دکتر زمانیان عضو هیئت علمی دانشگاه امیرکبیر، در گفتگو با مسیر اقتصاد یکی از مسائل اصلی نظام بازنشستگی را فقدان نهاد تنظیم‌گر دانست و گفت: در حال حاضر سیاستگذاری و مدیریت صندوق‌های بازنشستگی بر عهده شورای عالی رفاه و وزارت رفاه است. هر چند در سال‌های گذشته تلاش‌های زیادی از سوی وزارت رفاه برای ساماندهی نظام صندوق‌های بازنشستگی صورت پذیرفته است، اما این تلاش‌ها نتوانسته وضعیت این بخش کلیدی در کشور را سامان دهد. از یک سو پراکندگی صندوق‌ها در دستگاه‌های مختلف باعث شده است که این وزارتخانه اقتدار و اختیار کافی برای مداخله در این حوزه را نداشته باشد. از سوی دیگر فقدان متولی مقتدر و فراگیر در این حوزه باعث شده است نهادهای مختلفی چون مجلس و دولت هر زمان با توجه به ملاحظات خود قوانین و مقررات این حوزه را دستخوش تغییرات نمایند.
وی در تشریح ایراد دیگر وضع فعلی افزود: متولیان فعلی نظام بازنشستگی نهادهایی اداری هستند و اختیارات کافی ندارند و عملا صندوق‌ها در موارد متعددی به خواست این نهادها تن نمی‌دهند، الزامی نیز برای افشای اطلاعات خود برای نهادهای متولی و پذیرش قواعد تنظیمی آنها ندارند.
الزامات نهاد تنظیم گر در حوزه بازنشستگی
زمانیان ادامه داد: به علاوه آیا اعضای شورای عالی رفاه که در سطح عالی تشکیل می‌شود و احیانا از اقتدار کافی برخوردار است، فرصت و شرایط تخصصی لازم برای ورود به موضوعات تفصیلی این حوزه را دارند؟ آیا می‌توانند فارغ از ملاحظات سیاسی تصمیمات لازم را اتخاذ نمایند؟ بنابراین نظام حکمرانی صندوق‌های بازنشستگی اساسا با ناکارآیی روبرو است. از این رو در کنار صحبت در مورد ادغام صندوق‌ها، تغییر نسبت‌های پارامتریک و بسیاری از موارد دیگر، ضروری است که در مورد اصلاح نظام حکمرانی این حوزه و در راس آن ایجاد یک نهاد تنظیم‌گر در این بخش صحبت کنیم.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: ضروری است در این بخش نهاد تنظیم‌گری با اختیارات بالا ایجاد شود که از تخصص کافی نیز برخوردار باشد.
شورای رقابت، نمونه نهاد تنظیم‌گر با اختیارات نسبتا بالا
وی اضافه کرد: به عنوان مثال شورای رقابت، نهادی است که حتی در آن قاضی حضور دارد و اختیارات دادن احکام شبه قضایی را دارد. مثلا میتواند افراد را جریمه کند یا معاملاتی را فسخ نماید. در موارد بسیاری اگر شورای رقابت حکمی دهد، حکم به اجرای احکام قوه قضاییه می رود. اما برای پاسخگو کردن صندوق‌های بازنشستگی حتی مسئولین وزارت رفاه نیز قدرت لازم را ندارند و صندوق‌ها می‌توانند خلاف تصمیم وزارت رفاه عمل کنند.
زمانیان ادامه داد: چنین ساختار و نهادی نیاز است که مساله صندوق های بازنشستگی را حل کند. پس از ایجاد این ساختار و تفویض اختیارات لازم به آن، می توان انتظار اصلاح وضعیت صندوق ها از ابعاد گوناگون را داشت.
ویژگی‌های نهاد تنظیم‌گر صندوق‌های بازنشستگی
به گفته این استاد دانشگاه متولی نظام بازنشستگی باید دارای ویژگی های زیر باشد:
- ساختار تخصصی داشته باشد و واقعا تمام وقت به این موضوع بپردازد؛
- مستقل از مسائل و دغدغه های سیاسی باشد؛
- اختیارات شبه قضایی داشته و بتواند احکام جدی صادر کند.
وی در پایان افزود: البته مقصود این نیست که نهادی ایجاد نماییم که نتوان از آن مطالبه کرد و ملزم به پاسخگویی نباشد، بلکه نهاد متولی نظام بازنشستگی باید دارای ویژگی‌های فوق باشد. ما باید چنین نهاد تنظیم‌گری را ایجاد نماییم و اقدامات و تصمیمات لازم را به این نهادی بسپاریم.
انتهای پیام/ دولت و حاکمیت
