مسیر اقتصاد/ مطالعات بسیاری در زمینه تاثیر شکل قبوض برق بر مصرف مشترکین نیز انجام شده که نشان میدهند استفاده از محتوا و شکل مناسب قبض برق میتواند در میزان مصرف برق بسیار موثر باشد. نمونه آن در یک کار پژوهشی و بر روی بیش از ۱۷۵ هزار مشترک در آمریکا و توسط شرکت Opower انجام شده است. این شرکت نشان داد که مقایسه مصرف برق مشترکین با همسایه ها، استفاده از شکلک مناسب و همچنین درج یک پیام مناسب بر روی قبوض برق میتواند تا ۷% مصرف برق را کاهش دهد. نمونه ای از محتوای قبض برق این پژوهش در شکل زیر آورده شده است.
با توجه به اظهار نظر مسئولان به نظر میرسد که شرکت توانیر قصد دارد قبوض برق مشترکین برق را تا حدی اصلاح نماید. اخیرا دکتر حقی فام معاون هماهنگی توزیع شرکت توانیر، از ابلاغ تعرفه‌های جدید برق به شرکت‌های توزیع سراسر کشور خبر داد و گفت: “تعرفه برق مشترکانی که الگوی مصرف را رعایت نکنند، از خرداد تا شهریور ۲۳ درصد رشد خواهد داشت”. وی همچنین در ادامه این مطلب افزود : “برای آشنایی مشترکان برق از مصرف خود و تشویق ایشان به کاهش مصرف برق، اقدامات مناسب و پیش‌آگهی انجام خواهد شد، بنابراین در حال طراحی اولین قبض ارسالی به مشترکان برق هستیم تا آن‌ها را با وضعیت تعرفه‌ها آشنا کنیم.”
با توجه به اهمیت مصوبه جدید هیات دولت ضروی است تا این گفته مسئولان توانیر با دقت و کیفیت بیشتری انجام شود. به همین دلیل چند پیشنهاد برای اصلاح قبوض برق ارائه میشود.
پیشنهاد اول
مشابه قبوض گاز بایستی هم با نمایش رنگی و هم با درج مطلب مناسب به مشترکین تفهیم کرد که ایشان جزو چه گروه مصرفی هستند. با توجه به مفاهیم اقتصاد رفتاری، ضروری است تا اثر “بومرنگ” در درج پیام به خوبی دیده شود. تجربیات انجام شده در کشور آمریکا نشان میدهد که اگر تنها به مشترکین گفته شود که مصرفشان پایین است آنگاه ایشان ترغیب به مصرف بیشتر میشوند. به همین دلیل بایستی به مشترکینی که داخل الگو هستند پیامی مشابه پیام زیر داده شود
” باتشکر. شما جزو گروه خوش مصرفها هستید و ۷۰% مشترکین نیز مانند شما مصرف میکنند. ”
همچنین بهتر است تا از شکلک های مناسب، مشترکین را نسبت به ادامه عملکرد و یا حتی کاهش مصرف ترغیب کرد. همانطور که اشاره شد، تجربیات مهم جهانی نشان داده که استفاده از صورتک خندان باعث میشود تا این مشترکین یا مصرف خود را کاهش داده و یا اینکه حداقل به مصرف قبلی خود ادامه دادهاند.
همچنین به مشترکینی که خارج از الگو مصرف میکنند نیز بایستی پیام مناسب با مصرفشان داده شود. در همین راستا پیشنهاد میشود به این مشترکین پیامی مشابه پیام زیر داده شود.
“تذکر. شما جزو گروه بدمصرفها هستید و تنها ۳۰% مشترکین مانند شما مصرف برق بالایی دارند.”
پیشنهاد دوم
با توجه به مصوبه امسال نیز میتوان دو پیام بسیار مهم را بر روی قبوض برق درج نمود. اول اینکه به مشترکین داخل الگو پیام داد که ” با کاهش مصرف برق نسبت به مشابه سال قبل، از تخفیف مناسب برخوردار شوید”. ثانیا نیز به مشترکین خارج از الگو پیام مناسبی مبنی بر ۱۰% کاهش مصرف برق داد. به عنوان مثال فرض کنید که الگوی مصرف برق در مناطق عادی برابر ۳۰۰ کیلووات ساعت در ماه باشد و یک مشترک نیز ۳۳۰ کیلوواتساعت در ماه برق مصرف کند. با توجه به مصوبه جدید اگر چنانچه این مشترک ۱۰% کاهش مصرف برق داشته باشد آنگاه هزینه قبض او حداقل ۳۳% کاهش خواهد یافت.
با توجه به اطلاعات شرکت توزیع برق، متوسط مصرف ۱۰% از مشترکین برابر ۳۳۰ کیلووات ساعت در ماه است و اگر چنانچه تنها این گروه اقدام به ۱۰% کاهش مصرف برق نمایند آنگاه حدود ۲۵۰ مگاوات از توان مصرفی شبکه در ایام تابستان کاهش خواهد یافت که معادل ۱۰۰۰ میلیاردتومان صرفه جویی اقتصادی است. به همین دلیل ضروری است تا این پیام مهم، بزرگنمایی و در قبوض برق مشترکین خارج از الگو درج شود.
همچنین بایستی توجه داشت که دوره صدور قبض برق با تاخیر انجام میشود و بایستی پیامهای یادشده با این فرض انجام شود که مصرف برق مشترکین از خرداد تا شهریور مانند سال گذشته ایشان باشد. لذا ضروری است تا پیامهای یادشده در قبوض برق اردیبشهت و خردادماه مشترکین و پیش از شروع فصل گرم داده شود. مطلبی که پیشتر مسئولان وزرات نیرو از آن تحت عنوان “قبض مجازی” یاد کردند.
پیشنهاد سوم
مطالعه شکل ظاهری قبوض برق در برخی از کشورها نشان میدهد که تنها پیام های مهم بر روی صفحه اول قبوض برق درج شده و بسیاری از ایشان محاسبات لازم را در پشت قبوض برق درج نموده اند. شکل زیر نمونه قبض شرکت Commonwealth Edison Company( ComED ) را نشان میدهد که بیش از ۴ میلیون مشترک در ایلینویز شمالی دارد.
با توجه به این قبض برق مشاهده میشود که محاسبات اضافی بر روی صفحه اول وجود نداشته و تنها اطلاعات مصرفی و کل هزینه برق در صفحه اول درج شده است. . به همین دلیل پیشنهاد میشود تا این امر نیز در قبوض برق کشور انجام شده و تنها پیام های مهم در صفحه اول درج شده و محاسبات مربوطه به پشت قبوض انتقال یابد.
پیشنهاد چهارم
مطالعه قبوض برق در شرکت های مختلف توزیع برق در آمریکا نشان میدهد که تقریبا تمامی ایشان از نمودارهای میله ای برای مقایسه مصرف برق در قبوض برق استفاده کرده اند و این نکته به خوبی در شکل فوق نیز دیده میشود. اما این اقدام ساده در قبوض برق کشور مورد غفلت قرار گرفته و متاسفانه مقایسه مصرف برق با دوره گذشته در جدول انجام میشود. همگان میدانند که نمودارهای میله ای بسیار موثرتر از جداول بوده و در یک نگاه میتوانند روند مصرف برق را به مخاطب نشان دهند.
البته در پایان لازم است این نکته نیز متذکر شود که میتوان با استفاده از برگزاری مسابقه، ایده های بسیار بهتری را برای اصلاح قبوض برق از کل کشور دریافت و با یک جمعبندی مناسب نسبت به اصلاح قبوض برق و بومی سازی آن برای کشور اقدام کرد. هرچند که ممکن است این اقدام برای سال جاری دیر باشد اما برای سالهای آتی قطعا مفید خواهد بود. همچنین با توجه به هزینه بر بودن چاپ قبوض رنگی، الزامی در این چاپ قبوض به صورت رنگی دیده نمی شود اما چنانچه توانیر و شرکت های ذیل آن بتوانند یک نرم افرار کاربردی(app) بر بستر گوشی های هوشند را طراحی کنند آنگاه در بستر این نرم افزار میتوان از قبوض برق رنگی نیز استفاده کرد و تاثیر مطالب را بر مخاطبین افزایش داد.
انتهای پیام/ تعرفه گذاری انرژی
با سلام.لطفا ترتیبی اتخاذ شود که موقع مشاهده قبض برق اخرین قبض بالای صفحه باشد .چون هم اطلاعات ردیف مشاهده میشود و اینکه در مشاهده سهولت می یابد .با تشکر