰ مبادی اصلی وارداتی ایران قرار داشتند ولی در فصل اول سال ۲۰۲۱ میلادی از بین ۱۰ مبادی اصلی خارج و کشورهایی همچون آرژانتین، مالزی و کانادا جایگزین آن‌ها شده‌اند.
در شکل زیر میزان واردات ایران از برخی کشورهای منتخب در فصل ابتدایی سال جاری میلادی و میانگین واردات در فاصله ابتدای سال ۲۰۱۷ تا انتهای سال ۲۰۱۹، بر اساس آمار سایت تریدمپ نشان داده شده است.
واردات ایران از چه کشورهایی کاهش یافته است؟
چنانچه گفته شد میزان واردات ایران در فصل ابتدایی سال ۲۰۲۱ میلادی، در مقایسه با میانگین سه ساله قبل از آغاز کرونا، ۴۴ درصد کاهش یافته است. بنابراین مطابق انتظار میزان واردات از اغلب شرکای تجاری نیز کاهش یافته است. بر این اساس میزان واردات از کره جنوبی ۹۴ درصد، از ژاپن ۹۰ درصد، فرانسه ۷۸ درصد و ایتالیا ۷۱ درصد کاهش یافته است که بیشترین میزان کاهش در بین مبادیی وارداتی اصلی ایران است.
از نظر میزان واردات نیز کشور چین، گرچه همچنان با اختلاف در رتبه اول مبادی وارداتی ایران قرار دارد، اما بیشترین رقم کاهش واردات نیز مربوط به این کشور بوده است. پس از چین کشورهای کره‌جنوبی، برزیل، ایتالیا و آلمان در رتبه های دوم تا پنجم کاهش میزان واردات قرار دارند.
واردات ایران از چه کشورهایی صعودی است؟
در عین حال با وجود کاهش قابل توجه کل واردات ایران، میزان واردات از برخی کشورها روند افزایشی طی کرده است؛ به طور خاص در سه ماهه ابتدایی سال جاری میلادی، واردات از کانادا ۳۵۷ درصد، آرژانتین ۱۵۵ درصد و روسیه ۸۲ درصد در مقایسه با میانگین سه ساله قبل از کرونا افزایش یافته است. هرچند از نظر میزان افزایش واردات کشور روسیه در صدر قرار دارد و توانسته است پس از چین و هند و بالاتر از ترکیه در رده سوم مبادی وارداتی ایران قرار بگیرد و جایگزین آلمان شود.
افزایش میزان واردات از کشورهایی همچون کانادا و آرژانتین به تشدید نیاز به واردات محصولات کشاورزی ازجمله گندم، ذرت، دانه و کنجاله سویا و دیگر دانه‌های روغنی مرتبط است. در طول یک سال اخیر میزان واردات از برزیل به دلیل مشکلات تولید در این کشور کاهش یافته و از این رو ایران حجم بیشتری از نیاز خود را از آرژانتین و کانادا و همچنین روسیه تامین کرده است. در عین حال درخصوص روسیه علاوه بر افزایش میزان واردات محصولات کشاورزی از سوی ایران، انعقاد توافقنامه تجارت ترجیحی بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز در تقویت مبادلات تجاری موثر بوده است.
پینوشت:
[۱] لازم به ذکر است در آمار گمرک جمهوری اسلامی که به صورت ماهانه منتشر میشود، به جای «کشور مبدا و یا مقصد نهایی کالا» کشورهای «طرف مبادله» گزارش میشود. به همین دلیل در آمارهای گمرک در بخش قابل توجهی از موارد کشورهایی همچون امارات و سوئیس به عنوان شرکای اصلی تجاری ایران منتشر مطرح می‌شوند، درحالیکه اگر مبادی و مقاصد اصلی کالاها در نظر گرفته شوند، این کشورها سهم چندانی از تجارت خارجی ایران نخواهند داشت. بررسی آمارهای منتشر شده از سوی گمرکات کشورهای خارجی این مشکل را برطرف می‌کند.
[۲] در این آمار کشورهایی همچون هند، عراق، افغانستان و امارات در نظر گرفته نشده‌اند؛ چراکه درحال حاضر آمار رسمی تجارت خود با ایران را به مراجع بین‌المللی گزارش نمی‌کنند.
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
