مسیر اقتصاد/ بامداد روز جمعه و در اقدامی غیر منتظره، شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی ایران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد براساس مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا از ساعت صفر بامداد روز جمعه (۲۴ آبان) سهمیه‌بندی بنزین برای همه وسایل نقلیه بنزین سوز اجرایی شده است؛ و بر اساس آن قیمت هر لیتر بنزین سهمیه‌ای با ۵۰ درصد افزایش ۱۵۰۰ تومان و آزاد با ۲۰۰ درصد افزایش ۳۰۰۰ تومان تعیین شد.
پیش از این، دولت اعلام کرده بود تمامی منابع درآمدی حاصل از افزایش احتمالی قیمت بنزین به حساب خانوارها واریز خواهد شد و برای این منظور طرحی برای حمایت یارانه‌ای از ۱۸ میلیون خانوار در دستورکار قرار دارد.
دولت انگیزه درآمدی از افزایش قیمت بنزین ندارد؟
مهم‌ترین دلایلی که در زمینه اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین از سوی دولت و کارشناسان طرفدار اجرای آن مطرح شده عبارتست از: «مدیریت مصرف داخلی بنزین»، «ایجاد عدالت اقتصادی در توزیع یارانه انرژی از طریق کاهش سهم پرمصرف‌ها از یارانه» و «مقابله با قاچاق سوخت».
در واقع دولت در اجرای این طرح تأکید کرده است که انگیزه‌ای برای افزایش درآمد و جبران کسری بودجه ندارد. از این رو یکی از مهم‌ترین نکاتی که درخصوص طرح سمیه‌بندی بنزین قابل بررسی است، میزان افزایش درآمد دولت از این طرح و مقایسه آن با بودجه لازم برای اجرای طرح حمایتی ارائه شده است.
تمام درآمد افزایش قیمت بنزین به حساب مردم واریز می‌شود؟
مقامات دولتی و به خصوص رییس جمهور تأکید کرده‌اند تمامی درآمد حاصل از افزایش قیمت بنزین به حساب سرپرستان ۱۸ میلیون خانوار ایرانی واریز می‌شود. اما محاسبات نشان می‌دهد میزان افزایش درآمد دولت از این طرح بیشتر از مقداری است که از سوی مسئولین در رسانه‌ها اعلام شده و قرار است به حساب مردم واریز شود.
تا پیش از اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین، میزان مصرف داخلی درحدود ۱۰۰ میلیون لیتر در روز بود که با قیمت ۱۰۰۰ تومان به فروش می‌رفت؛ و بر اساس محاسبات از این محل دولت سالانه درآمدی بالغ بر ۳۶ هزار میلیارد تومان بدست می‌آورد.
اما با اجرایی شدن طرح سهمیه‌بندی بنزین، فرض بر این است که میزان مصرف از دو محل کاهش مصرف داخلی و همچنین کاهش میزان قاچاق، در حدود ۲۰ میلیون لیتر در روز کاهش می‌یابد و به حدود ۸۰ میلیون لیتر در روز می‌رسد. همچنین انتظار می‌رود در داخل حدود ۵۰ میلیون لیتر بنزین به صورت سهمیه‌ای و به قیمت ۱۵۰۰ تومان و ۳۰ میلیون لیتر به صورت آزاد و به قیمت ۳ هزار تومان به فروش برسد؛ با این حساب درآمد دولت از محل فروش ۸۰ میلیون لیتر بنزین در داخل کشور سالانه ۶۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود. بنابراین تنها از محل افزایش قیمت فروش بنزین در داخل کشور ۲۴ هزار میلیارد تومان بر درآمدهای دولت افزوده می‌شود.
افزایش ۶۰ هزار میلیارد تومانی درآمد دولت از طرح سهمیه‌بندی بنزین
اما نکته‌ای که از سوی مقامات دولتی اشاره‌ای به آن نشده است اینکه دولت می‌تواند کاهش مصرف روزانه ۲۰ میلیون لیتری بنزین را با قیمتی درحدود ۵ هزار تومان به خارج از کشور صادر کند و از این محل سالانه درآمدی بالغ بر ۳۶ هزار میلیارد تومان بدست آورد.
با این حساب در مجموع میزان درآمد سالانه دولت از فروش روزانه ۱۰۰ میلیون لیتر بنزین، از ۳۶ هزار میلیارد تومان به ۹۶ هزار میلیارد تومان افزایش می‌یابد؛ بنابراین افزایش درآمد دولت از اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین ۶۰ هزار میلیارد تومان است؛ درحالیکه مقامات دولتی میزان افزایش درآمد را حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرده‌اند.
یارانه مردم باید ۲ برابر میزان اعلام شده افزایش یابد
این درحالیست که منابع درآمدی لازم برای اجرای طرح حمایتی مد نظر دولت نیز سالانه در حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده است. بنابراین اگر دولت بخواهد تمامی درآمد حاصل از افزایش قیمت بنزین را به جای استفاده برای جبران کسری بودجه، به صورت نقدی به مردم بازگرداند، دست کم باید مبالغ یارانه در نظر گرفته شده برای هر خانواده دو برابر میزان کنونی باشد.
انتهای پیام/ نفت و انرژی
