مسیر اقتصاد/ در مواردی که شرکت های دولتی و حاکمتی مشتریان اصلی یک صنعت به شمار می‌آیند، به طور طبیعی بازوی اصلی دولت در حمایت از تولیدات داخلی، استفاده از امکان بازارسازی برای تولیدکنندگان خواهد بود.
صنعت تجهیزات مخابراتی در ایران را میتوان نمونه‌ای از این صنایع دانست که اصلی‌ترین مشتریان آن سازمان‌های دولتی و حاکمیتی نظیر شرکت ارتباطات زیرساخت، مخابرات ایران و اپراتورهای سیار هستند.
قوانین متعدد ایران در حمایت از تولید داخلی در صنعت مخابرات
در حال حاضر آیین‌نامه‌ها و مصوبات متعددی در رابطه با الزام سازمان‌های دولتی و حاکمیتی به حمایت از تولیدکنندگان داخلی وجود دارد که برخی به‌طور خاص برای صنعت تجهیزات مخابراتی و برخی دیگر به‌شکل قوانینی عمومی برای حمایت از تولید داخل تدوین شده اند. از جمله این مصوبات میتوان به مواردی نظیر، قانون حداكثر استفاده از توان توليدي و خدمات داخلی در تامین نیازهای کشور، نظام نامه پيوست فناوري در قراردادهاي بين المللي و آيين نامه اجرايي حمايت از صاحبان صنايع در بخش ارتباطات و فناوري اطلاعات اشاره کرد.
حمایت از محصولات خارجی به جای تولیدات داخلی در صنعت مخابرات
با این وجود درحال حاضر سیاست های اجرایی توسط این شرکت ها، خصوصا شرکت ارتباطات زیرساخت، خلاف حمایت از تولیدات داخلی و در جهت حمایت از تامین کنندگان خارجی است.
در این راستا میتوان به موارد زیر به عنوان اقداماتی مرسوم در خرید از تولیدات خارجی اشاره کرد که در نهایت منجر به حمایت از تولیدکنندگان خارجی میشود:
- برگزاری مناقصات خرید تجهیزات به صورت محدود یا ترک تشریفات با چند تامین کننده خارجی از پیش تعیین شده؛
- ارائه تضامین پرداختی از طریق سازکارهای بانکی به شرکت‌های خارجی؛
- تعهد به همکاری در بستر قراردادهای بلند مدت؛
- خرید تجهیزات خارجی با قیمت بالاتر بدون وجود ادله کافی و به بهانه کیفیت بالاتر؛
- تسهیل دسترسی شرکت های خارجی به مسئولین دولتی و حاکمیتی حوزه مخابرات و دریافت اطلاعات مورد نیاز؛
- ارائه فرصت تحقیق و توسعه محصول به طرف های خارجی به بهانه سفارشی سازی تجهیزات.
مروری بر موانع تولیدکنندگان داخلی تجهیزات مخابراتی
این موارد، درحالی در اغلب قراردادهای خرید تجهیزات مخابراتی از تامین کنندگان خارجی دیده میشود که تولیدکنندگان داخلی عمدتا از این تسهیلات محروم هستند.
علاوه بر این اینکه تولیدکنندگان داخلی در موارد متعدد برای تولید و فروش محصولات خود درگیر موانع بیشتری نیز هستند، که در ادامه به آن ها اشاره میشود:
- رعایت نشدن مواد قانونی مربوط به حمایت از تولید داخل نظیر ترجیح تولیدکنندگان داخلی در مناقصات، اعلام نیاز پروژههای آتی زودتر از موعد و ممنوعیت واردات تجهیزات دارای تولید مشابه داخلی؛
- دسترسی نداشتن تولیدکنندگان داخلی به برنامه های آتی توسعه شبکه و مستندات فنی مناقصات واگذار شده به تامین‌کنندگان خارجی؛
- وجود منافع شخصی در خرید از تامین‌کنندگان خارجی؛
- درخواست مشخصه‌های فنی غیرمتعارف و غیرضروری از تولیدکنندگان داخلی با هدف کسب مجوز واردات و حذف تولیدکنندگان داخلی از رقابت در مناقصات؛
- پرداخت نشدن به موقع و کامل هزینه تجهیزات خریداری شده توسط بخش دولتی در قراردادهای داخلی.
این موارد از جمله اصلی‌ترین چالش های تولیدکنندگان داخلی هستند که حتی در صورت وجود توانمندی در محصولات رقابتی نیز مانع جدی برای حضور تولیدکنندگان داخلی در بازارها میشوند و سال‌هاست که صنعت تجهیزات مخابراتی کشور از آن‌ها رنج میبرد.
حال لازم است مسئولین مربوطه در وزارت ارتباطات و شرکت ارتباطات زیرساخت که مدعی حمایت از توانمندی‌های داخلی در حیطه فعالیتی خود هستند، پاسخ دهند که چه اقداماتی برای رفع این موانع به مورد اجرا گذاشته‌اند؟
انتهای پیام/ تولید و اشتغال
